Τη δικαστική προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς αποζητούν αγωνιωδώς τις τελευταίες μέρες εκατοντάδες δανειολήπτες. Στήνονται από τα ξημερώματα έξω από τα Ειρηνοδικεία επιδιώκοντας να υποβάλουν αιτήσεις διευθέτησης των χρεών τους και εξαίρεσης της κύριας στέγης τους από την εκποίηση της περιουσίας τους, λίγο πριν εκπνεύσουν οι παλιές και ευνοϊκότερες διατάξεις του νόμου Κατσέλη.
Από την Πρωτοχρονιά ισχύουν πιο αυστηροί όροι για την προσφυγή στο θεσμικό πλαίσιο προστασίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, ενώ ταυτόχρονα τίθενται σε εφαρμογή και οι διατάξεις του νέου νόμου για τη δυνατότητα διαχείρισης και μεταβίβασης «κόκκινων» δανείων σε funds.
Το αποτέλεσμα είναι οφειλέτες με ληξιπρόθεσμα δάνεια να ανησυχούν, να πανικοβάλλονται και να συνωστίζονται στα Ειρηνοδικεία προκειμένου να προλάβουν την 31η Ιανουαρίου του 2015. Είναι η τελευταία μέρα εφαρμογής των διατάξεων του νόμου Κατσέλη, όπως αυτές ίσχυαν από το 2010 και τροποποιήθηκαν το περασμένο καλοκαίρι. Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο πλαίσιο θα υφίσταται και από την 1η Ιανουαρίου του 2016 αλλά με πιο «σφιχτές» προϋποθέσεις υπαγωγής.
Οι προσφυγές στα Ειρηνοδικεία τις τελευταίες ημέρες είναι μαζικές. Όπως περιγράφει χαρακτηριστικά στην «Ημερησία» η εκπρόσωπος Τύπου της καταναλωτικής οργάνωσης ΕΚΠΟΙΖΩ κ. Παναγιώτα Καλαποθαράκου «από το 2010 μέχρι και τις 31 Αυγούστου του 2015 περί τους 165.000 δανειολήπτες είχαν υποβάλει αιτήσεις στα Ειρηνοδικεία αναζητώντας τη ρύθμιση, το "κούρεμα" των δανείων τους αλλά και την προστασία του σπιτιού τους από τους πλειστηριασμούς. Από τον Σεπτέμβριο μέχρι και το τέλος του χρόνου ο αριθμός αυτός εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί κατά περίπου 25.000 με 30.000». Με πιο απλά λόγια, γύρω στους 200.000 οφειλέτες θέλουν να μπουν στον νόμο Κατσέλη.
Η δικηγόρος κ. Άννα Κορσάνου περιγράφει στην «Ημερησία» την κατάσταση που επικρατούσε στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας: «Χθες περίμεναν δανειολήπτες από τις 3.30 τα ξημερώματα έξω από την αίθουσα προκειμένου να υποβάλουν πρώτοι αίτηση. Μόνο στο Ειρηνοδικείο Αθηνών και μόνο χθες οι αιτήσεις που ήταν να υποβληθούν ανέρχονταν σε 350». Οι λόγοι για τους οποίους οι δανειολήπτες τρέχουν στα ειρηνοδικεία σύμφωνα με την κ. Καλαποθαράκου είναι ότι «πολλοί πιστεύουν πως οι νέες διατάξεις του νόμου Κατσέλη που θα ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου του 2016 είναι αυστηροί και η υπαγωγή σε αυτές δύσκολή. Επικρατεί μία σύγχυση». Σύμφωνα με την κ. Κορσάνου, «δανειολήπτες θεωρούν ότι τελειώνει το πλαίσιο αυτό, παύει να ισχύει και δεν θα έχουν δεύτερη ευκαιρία.
Ο ΝΟΜΟΣ
Ο νόμος συνεχίζει να τρέχει από την 1η Ιανουαρίου και μάλιστα οι όροι και οι προϋποθέσεις ως προς τα εισοδηματικά κριτήρια και το ύψος της αξίας της κύριας κατοικίας δεν είναι απαγορευτικά». Άλλη μερίδα νοικοκυριών «τρέχει» καθώς φοβάται πως το «κόκκινο» δάνειο θα μεταβιβαστεί σε fund. Στις ουρές όμως στήνονται και δανειολήπτες, οι οποίοι είχαν υποβάλει αιτήσεις αλλά δεν είχαν πάρει δικάσιμο και σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν από τον περασμένο Αύγουστο θα πρέπει μέχρι το τέλος του χρόνου να υποβάλουν επικαιροποιημένα δικαιολογητικά. Πολλές ήταν οι καταγγελίες που ήθελαν τις τράπεζες να μη χορηγούν τα απαραίτητα πιστοποιητικά. Σύμφωνα, όμως, με διευκρίνιση του υπουργείου Οικονομίας, οι δανειολήπτες μπορούν να υποβάλουν τις σχετικές αιτήσεις και τα δικαιολογητικά έχουν τη δυνατότητα να τα προσκομίσουν στα ειρηνοδικεία σε 47 ημέρες.
