Δύο νέα κριτήρια, μετά το εισόδημα και την αντικειμενική τιμή, προστίθενται στο νόμο Κατσέλη για τις ρυθμίσεις των δανείων και την προστασία της κύριας κατοικίας από τους πλειστηριασμούς.
Πρόκειται για την τρέχουσα αξία πώλησης της στέγης και το σημερινό ύψος του δανείου, καθώς και για τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του νοικοκυριού. Είναι τα «κλειδιά» που θα καθορίζουν τις νέες δανειακές δόσεις των 732.000 νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια που μπορούν να υπαχθούν στον νόμο για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, σύμφωνα με τα καινούργια κριτήρια, δηλαδή το ύψος του εισοδήματος και της αντικειμενικής αξία της κύριας στέγης.
Οι αλλαγές αφορούν αφενός 183.000 οικονομικά ευάλωτους δανειολήπτες που μπορούν δυνητικά να καταφύγουν στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη, και οι οποίοι θα γλιτώνουν τη στέγη τους από το σφυρί... των δημοπρασιών, ακόμη και με κρατική επιδότηση της δανειακής τους δόσης.
Αυστηροί όροι
Για τους υπόλοιπους 549.000, που επίσης πληρούν τους νέους όρους για να προσφύγουν, οι αλλαγές που συμφώνησαν κυβέρνηση και δανειστές υπόσχονται... τη διαφύλαξη του σπιτιού τους από τους πλειστηριασμούς, αλλά με πολύ αυστηρές όρους.
Τα παραπάνω προκύπτουν από τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου των υπουργών Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου και Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη, οι οποίοι ταυτόχρονα άφησαν ανοικτό το ενδεχόμενο της πλήρους κατάργησης του νόμου Κατσέλη από την 1η Ιανουαρίου του 2019, ενώ διευκρίνισαν πως στις νέες ρυθμίσεις δεν εμπίπτουν όσοι ήδη έχουν υπαχθεί, καθώς κι εκείνοι που θα σπεύσουν να το πράξουν μέχρι το τέλος του 2015.
Τα μυστικά της ρύθμισης
Τα «κλειδιά» για τη διευθέτηση των οφειλών είναι η εμπορική αξία του ακινήτου και το ύψος του εισοδήματος σε συνδυασμό με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης», της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτά θα καθορίζουν τις νέες δόσεις. Με πιο απλά λόγια, θα προσαρμόζεται η εμπορική αξία του ακινήτου και άρα και του ύψους του δανείου, στις σημερινές τιμές. Η δόση που θα αποφασίζεται θα είναι με τα τωρινά δεδομένα, αλλά αφού πρώτα ληφθούν υπόψη και οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Να σημειωθεί ότι τα βασικά καθαρά έξοδα (χωρίς φόρους και ασφαλιστικές εισφορές), σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, για μία τετραμελή οικογένεια είναι στα 1.347 ευρώ μηνιαίως ή 16.162 ετησίως.
Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο λόγω της ύφεσης και της πτώσης των τιμών τα περισσότερα νοικοκυριά θα έχουν όφελος από τη διαφορά.
Ωστόσο, θολό είναι το τι θα γίνει με τη διαφορά, δηλαδή αν θα διαγράφεται, ή αν θα μετακυλίεται για το μέλλον. Σύμφωνα με τον κ. Σταθάκη, μετά από τρία χρόνια θα διαγράφεται, αλλά και αυτό είναι θέμα δικαστικής απόφασης.
Με τον νέο νόμο Κατσέλη, δημιουργούνται δύο κατηγορίες δανειοληπτών που έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν τη δικαστική προστασία της κύριας κατοικίας τους και τις ευνοϊκές ρυθμίσεις, ακόμη και με διαγραφή, των οφειλών τους.
Η πρώτη κατηγορία είναι οι οικονομικά ευάλωτοι δανειολήπτες, οι οποίοι εφόσον κάνουν αίτηση υπαγωγής και δεν επιτευχθεί προδικαστικός συμβιβασμός τότε το δικαστήριο αν υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία θα μπορεί να αποφασίζει τη δημοπρασία της πλην της κύριας κατοικίας. Θα αποφεύγουν τον πλειστηριασμό της αν η αντικειμενική της αξία είναι μέχρι 120.000 για τον άγαμο, 160.000 ευρώ για το ζευγάρι και 200.000 ευρώ για μία τετραμελή οικογένεια. Επίσης, το μεικτό φορολογητέο εισόδημα δεν υπερβαίνει τις 8.180 ευρώ για έναν άγαμο, τις 13.917 ευρώ για ένα ζευγάρι και τις 20.639 ευρώ για μία οικογένεια με δύο ενήλικες και δύο παιδιά. Τα όρια προσαυξάνονται κατά 3.361 ευρώ ανά παιδί.
