Νέες εντάξεις περιοχών της Αττικής στο σχέδιο πόλης... με μέτρο, που θα επεκταθούν σε βάθος χρόνου δεκαετίας σε περίπου 60.000 στρέμματα, κυρίως για να καλυφθούν τα αυθαίρετα άνω των 150.000 ιδιοκτητών, που εντάσσονται στις ρυθμίσεις νομιμοποίησης, ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Ταυτοχρόνως το τελικό κείμενο του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας προβλέπει νέο μοντέλο ανάπτυξης για την Αττική, που πριμοδοτεί την αναζωογόνηση του αστικού ιστού, τον εκσυγχρονισμό αντί της μετεγκατάστασης των βιομηχανιών και την ολοκλήρωση του δικτύου αυτοκινητοδρόμων μέχρι τα νότια προάστια.
Επίσης το νέο Ρυθμιστικό της Αθήνας δίνει έμφαση σε ιδιωτικές στρατηγικές επενδύσεις συνεδριακού τουρισμού, τουριστικής κατοικίας και σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων στο θαλάσσιο μέτωπο αλλά και στον εκτός σχεδίου χώρο.
Με 13 «ρυθμίσεις-κλειδιά», που συζητήθηκαν σε ευρεία σύσκεψη, υπό την προεδρία του υπουργού Περιβάλλοντος Γιάννη Μανιάτη, την περασμένη Πέμπτη, «κλείδωσε» με τη σύμφωνη γνώμη των εκπροσώπων συνολικά επτά υπουργείων (ΠΕΚΑ, Ανάπτυξης, Υποδομών και Μεταφορών, Τουρισμού, Πολιτισμού, Υγείας, και Αγροτικής Ανάπτυξης), το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου.
Οι νέες ρυθμίσεις, που αποτελούν προτάσεις των συναρμόδιων υπουργείων στους τομείς ευθύνης τους, ενσωματώνονται στη βασική φιλοσοφία του νομοσχεδίου, που εκπονήθηκε από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τις αρχές του περασμένου Αυγούστου.
Το τελικό σχέδιο νόμου, με τίτλο «Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας - Αττικής 2021» προγραμματίζεται τις επόμενες ημέρες να παρουσιαστεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος και τη διοίκηση του ΟΡΣΑ στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής για κοινοβουλευτικό διάλογο και ακολούθως να κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή, ώστε να είναι νόμος του κράτους πριν από το τέλος του έτους.
Προσπάθεια δεκαετίας
Διαδοχικές κυβερνήσεις και υπουργοί Περιβάλλοντος εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία έθεσαν στόχο να αποκτήσει η Αττική νέο Ρυθμιστικό, που θα αντικαταστήσει το πρωτοποριακό για την εποχή του Ρυθμιστικό Σχέδιο που καθιέρωσε ο αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης, το οποίο παραμένει το ίδιο από το 1985, παρ' ότι ξεπεράστηκε αλλά και καταπατήθηκε σχεδόν σε όλες τις βασικές προβλέψεις του.
Οι μεγάλες διακυμάνσεις στην οικονομική και πολιτική ζωή της τελευταίας δεκαετίας, με τις συνακόλουθες συγκρούσεις συμφερόντων, τεχνοκρατικών και πολιτικών αντιλήψεων αλλά και προβλεπόμενων χρήσεων, που σημειώθηκαν από την ευφορία και τους μεγαλοπρεπείς σχεδιασμούς της περιόδου των Ολυμπιακών Αγώνων, μέχρι την ένδεια και τη διάλυση του παραγωγικού ιστού της εποχής των Μνημονίων λειτούργησαν ανασταλτικά για την κατάρτιση του νέου Ρυθμιστικού.