Σε ό,τι αφορά τις νέες διατάξεις του νόμου Κατσέλη που θα ισχύουν από την Πρωτοχρονιά, αυτές ορίζουν ότι όσοι θέλουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους και να μη συμπεριλάβουν την εκποίηση και της κύριας κατοικίας τους θα πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
1. Το συγκεκριμένο ακίνητο να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του.
2. Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, προσαυξημένες κατά 70%. Δηλαδή με τα σημερινά δεδομένα για ένα άτομο είναι μέχρι 1.159,4 ευρώ, για ένα ζευγάρι 1.972 ευρώ, για ένα ζευγάρι με ένα παιδί 2.448 ευρώ, για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά μέχρι 2.924 ευρώ και για ένα ζευγάρι με τρία παιδιά 3.400 ευρώ.
3. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά το χρόνο συζήτηση της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο, δηλαδή 220.000 ευρώ, και κατά 20.000 ευρώ για κάθε παιδί και μέχρι τρία παιδιά. Δηλαδή για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά η αντικειμενική αξία είναι μέχρι 260.000 ευρώ και με τρία παιδιά μέχρι 280.000 ευρώ.
4. Όσον αφορά δανειακές οφειλές, ο οφειλέτης να είναι «συνεργάσιμος δανειολήπτης», όπου αυτός εφαρμόζεται.
Ο νόμος για τους οφειλέτες που πληρούν τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις, ορίζει και τον τρόπο έκδοσης της απόφασης για τη ρύθμιση των οφειλών. Αυτός βασίζεται στην τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου. Για την ακρίβεια η διάταξη αναφέρει: «Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Η εκτίμηση του ποσού που αντιστοιχεί στην τιμή του ακινήτου, λέει το νομοσχέδιο, αντιστοιχεί σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, γίνεται από ειδικό εμπειρογνώμονα, ο οποίος επιλέγεται από το αρμόδιο δικαστήριο». Η μέγιστη δυνατότητα αποπληρωμής του οφειλέτη προσδιορίζεται από τα εισοδήματα και τις δαπάνες διαβίωσης που πρέπει να δηλώσει ο δανειολήπτης στο ειρηνοδικείο, όταν θέλει να προσφύγει στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη.
Ειδική πρόνοια για οικονομικά ευάλωτους οφειλέτες
Ο νέος νόμος έχει ειδική πρόνοια για τους οικονομικά ευάλωτους οφειλέτες. Πιο συγκεκριμένα, για την κατηγορία αυτή τους παρέχει τη δυνατότητα να ζητήσουν από το ελληνικό δημόσιο τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής, το οποίο ορίζει το δικαστήριο, στην περίπτωση που τα εισοδήματά τους δεν αρκούν. Πιο συγκεκριμένα, η διάταξη περιγράφει ποιοι είναι αυτοί οφειλέτες (όροι και προϋποθέσεις):Ο οφειλέτης ενυπόθηκου στεγαστικού δανείου στο πρόσωπο του οποίου πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
1. Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα το μηνιαίο εισόδημα αυτό είναι για έναν άγαμο μέχρι 682 ευρώ, για ένα ζευγάρι μέχρι 1.160 ευρώ, για ένα ζευγάρι με ένα παιδί έως 1.440 ευρώ, για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά έως 1.720 ευρώ και για ένα ζευγάρι με τρία παιδιά έως 2.000 ευρώ, τον μήνα.
2. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του να μην υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για έναν άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο (δηλαδή 160.000 ευρώ) και κατά 20.000 ευρώ ανά παιδί μέχρι τρία παιδιά. Δηλαδή ένα ζευγάρι με δύο παιδιά θα πρέπει να έχει σπίτι με αντικειμενική αξία έως 200.000 ευρώ και αν έχει τρία παιδιά μέχρι 220.000 ευρώ.
3. Ο οφειλέτης βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται από το σχέδιο ρύθμισης.
4. Είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται.
Όπως προαναφέρθηκε οι συγκεκριμένοι οφειλέτες μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης του δικαστηρίου μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο ελληνικό δημόσιο για τη «μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών». Οι οφειλέτες που θέλουν τη βοήθεια του Δημοσίου για να συμπληρώσπουν τη δόση τους θα πρέπει να βάζουν ως ελάχιστη καταβολή ίση με με το 5% εφόσον έχουν εισόδημα μέχρι 8.000 ευρώ και 10% επί του υπερβάλλοντος ποσού για εκείνους με εισόδημα άνω των 8.000 ευρώ. Έτσι, για παράδειγμα, κάποιος που έχει εισόδημα 8.000 ευρώ θα πρέπει να πληρώνει ετησίως στις τράπεζες 400 ευρώ ή 33,3 ευρώ τον μήνα. Αν κάποιος έχει 12.000 ευρώ εισόδημα θα πρέπει να πληρώνει μηνιαία δόση 66,6 ευρώ.
