Το «λογαριασμό» του νέου Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων, ο οποίος αντικατέστησε το «χαράτσι» της ΔΕΗ και το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας θα αρχίσουν να πληρώνουν το καλοκαίρι περίπου 5 εκατ. νοικοκυριά.
Βάση για τον υπολογισμό του νέου φόρου στα ακίνητα θα αποτελέσουν τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες ακινήτων στο έντυπο Ε9. Όσοι είχαν μεταβολές στην περιουσιακή τους κατάσταση το 2013 ή όσοι έχουν αδήλωτους «τακτοποιημένους» αυθαίρετους χώρους ή κτίσματα που απαλλάσσονται του ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να υποβάλουν ηλεκτρονικά το Ε9 μέχρι τις 30 Μαίου 2014. Η εκκαθάριση του νέου φόρου θα γίνει τον Ιούνιο ενώ η πληρωμή του θα γίνει σε 6 μηνιαίες δόσεις εκ των οποίων η πρώτη θα πρέπει να καταβληθεί μέχρι τις 30 Ιουλίου. Για πρώτη φορά θα φορολογηθούν τα αγροτεμάχια, οι «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι χώροι, τα πατάρια ακόμη και ....τα πλατύσκαλα. Από το νέο φόρο ακινήτων «γλιτώνουν» τα γεωργικά και κτηνοτροφικά κτίσματα (αποθήκες, μαντριά κλπ) και κτίσματα τα οποία δεν έχουν καθόλου... στέγη.
Ο νέος φόρος φέρνει μειώσεις φορολογικών επιβαρύνσεων στους φορολογούμενους που κατέχουν ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας χαμηλότερης των 300.000 ευρώ, αποτελούμενη από ηλεκτροδοτούμενα διαμερίσματα ή μονοκατοικίες οι οποίες έχουν καλύψει πλήρως τους συντελεστές δόμησης των οικοπέδων τους.
Από την άλλη πλευρά, φέρνει περισσότερους φόρους για πολλούς φορολογούμενους με μεσαία ακίνητη περιουσία που αποτελείται κατά κύριο λόγο από ένα σπίτι στην πόλη (διαμέρισμα ή μονοκατοικία), ένα ή περισσότερα αδόμητα οικόπεδα και ένα ή περισσότερα καλλιεργούμενα αγροτεμάχια, καθώς και γενικότερα για όσους κατέχουν καλλιεργούμενες αρδευόμενες εκτάσεις γης σε περιοχές εκτός σχεδίου, μη ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα (είτε ημιτελή είτε αποπερατωμένα) και αδόμητα οικόπεδα.
Επίσης αναμένεται να επιβαρύνει εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που νομιμοποιήθηκαν το 2013 καθώς και όσους κατέχουν κατοικίες με ημιυπαίθριους ή άλλους χώρους που «τακτοποιήθηκαν» με διάφορους νόμους την περίοδο 2010-2013, δεδομένου ότι για πρώτη φορά όλα αυτά τα ακίνητα και όλοι αυτοί οι χώροι θα πρέπει να δηλωθούν στο Ε9 του 2014 προκειμένου να συμπεριληφθούν στις επιφάνειες που θα φορολογηθούν με τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.