Τώρα, εν μέσω της βαθιάς οικονομικής κρίσης και ύφεσης που πλήττουν τη χώρα, με αξιοσημείωτη για πρώτη φορά συμφωνία όλων των εμπλεκόμενων υπουργείων, προωθείται να θεσμοθετηθεί το νέο Ρυθμιστικό. Φιλοδοξία του ΥΠΕΚΑ και του ΟΡΣΑ είναι να αποτελέσει το νέο χάρτη στρατηγικών επιλογών για την άσκηση χωροταξικής, πολεοδομικής αλλά και οικονομικής αναπτυξιακής πολιτικής στο μεγαλύτερο μητροπολιτικό συγκρότημα, όπου ζει περίπου ο μισός πληθυσμός και αναπτύσσεται το 35% των δραστηριοτήτων της χώρας.
Το νέο Ρυθμιστικό πληροφορούμαστε αρμοδίως ότι θα αποτελείται από το βασικό νομοσχέδιο των στρατηγικών επιλογών και κατευθύνσεων για την Αττική, ενώ θα συμπληρωθεί σταδιακά, μέσα από διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης και συνεργασίας με τους φορείς (επιστημονικούς, παραγωγικούς, αυτοδιοικητικούς, οικολογικούς κ.λπ.), με οριστικό σχέδιο δράσης και εξειδίκευσης των επιμέρους χρήσεων και δραστηριοτήτων.
Στόχος του ΥΠΕΚΑ είναι πριν από την οριστικοποίηση των στρατηγικών επιλογών της νέας Προγραμματικής Περιόδου ΣΕΣ 2014-2020 να έχουν προσδιοριστεί οι μεγάλες αναπτυξιακές χωρικές παρεμβάσεις για την Αττική.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται, ωστόσο, ότι λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και μεγάλων εκκρεμοτήτων που υφίστανται σε θέματα πώλησης της δημόσιας περιουσίας, κρίνεται σκόπιμο να προσδιοριστούν π.χ. οι στρατηγικές κατευθύνεις αξιοποίησης του μητροπολιτικού πάρκου Ελληνικού και όχι με ακρίβεια οι πιθανές προβλεπόμενες χρήσεις της συγκεκριμένης έκτασης. Πράγμα που εκτιμάται στο ΥΠΕΚΑ ότι θα οδηγούσε σε νέες αντιπαραθέσεις και ενδεχομένως σε νέα ακύρωση του συνολικού προγραμματισμού, ενώ ουδείς είναι σε θέση να προεξοφλήσει την υλοποίηση συγκεκριμένου προγραμματισμού και τις πιθανές αλλαγές και ανατροπές του.
Οι πέντε βασικοί άξονες
Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Μανιάτη, οι πέντε βασικές παραδοχές που αναδεικνύονται ως οι αναγκαίες για τον προσδιορισμό των στόχων και των προτεραιοτήτων για τη σύνταξη του Ρυθμιστικού Σχεδίου είναι:
1. Η παραγωγή και η στήριξη της επιχειρηματικότητας, ως βασικός μοχλός και προϋπόθεση οικονομικής και κοινωνικής βιωσιμότητας.
2. Το περιβάλλον, ως σημαντικός πόρος για το σύνολο και το μέλλον της κοινωνίας και ως άξονας για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
3. Η κοινωνική αλλά και η χωρική συνοχή, ως κατ' εξοχήν ζητούμενα σε περιόδους μετάβασης/κρίσης.
4. Ο πολιτισμός, ως έννοια που διαπερνά και εμπεριέχει όλες τις επιμέρους εκφράσεις και συνιστώσες της κοινωνίας.
5. Η αστική αναζωογόνηση, με ολοκληρωμένες παρεμβάσεις και αστικές αναπλάσεις.