Αν η νέα δόση που αποφασίζει το δικαστήριο δεν καλύπτεται από το εισόδημα του νοικοκυριού, τότε το κράτος θα καλύπτει τη διαφορά. Μάλιστα για το 2016 έχει προβλεφθεί κονδύλι 100 εκατ. ευρώ.
Δικαστική διευθέτηση
Η δεύτερη κατηγορία δανειοληπτών που μπορεί να αποζητήσει τη δικαστική διευθέτηση των οφειλών και την προστασία της κύριας κατοικίας τους είναι όσοι έχουν σπίτι με αντικειμενική αξία μέχρι 180.000 ευρώ για τον άγαμο, 220.000 ευρώ για το ζευγάρι και 260.000 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια. Επίσης, το μεικτό φορολογητέο εισόδημα να μην ξεπερνά τις 13.906 ευρώ για τον άγαμο, 23.569 ευρώ για το ζευγάρι και 35.086 ευρώ για την οικογένεια με δύο παιδιά. Τα όρια προσαυξάνονται κατά 5.714 ευρώ ανά παιδί. Και για αυτούς προβλέπεται η ίδια διαδικασία, δηλαδή, υποβάλλουν αίτηση στο ειρηνοδικείο.
Επιδιώκουν πρώτα προδικαστικό συμβιβασμό και αν αυτός δεν πετύχει, τότε ζητούν απόφαση δικαστηρίου. Το ειρηνοδικείο μπορεί να αποφασίσει τη ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας, εφόσον υπάρχει, πλην της κύριας κατοικίας. Αυτή διασώζεται, εφόσον η δόση που αποφασίζεται μπορεί να καλυφθεί από το εισόδημα και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε οι δανειολήπτες της κατηγορίας δεν διασφαλίζουν την κύρια κατοικία τους και αναζητούν λύση με την τράπεζα βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδας.
Είναι χαρακτηριστικό, πως τα καθαρά βασικά έξοδα μίας τετραμελούς οικογένειας, σύμφωνα με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης της ΕΛ.ΣΤΑΤ, είναι στα 16.162 ευρώ. Αν από το μεικτό εισόδημα της ίδιας οικογένειας, που ορίζει το νέο νομοσχέδιο, τα 35.086 ευρώ αφαιρεθεί περίπου το 30% φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών, τότε απομένει καθαρό εισόδημα της τάξης των 24.560 ευρώ. Από αυτό αν αφαιρεθούν τα 16.162 ευρώ δαπανών διαβίωσης τότε απομένουν 8.398 ευρώ ετησίως για να καλύψουν τη νέα δόση του δανείου. Και σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί ο δανειολήπτης να έχει το περιθώριο να πληρώνει τη νέα δόση, αλλά στην περίπτωση που το εισόδημα είναι χαμηλότερο από 35.086 ευρώ, τότε δεν είναι σίγουρο πως θα μπορεί να την καλύψει.
«Ψιλά γράμματα»
Ετσι, στα «ψιλά γράμματα» του νέου νόμου Κατσέλη, είναι κατά πόσο, ιδίως στη δεύτερη κατηγορία των δανειοληπτών, η νέα δόση θα μπορεί να καλύπτεται από το εισόδημα αφού υπολογιστούν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Και αυτό επειδή για τα δάνεια αυτών των οφειλετών οι δόσεις ήταν πολύ υψηλές και η όποια απομείωσή τους, δεν είναι βέβαιο αν θα μπορούν να καλυφθούν. Επίσης το επίπεδο της αξίας του ακινήτου και του δανείου θα ορίζεται από ανεξάρτητο εκτιμητή. Τα δεδομένα του θα λαμβάνει υπόψη το Ειρηνοδικείο προκειμένου να εκδίδει απόφαση για τη νέα δόση.