Πιο αναλυτικά με την επιβολή του νέου φόρου στα ακίνητα:
1. Οι ιδιοκτήτες ενός ή περισσοτέρων ηλεκτροδοτούμενων διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών οι οποίες έχουν εξαντλήσει τους συντελεστές δόμησης των οικοπέδων τους θα πληρώσουν λιγότερο φόρο από αυτόν που κατέβαλλαν μέχρι τώρα. Για τους ιδιοκτήτες αυτούς, οι φορολογικές επιβαρύνσεις που προκύπτουν από την επιβολή του νέου ΕΝΦΙΑ θα είναι μειωμένες κατά 4,4% έως και 21,6% σε σύγκριση με τις επιβαρύνσεις που προκάλεσε το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ), που επιβλήθηκε μέσω της ΔΕΗ. Ειδικά, όσοι φορολογούμενοι κατέχουν διαμερίσματα ή μονοκατοικίες που έχουν καλύψει πλήρως τις δομήσιμες επιφάνειες των οικοπέδων τους, συνολικής αντικειμενικής αξίας μεγαλύτερης των 300.000 ευρώ, θα καταβάλουν φόρους μειωμένους σημαντικά, κατά ποσοστά από 15% έως και 23%. Και αυτό γιατί:
- Η φορολογική επιβάρυνση στα ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα η οποία προκύπτει από την επιβολή του ΕΝΦΙΑ θα είναι χαμηλότερη κατά 10% έως 21,6% από αυτήν που προκαλεί το «χαράτσι» της ΔΕΗ.
- Η επιβάρυνση που προκαλεί ο «συμπληρωματικός» Ενιαίος Φόρος, θα είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον ΦΑΠ. Ο «συμπληρωματικός» Ενιαίος Φόρος θα έχει αφορολόγητο όριο αυξημένο κατά 100.000 ευρώ και συντελεστές φορολόγησης μειωμένους σε σύγκριση με τον ισχύοντα σήμερα ΦΑΠ. Ειδικότερα, το αφορολόγητο όριο του συμπληρωματικού Ενιαίου Φόρου ανέρχεται σε 300.000 ευρώ, ενώ το αφορολόγητο του ΦΑΠ ήταν 200.000 ευρώ. Επιπλέον οι συντελεστές του συμπληρωματικού Ενιαίου Φόρου ξεκινάνε από 0,1% και φθάνουν μέχρι 1%, ενώ του ΦΑΠ κυμαίνονταν από 0,2% έως 2%.
2. Όσοι φορολογούμενοι κατέχουν μονοκατοικίες μεσαίας ή μεγάλης αξίας σε εντός σχεδίων πόλεων οικόπεδα που δεν έχουν πλήρη κάλυψη του συντελεστή δόμησης καθώς και αγροτεμάχια σε περιοχές εκτός σχεδίων πόλεων θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερο φόρο. Μέχρι σήμερα οι φορολογούμενοι αυτοί πλήρωναν μόνο το ΕΕΤΑ για τις μονοκατοικίες. Το νέο καθεστώς φορολόγησης προβλέπει μεν μειωμένο κατά 4,4%-21,6% Ενιαίο Φόρο για τα κτίσματα των μονοκατοικιών αλλά ταυτόχρονα επιβάλλει φόρο και στα αδόμητα τμήματα των οικοπέδων στα οποία βρίσκονται οι μονοκατοικίες καθώς επίσης και στα αγροτεμάχια, τα οποία, μέχρι τώρα απαλλάσσονταν από το φόρο. Μάλιστα, με το νέο φορολογικό καθεστώς, εάν έχει ανεγερθεί μονοκατοικία μέσα σε αγροτεμάχιο προβλέπεται πενταπλασιασμός του φόρου επί του αγροτεμαχίου.
3. Πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις θα υποστούν και όσοι κατέχουν μη ηλεκτροδοτούμενα - ημιτελή ή αποπερατωμένα – κτίσματα («γιαπιά», ξενοίκιαστα «κενά» κτίσματα κατοικιών ή επαγγελματικής στέγης, τα οποία δεν αποδίδουν καθόλου εισόδημα) και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας τους είναι χαμηλότερη των 200.000 ευρώ. Οι ιδιοκτήτες αυτοί θα πληρώσουν φόρο για πρώτη φορά για τα συγκεκριμένα ακίνητα (μέχρι σήμερα απαλλάσσονταν για τα ακίνητα αυτά και από το ΕΕΤΑ και από τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας).