* Στη σύσκεψη, στην οποία «κλείδωσε» το νέο Ρυθμιστικό, συμμετείχαν η γενική γραμματέας Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ο γενικός γραμματέας Τουριστικών Υποδομών και Επενδύσεων, Γιάννης Πυργιώτης, η πρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ), Βιβή Μπάτσου, η αντιπρόεδρος του ΟΡΣΑ Δάφνη Μπαρμπαγιανέρη, καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες και εκπρόσωποι του ΥΠΕΚΑ και του ΟΡΣΑ και των υπουργείων Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Τουρισμού.
Οι 13 ρυθμίσεις-κλειδιά στο τελικό σχέδιο νόμου του Ρυθμιστικού Αθήνας
Οι 13 «ρυθμίσεις- κλειδιά», οι οποίες αποτελούν τελικές επιλογές του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη χωροταξία και πολεοδομία της Αττικής και προτάσεις των συναρμόδιων υπουργείων, οι οποίες αποτυπώνονται στο τελικό κείμενο του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, σύμφωνα με ασφαλείς και αποκλειστικές πληροφορίες της «Ε», είναι:
1. Εντάξεις αυθαιρέτων σε σχέδια πόλης με φειδώ και περιορισμούς: Το θέμα των οικιστικών πιέσεων στην Αττική θα αντιμετωπιστεί μέσα από την ολοκλήρωση, επικαιροποίηση και λελογισμένη επέκταση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ) των συνολικά 65 δήμων της Αττικής.
Τα σενάρια μαζικών εντάξεων εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων κυρίως αγροτικής και παραγωγικής γης σε σχέδια πόλης, που είχαν κυριαρχήσει στο παρελθόν, εγκαταλείπονται.
Υπολογίζεται ότι την επόμενη δεκαετία θα ενταχθούν σε σχέδια πόλης περί τα 50.000 έως 60.000 στρέμματα γης, με βάση κυρίως τις προτάσεις των δήμων, οι οποίες θα αξιολογούνται με πολεοδομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.
«Πιλότος» των εξελίξεων προβλέπεται να είναι η πολιτική που ήδη ακολουθεί η διοίκηση του ΟΡΣΑ. Περιέκοψε σε ποσοστά άνω του 60% τις προτάσεις των δήμων για τις προς ένταξη επιφάνειες, εγκρίνοντας τους τελευταίους μήνες επικαιροποιήσεις και επεκτάσεις ΓΠΣ σε δήμους όπως Μαρκόπουλο, Ν. Ερυθραία, Κερατσίνι, Καλύβια, Βάρη, Μέγαρα, Πολυδένδρι, Παπάγου, Σαλαμίνα κ.ά.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου 4178/2013 για τις νομιμοποίησεις αυθαιρέτων του ΥΠΕΚΑ, εντός επταετίας θα επιλεγούν οι περιοχές νομιμοποιημένων αυθαιρέτων στην Αττική, όπως επίσης στην υπόλοιπη χώρα, που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις οικιστικής καταλληλότητας για να πολεοδομηθούν.
Παράλληλα δεν αλλάζει η αρτιότητα των 20 στρεμμάτων για τη δόμηση οικοπέδων ούτε απαγορεύεται η εκτός σχεδίου δόμηση στην Αττική. Διατηρείται η λογική της συνεκτικής πόλης. Απορρίπτεται η διαρκής επέκταση των οικισμών προς τον εξωαστικό χώρο.
Προκρίνονται επιλογές αστικής αναζωογόνησης τόσο σε κεντρικές περιοχές, π.χ. Αθήνας, Πειραιά κ.λπ., όσο και στα κέντρα των άλλων δήμων, για την ανακαίνιση του υπάρχοντος κτηριολογικού πλούτου και στροφή της οικοδομικής δραστηριότητας σε έργα ενεργειακής αναβάθμισης, αναπλάσεων και βιοκλιματικών μεθόδων.
2. Νέο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης με παραθαλάσσια τουριστικά καταλύματα:Προβλέπεται σε εκτάσεις όπως π.χ. στο Ελληνικό, στο παράκτιο μέτωπο στη νησιωτική Αττική, αλλά και σε εκτάσεις εκτός σχεδίου όπου ορίζονται Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ) για ιδιωτικές τουριστικές επενδύσεις.
Αναφέρεται ότι στόχος είναι η Αθήνα να αποτελέσει προορισμό για συνέδρια, εκθέσεις, επαγγελματικές συναντήσεις και, όπως λέγεται στην τουριστική ορολογία, «city break» προορισμό, με επενδύσεις σε υποδομές, συνεδριακές, αναψυχής, πολιτιστικών δραστηριοτήτων διεθνούς εμβέλειας, νέες μορφές τουρισμού, όπως ο ιατρικός, τα κέντρα αποκατάστασης, τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα και η τουριστική κατοικία.
3. Ανάπτυξη τουριστικών προγραμμάτων σε ιστορικές περιοχές: Αποκατάσταση και ενίσχυση σημαντικών προορισμών, με αιχμή το κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά, που έχουν απολέσει την αίγλη τους, με μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις, σχεδιασμό και ανάδειξη ειδικών διαδρομών περιπάτου.
Να αποκτήσουν ενδιαφέρον νέοι προορισμοί στο κέντρο, όπως Αρχαιολογικό Μουσείο, Μεταξουργείο, Κεραμεικός, Ακαδημία Πλάτωνος. Επίσης δημιουργία δικτύου περιοχών, που συγκεντρώνουν φυσικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον, όπως Μαραθώνας, Τατόι, Μακρόνησος, Σούνιο, Ελευσίνα, το νησιωτικό σύμπλεγμα της Αττικής και η Λαυρεωτική.
4. Προορισμοί κρουαζιέρας στην Αττική: Επιλογή τόπων προορισμού και επισκέψεων για τους τουρίστες. Δημιουργία σχεδίων εμπλουτισμού και διαχείρισης των προορισμών σε συνδυασμό με την ανάδειξη περιοχών, που έχουν φυσικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον.
5. Ολοκλήρωση του δικτύου αυτοκινητοδρόμων: Η Αττική Οδός εντάσσεται στο θεσμοθετημένο οδικό δίκτυο διευρωπαϊκών αξόνων.
Προβλέπεται επέκταση της Αττικής Οδού από την Περιφερειακή Υμηττού μέχρι τα νότια προάστια στο Ελληνικό. Επίσης σύνδεση του αεροδρομίου των Σπάτων με την έκταση του παλαιού αεροδρομίου Ελληνικού, πρόβλεψη που διατηρεί την προοπτική διάνοιξης σήραγγας στον Υμηττό. Παράλληλα προβλέπεται να φτάσει η Αττική Οδός μέχρι το λιμάνι της Ραφήνας.
Η ακριβής χάραξη των επεκτάσεων και τα χαρακτηριστικά των νέων οδικών έργων παραπέμπονται σε ειδικές μελέτες.
6. Σύνδεση Ελευσίνας - Θήβας: Νέος αυτοκινητόδρομος μήκους 50 χιλιομέτρων, που θα συνδέει Ελευσίνα - Θήβα - Υλίκη, παρακάμπτοντας εξ ολοκλήρου την Αθήνα, και θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει με σύμβαση παραχώρησης.
Το νέο έργο θα αποσυμφορήσει κυκλοφοριακά την Αθήνα, ενώ θα μειώσει τις ροές των οχημάτων στην Αττική Οδό.
7. Νέα χάραξη του συγκοινωνιακού δικτύου: Προβλέπεται με βάση τις χρήσεις γης, δηλαδή τους νέους πόλους και τις δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν στην Αττική, να γίνει επανασχεδιασμός του συγκοινωνιακού δικτύου.
Ολοκλήρωση των επεκτάσεων του Μετρό, προς Πειραιά, τις πυκνοδομημένες περιοχές του κέντρου (Καισαριανή, Βύρωνας, Καρέας) και προς το Μαρούσι, επέκταση Προαστιακού προς Λαύριο, επέκταση Τραμ προς Πειραιά.