4. Αυξημένους φόρους θα κληθούν να καταβάλουν φέτος και οι κάτοχοι αυθαιρέτων κτισμάτων που τα νομιμοποίησαν το 2013 καθώς και όσοι είναι ιδιοκτήτες κατοικιών με ημιυπαίθριους χώρους ή άλλους χώρους κύριας ή βοηθητικής χρήσης που «τακτοποιήθηκαν» με διάφορους νόμους από το 2010 έως το 2013. Οι επιφάνειες όλων αυτών των περιπτώσεων θα πρέπει να δηλωθούν από τους ιδιοκτήτες τους στην πραγματική τους κατάσταση στο Ε9 του τρέχοντος έτους, προκειμένου να υπαχθούν στον νέο Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακίνητης Περιουσίας.
Μέχρι το 2013, τα τετραγωνικά μέτρα των ημιυπαίθριων χώρων που «τακτοποιήθηκαν» δεν ήταν υποχρεωτικό να δηλώνονται στο Ε9 και δεν φορολογούνταν. Από φέτος όμως υπάρχει πλέον υποχρέωση να δηλωθούν, οπότε και οι χώροι αυτοί θα συμπεριληφθούν στις επιφάνειες κύριων χώρων των κατοικιών που θα φορολογηθούν με τον ΕΝΦΙΑ.
Παραδείγματα
1. Διαμέρισμα 70 τ.μ στους Αγίους Αναργύρους με τιμή ζώνης 900 ευρώ/τ.μ, ισόγειο , 15ετίας , με μία πρόσοψη.
- ΕΝΦΙΑ 2014: 223,30 ευρώ.
2. Διαμέρισμα 90 τ.μ στο Αιγάλεω με τιμή ζώνης 1.050 ευρώ/τ.μ, στο δεύτερο όροφο, καινούργιο, με δύο προσόψεις.
- ΕΝΦΙΑ 2014: 428,82 ευρώ.
3. Διαμέρισμα 100 τ.μ στον Άλιμο με τιμή ζώνης 1.450 ευρώ ανά τ.μ, 8ετίας, στον πρώτο όροφο, με μία πρόσοψη.
- ΕΝΦΙΑ 2014: 448 ευρώ.
4. Μονοκατοικία 200 τμ στην Εκάλη με τιμή ζώνης 2.050 ευρώ, 10 ετών με πρόσοψη σε 1 δρόμο και με κάλυψη του συντελεστή δόμησης.
- ΕΝΦΙΑ 2014: 1.421,67 ευρώ.
-Συμπληρωματικός φόρος 2014: 120 ευρώ.
Σύνολο φόρων 2014: 1.541,67 ευρώ.
5. Διαμέρισμα 80 τμ στη Φιλοθέη με τιμή ζώνης 5.250 ευρώ ανά τμ στον πρώτο όροφο 10ετίας με δυο προσόψεις.
- ΕΝΦΙΑ 2014: 1.232 ευρώ.
-Συμπληρωματικός φόρος 2014: 140 ευρώ.
Σύνολο φόρων 2014: 1.372 ευρώ.
6. Διαμέρισμα 90 τ.μ στη Γλυφάδα με τιμή ζώνης 4.600 ευρώ ανά τ.μ στον δεύτερο όροφο, 20ετίας, με τρεις προσόψεις.
-ΕΝΦΙΑ 2014: 1.100 ευρώ
- Συμπληρωματικός φόρος 2014: 128 ευρώ
Σύνολο φόρων 2014: 1.228 ευρώ.
7. Μονοκατοικία 70 τ.μ στη Μύκονο με τιμή ζώνης 5.000 ευρώ ανά τ.μ, 40ετίας, με δυο προσόψεις και με κάλυψη του συντελεστή δόμησης :
- ΕΝΦΙΑ 2014: 823 ευρώ
- Συμπληρωματικός φόρος 2014: 50 ευρώ
Σύνολο φόρων 2014: 873 ευρώ.
8. Διαμέρισμα 60 τ.μ.,4ου ορόφου, 11 ετών, με πρόσοψη σε 2 δρόμους, στα Χανιά, σε περιοχή με τιμή ζώνης 2.250 ευρώ ανά τ.μ.
-ΕΝΦΙΑ 2014: 430,73 ευρώ.
10+3 λύσεις για τον νέο φόρο στα ακίνητα
Χωρίς αφορολόγητο όριο και σε όλα σχεδόν τα ακίνητα που κατέχουν τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα θα επιβληθεί φέτος ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ.).
1. Πότε επιβάλλεται ο ΕΝΦΙΑ;
Επιβάλλεται στα ακίνητα που κατέχουν οι φορολογούμενοι την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους με πρώτη εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2014.
2. Ο φόρος επιβαρύνει όλα τα ακίνητα;
Ο φόρος επιβάλλεται σε όλα τα ακίνητα ανεξάρτητα αν πρόκειται για κτίσματα (σπίτια, καταστήματα κ.λπ.) ή για εδαφικές επιφάνειες (οικόπεδα, χωράφια, βοσκοτόπια κ.λπ.) εντός ή εκτός σχεδίου. Οσοι έχουν ακίνητα στο εξωτερικό δεν θα επιβαρυνθούν με τον νέο φόρο στην Ελλάδα.
3. Ποιοι πληρώνουν τον νέο φόρο;
Ο νέος φόρος επιβάλλεται στους ιδιοκτήτες που έχουν δικαιώματα επί των ακινήτων είτε είναι φυσικά είτε είναι νομικά πρόσωπα (εταιρείες κ.λπ.). Φορολογούνται όλα το δικαιώματα επί των ακινήτων όπως είναι η πλήρης κυριότητα, η επικαρπία, η ψιλή κυριότητα, το δικαίωμα οίκησης κ.λπ.
4. Το πάρκινγκ στην πυλωτή φορολογείται;
Οταν κάποιος έχει δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης θέσης στάθμευσης υποχρεώνεται να πληρώσει φόρο και για αυτό το δικαίωμα. Ετσι θα πληρώσει φόρο για το πάρκινγκ στην πυλωτή αλλά και για το στεγασμένο πάρκινγκ (συνήθως είναι πάρκινγκ στο υπόγειο), είτε έχει χιλιοστά στο οικόπεδο είτε όχι.
5. Οι βοηθητικοί χώροι φορολογούνται;
Φορολογούνται κανονικά οι βοηθητικοί χώροι, όπως είναι οι αποθήκες, τα υπόγεια πάρκινγκ κλπ. Το ίδιο ισχύει και για τις πισίνες είτε βρίσκονται σε μονοκατοικία και ανήκουν σε έναν ιδιοκτήτη είτε βρίσκονται σε πολυκατοικία και είναι κοινόκτητες φορολογούνται κανονικά.
6. Πως υπολογίζεται ο ΕΝΦΙΑ;
Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. διακρίνεται σε «κύριο» και «συμπληρωματικό». Κύριος φόρος θα υπολογίζεται για όλα τα δικαιώματα σε ακίνητα (κατοικίες και λοιπά κτίσματα, οικόπεδα, εκτός σχεδίου εκτάσεις γης). Ο «συμπληρωματικός» ΕΝ.Φ.Ι.Α. υπολογίζεται στην αξία των δικαιωμάτων της πλήρους κυριότητας, της ψιλής κυριότητας και της επικαρπίας επί κτισμάτων και εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων επιβάλλεται συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ. Επιβάλλεται και υπολογίζεται στο μέρος της συνολικής αξίας των δικαιωμάτων το οποίο υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ, με συντελεστές που κλιμακώνονται από 0,1% έως 1%.
7. Πως φορολογούνται οι κατοικίες;
Για τον υπολογισμό του φόρου στις περιπτώσεις των κατοικιών και των λοιπών κτισμάτων λαμβάνονται υπόψη οι εξής συντελεστές:
- Βασικός Φόρος: Κυμαίνεται από 2 έως 13 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο ανάλογα με την τιμή ζώνης ανά τ.μ. που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου.
- Συντελεστής Παλαιότητας Κτίσματος: Κυμαίνεται από 0,6 για κτίσματα παλαιότητας άνω των 100 ετών έως 1,25 για κτίσματα παλαιότητας μερικών μηνών έως και 4 ετών
- Συντελεστής Απομείωσης Επιφάνειας: Εφαρμόζεται στις περιπτώσεις ειδικών κτιρίων και κλιμακώνεται αντιστρόφως ανάλογα του αριθμού των τετραγωνικών μέτρων της συνολικής επιφάνειας των κύριων χώρων.
- Συντελεστής Ορόφου: Προκύπτει με βάση τον όροφο στον οποίο βρίσκεται το κτίσμα. Δεν εφαρμόζεται στα ειδικά κτίρια και τις μονοκατοικίες.
- Συντελεστής Μονοκατοικίας: Εφαρμόζεται συντελεστής 1,02.
- Συντελεστής πρόσοψης: Κυμαίνεται από 1 έως 1,02, ανάλογα με τον αριθμό των προσόψεων του κτίσματος σε δρόμους. Ο συντελεστής αυτός εφαρμόζεται μόνο στους κύριους χώρους. Δεν εφαρμόζεται στα κτίρια ειδικών χρήσεων.
- Συντελεστής Βοηθητικών Χώρων ο οποίος ορίζεται σε 0,1.
- Συντελεστής Ημιτελών Κτισμάτων ο οποίος είναι ίσος με 0,4. Ο συντελεστής αυτός εφαρμόζεται για κάθε ημιτελές κτίσμα, το οποίο δεν ηλεκτροδοτείται και είναι κενό ή ηλεκτροδοτείται με «εργοταξιακό» ηλεκτρικό ρεύμα, δεν είχε ποτέ άλλη παροχή ρεύματος και παραμένει κενό.
- Συντελεστής Ειδικών Κτιρίων (Σ.Ε.Κ.), ο οποίος ορίζεται σε 0,5.. Ο συντελεστής αυτός δεν εφαρμόζεται όταν χρησιμοποιείται ο συντελεστής βοηθητικών χώρων. Για τα ειδικά κτίρια αγροτικής χρήσης, ο συντελεστής ειδικών κτιρίων και ο συντελεστής βοηθητικών χώρων ορίζεται σε μηδέν (0).
8. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας στο ακίνητο πως υπολογίζεται ο φόρος;
Η πληρωμή γίνεται ανάλογα με το ποσοστό που κατέχει ο καθένας και το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρη κυριότητα, ψιλή κυριότητα, επικαρπία
9. Αν το ακίνητο είναι επίδικο ποιος πληρώνει το φόρο;
Αν είναι επίδικο το ακίνητο υποχρεωμένος να πληρώσει τον φόρο είναι αυτός που νέμεται το ακίνητο.
10. Ποια κτίσματα απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ;
Τα κτίσματα που προορίζονται για αγροτική χρήση (μαντριά, στάνες, στάβλοι, κοτέτσια, θερμοκήπια, χώροι αποθήκευσης προϊόντων φυτικής παραγωγής κ.λπ.)
Ο κύριος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων για τους κύριους χώρους κάθε κτίσματος ισούται με το γινόμενο που προκύπτει κατόπιν πολλαπλασιασμού του αριθμού των τετραγωνικών μέτρων της συνολικής επιφάνειας των κύριων χώρων του κτίσματος επί τον Βασικό Φόρο, επί τον Συντελεστή Παλαιότητας, επί τον Συντελεστή Ορόφου ή τον Συντελεστή Μονοκατοικίας και επί τον Συντελεστή Πρόσοψης.
Για πρώτη φορά οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν φόρο για τα αγροτεμάχια που έχουν στην κατοχή τους ενώ περισσότερους φόρους φέρνει ο ΕΝΦΙΑ για όσους κατέχουν οικόπεδα εντός σχεδίου ή οικισμού.
- Πως υπολογίζεται ο φόρος στα οικόπεδα;
Ανάλογα με την επιφάνειά του και το συντελεστή φόρου ο οποίος εξαρτάται από τη θέση που βρίσκεται το οικόπεδο.
- Όταν στο οικόπεδο υπάρχει κατοικία πως υπολογίζεται ο φόρος;
Τότε επιβάλλεται φόρος για την κατοικία και επιπλέον φόρος για το αδόμητο τμήμα του οικόπεδου. Ειδικότερα αν στο οικόπεδο υπάρχει κτίσμα, η επιφάνεια του οικοπέδου για την οποία επιβάλλεται ο κύριος φόρος του ΕΝΦΙΑ. ισούται με το υπόλοιπο της συνολικής επιφάνειας αφού αφαιρεθεί η επιφάνεια του οικοπέδου, η οποία αναλογεί στο συντελεστή αξιοποίησης του οικοπέδου, με βάση τη δόμηση η οποία έχει πραγματοποιηθεί στο οικόπεδο. Στην περίπτωση που το κτίσμα έχει ηλικία 100 ετών ή μεγαλύτερη, θεωρείται ότι ο συντελεστής αξιοποίησης οικοπέδου έχει εξαντληθεί.
- Φορολογούνται όλα τα αγροτεμάχια;
Ο ΕΝΦΙΑ επιβάλλεται σε όλες τις εκτός σχεδίου εκτάσεις γης ανεξάρτητα αν καλλιεργούνται ή όχι. Ο βασικός φόρος ανέρχεται σε 1 ευρώ ανά στρέμμα. Από κει και πέρα για τον υπολογισμό του τελικού φόρου λαμβάνονται υπόψη και διάφοροι άλλοι συντελεστές που αποτυπώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε έκτασης όπως ο Συντελεστής Θέσης, ο Συντελεστής Χρήσης, ο Συντελεστής Άρδευσης, ο Συντελεστής Απαλλοτρίωσης και ο Συντελεστής Κατοικίας. Σε περίπτωση ύπαρξης κατοικίας εντός της εδαφικής έκτασης εφαρμόζεται Συντελεστής Κατοικίας (ΣΚ) ίσος με 5. Αν η κατοικία είναι η μοναδική για την οικογένεια του ιδιοκτήτη κι έχει επιφάνεια κύριων χώρων μικρότερη των 150 τετραγωνικών μέτρων, ο Συντελεστής Κατοικίας δεν εφαρμόζεται. Αν η εδαφική έκταση έχει επιφάνεια άνω των 10.000 τετραγωνικών μέτρων, ο Συντελεστής Κατοικίας εφαρμόζεται μέχρι και τα 10.000 τ.μ..
Ο νέος φόρος υπεραξίας ακινήτων
Σε ποια ακίνητα επιβάλλεται – ποιοι πληρώνουν
Μετά από τέσσερις μήνες «ξεμπλοκάρουν» οι μεταβιβάσεις ακινήτων αφού ενεργοποιείται ο νέος φόρος υπεραξίας ακινήτων 15% στον οποίο υπάγονται ακίνητα που αποκτήθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 1995 και βαρύνονται οι πωλητές των ακινήτων. Έτσι, όσοι είχαν δρομολογήσει την πώληση ακινήτου για να ολοκληρώσουν τη μεταβίβαση θα πρέπει τώρα να ακολουθήσουν την νέα διαδικασία που «απαιτεί» ο φόρος υπεραξίας, η οποία ολοκληρώνεται σε τέσσερα βήματα:
1. Συμπλήρωση δήλωσης. Ο φορολογούμενος που μεταβιβάζει ακίνητη περιουσία υποχρεούται, πριν από τη σύνταξη του συμβολαίου να δηλώσει το σύνολο των στοιχείων που αφορούν τον προσδιορισμό του φόρου υπεραξίας στον συμβολαιογράφο. Η δήλωση Ε41 (συμπληρώνεται από συμβολαιογράφο) περιλαμβάνει:
- τα στοιχεία του πωλητή, του συμβολαιογράφου που καταρτίζει τη συμβολαιογραφική πράξη και θα διενεργήσει την παρακράτηση και την απόδοση του φόρου,
- τα στοιχεία του αγοραστή,
- το χρόνο και την αξία κτήσης και μεταβίβασης,
- το είδος της ακίνητης περιουσίας ή των ιδανικών μεριδίων αυτής ή του εμπράγματου δικαιώματος,
- τα έτη διακράτησης,
- τους συντελεστές και
- τον υπολογισμό του φόρου.
Ο συμβολαιογράφος υποχρεούται να ελέγχει και να βεβαιώνει την ακρίβεια των ανωτέρω στοιχείων, καθώς και να θεωρεί τη δήλωση, δεν έχει, όμως, ευθύνη για όσα στοιχεία δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του και δεν περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο που συντάσσει. Αν με το ίδιο συμβόλαιο μεταβιβάζονται περισσότερα εμπράγματα δικαιώματα, ο φορολογούμενος (πωλητής) υποβάλλει μία δήλωση, στην οποία θα περιγράφονται τα στοιχεία που αφορούν το κάθε δικαίωμα. Η δήλωση υποβάλλεται και όταν δεν προκύπτει υπεραξία (μηδενική) ή όταν η υπεραξία είναι αρνητική. Στην περίπτωση που η υπεραξία θεωρείται μηδενική λόγω απόκτησης του δικαιώματος προ του 1995, στη δήλωση συμπληρώνεται μόνο το έτος κτήσης.
2. Υποβολή δήλωσης: Υπογεγραμμένη από πωλητή και συμβολαιογράφο υποβάλλεται στην εφορία της έδρας του σε 3 αντίτυπα.
3. Έκδοση Ταυτότητας Οφειλής: Την ίδια ημέρα ή το αργότερο την επομένη ημέρα της σύνταξης του συμβολαίου, ο συμβολαιογράφος καταχωρεί σε ανεξάρτητη εφαρμογή του πληροφοριακού συστήματος του Υπουργείου Οικονομικών (δίκτυο TAXISnet) τουλάχιστον τα εξής στοιχεία: τον Α.Φ.Μ. του πωλητή, τον αριθμό και την ημερομηνία σύνταξης του συμβολαίου, το ποσό της υπεραξίας επί του οποίου υπολογίζεται ο φόρος, τη Δ.Ο.Υ. παραλαβής της δήλωσης, τον αριθμό της δήλωσης και το φορολογικό έτος που αφορά. Με την καταχώριση οριστικοποιείται η δήλωση, βεβαιώνεται η οφειλή στον Α.Φ.Μ. του συμβολαιογράφου και παράγεται μοναδικός κωδικός πληρωμής του παρακρατηθέντος φόρου , η «Ταυτότητα Οφειλής» (Τ.Ο.). Θεωρημένο αντίγραφο της δήλωσης που υποβάλλει ο πωλητής στη Δ.Ο.Υ. επισυνάπτεται στο συμβόλαιο.
4. Πληρωμή φόρου: Ο φόρος που παρακρατείται από το συμβολαιογράφο με τη σύνταξη του συμβολαίου αποδίδεται από αυτόν με τραπεζική επιταγή που έχει ήδη εκδώσει κατά το χρόνο σύνταξης του συμβολαίου ο πωλητής σε διαταγή του Δημοσίου, εντός πέντε εργάσιμων από την υπογραφή του συμβολαίου, η οποία κατατίθεται αποκλειστικά στην τράπεζα έκδοσης της τραπεζικής επιταγής σε ειδικό λογαριασμό με την ονομασία «Λογαριασμός Ελληνικού Δημοσίου Απόδοσης Φόρου Υπεραξίας Ακινήτων». Ο φόρος υπεραξίας επιβαρύνει τον πωλητή. Ο αγοραστής οφείλει φόρο μεταβίβασης, ο οποίος έχει μειωθεί στο 3%.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του φόρου υπεραξίας
Ο φόρος υπεραξίας επιβάλλεται με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά. Προβλέπεται αφορολόγητο όριο 25.000 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος διακράτησε το ακίνητό του για πέντε τουλάχιστον έτη.
Ανάλογα με το χρόνο διακράτησης του ακινήτου προβλέπονται συντελεστές (από 98,2% για δύο χρόνια διακράτησης έως 60% για περισσότερα από 26). Ειδικά για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί από την 1η Ιανουαρίου 1995 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2002 οι συντελεστές απομείωσης περιορίζονται, καθώς πολλαπλασιάζονται με 0,8. Προκειμένου να διαπιστωθεί ο αριθμός των ετών που μεσολάβησαν μεταξύ κτήσης και πώλησης, ώστε να εφαρμοστεί ο ανάλογος συντελεστής, λαμβάνεται υπόψη το χρονικό διάστημα μεταξύ της ακριβούς ημερομηνίας κατάρτισης της δικαιοπραξίας κτήσης του ακινήτου και της ακριβούς ημερομηνίας υπογραφής του συμβολαίου πώλησης ή ανταλλαγής. Εάν, ο χρόνος διακράτησης είναι ένα έτος και ένας μήνας, εφαρμόζεται ο συντελεστής απομείωσης των δύο ετών.
Για τον υπολογισμό του φόρου οι τιμές κτήσης και μεταβίβασης είναι αυτές που αναγράφονται στα συμβόλαια, ενώ εάν πρόκειται για ακίνητο το οποίο έχει αποκτηθεί από κληρονομιά η τιμή κτήσης υπολογίζεται με βάση το φόρο κληρονομιάς που είχε καταβληθεί (το ίδιο και για τις δωρεές - γονικές παροχές).
Σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου η τιμή κτήσης δεν μπορεί να προκύψει με βάση δημόσια έγγραφα (όπως π.χ αυτεπιστασία ή αντιπαροχή) υπολογίζεται με βάση έναν μαθηματικό τύπο λαμβάνοντας υπ' όψιν τον πληθωρισμό των ετών που έχουν μεσολαβήσει ανάμεσα στην απόκτηση και την πώληση.
Για ειδικές περιπτώσεις ο χρόνος κτήσης προσδιορίζεται ως εξής:
Αυτεπιστασία ή αντιπαροχή. Ο χρόνος μετά την παρέλευση πέντε ετών από την ημερομηνία έκδοσης ή δύο ετών από την ημερομηνία ανανέωσης της οικοδομικής άδειας ανέγερσης, εκτός εάν η μεταβίβαση γίνεται εντός των παραπάνω προθεσμιών. Αυθαίρετα. Ο χρόνος που δηλώνεται ως χρόνος ανέγερσης και πιστοποιείται από το μηχανικό στη σχετική αίτηση τακτοποίησης.
Μερικώς αυθαίρετα. Ο χρόνος κτήσης του νόμιμου κτίσματος.
Χρησικτησία. Η αντίστοιχη ημερομηνία του εικοστού πρώτου έτους, πριν από το χρόνο της μεταβίβασης.
Παράδειγμα
Αγορά διαμερίσματος το 2005 έναντι δηλωθέντος τιμήματος 100.000 ευρώ. Πωλείται το 2014 αντί δηλωθέντος τιμήματος 200.000 ευρώ (9 έτη διακράτησης ).
Υπολογισμός υπεραξίας: 200.000-100.000= 100.000 ευρώ * 86,1% (συντελεστής απομείωσης)= 86.100
Από το ποσό αυτό αφαιρείται το ποσό των 25.000 ευρώ γιατί ο πωλητής διακράτησε το διαμέρισμα για τουλάχιστον 5 έτη, οπότε η προκύπτουσα υπεραξία είναι:
86.100- 25.000=61.000 ευρώ.
Φόρος: 61.000*15%= 9.150 ευρώ.