Η επέκταση Τραμ στη γραμμή Σταθμός Λαρίσης - Νοσοκομείο Παίδων (Γουδή) εγκαταλείπεται. Στο πρωτεύον οδικό δίκτυο δημιουργείται ένα βασικό δίκτυο λεωφορειακών γραμμών, με επέκταση του δικτύου ταχείας διέλευσης (λεωφορειόδρομων).
8. Αυστηρό καθεστώς προστασίας των πολιτιστικών χώρων και των ιστορικών κέντρων: Πλήρης αποτύπωση και υψηλή προστασία όλων των χώρων αρμοδιότητας του υπουργείου Πολιτισμού.
Ολοκλήρωση της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας ώς Κεραμεικό, Ιερά Οδό, Ακαδημία Πλάτωνος. Αναβάθμιση ιστορικών κέντρων Ελευσίνας και Πειραιά στο πλαίσιο της πολιτιστικής αρχής. Πολιτιστικές διαδρομές Αθήνας - Ελευσίνας, μέσω Ιεράς Οδού και πολιτιστικών διαδρομών Λαυρεωτικής και Μεγάρων.
Πλήρης τεκμηρίωση για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων διαχείρισης λυμάτων, φωτοβολταϊκών συστημάτων, αιολικών πάρκων, ιχθυοκαλλιεργειών, καθώς και ειδικών πάρκων κεραιών, σε περιοχές εμβέλειας αρχαιολογικών χώρων.
9. Στήριξη της βιομηχανίας και ενίσχυση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας:Αλλάζουν τα δεδομένα λόγω της οικονομικής κρίσης και τα μεγαλόπνοα σχέδια του παρελθόντος, που το ίδιο το κράτος δεν τήρησε, να εξασφαλίσει -από τη δεκαετία 1990-2000- εντός 12ετίας οργανωμένους χώρους υποδοχής και να προσφέρει κίνητρα μετεγκατάστασης βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων.
Προβλέπεται πλέον ενθάρρυνση της παραμονής και βελτίωση των όρων λειτουργίας των μονάδων, με εφαρμογές περιβαλλοντικής προστασίας που προσφέρει η τεχνολογία. Μετεγκατάσταση θα ισχύσει για ασύμβατες χρήσεις που ρυπαίνουν και οχλούν σε περιοχές οι οποίες υπόκεινται σε καθεστώς προστασίας ή και διαθέτουν ιδιαίτερη πολιτιστική σημασία.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία και θα αντιμετωπιστούν αναλόγως είναι επιχειρήσεις στη ζώνη προστασίας του όρους Αιγάλεω, ορισμένα βυρσοδεψεία στον Ελαιώνα, υποδοχέας επικίνδυνων αποβλήτων στο Δήμο Μάνδρας και ορισμένες χρήσεις που θα επανεξεταστούν στη ζώνη Κερατσινίου - Περάματος - Χαϊδαρίου - Ελευσίνας - Σαλαμίνας, όπου προκρίνονται δραστηριότητες ναυπήγησης και επισκευής πλοίων.
10. Βιομηχανικές χρήσεις σε ΒΙΟΠΑ, ΒΙΠΑ και αστικό ιστό: Υποστηρίζεται η επανάχρηση και αναβάθμιση κτηριακών κελύφων κυρίως εγκαταλειμμένων κτηρίων στον αστικό ιστό για την ανάπτυξη μεταποιητικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Προωθείται η πολεοδόμηση των ήδη θεσμοθετημένων υποδοχέων μεταποιητικών δραστηριοτήτων (ΒΙΠΑ, ΒΙΟΠΑ και σε περιοχές εντός Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου). Καταργείται η ΒΙΠΑ στον αναπτυξιακό πόλο Αθήνας - Πειραιά, στην οποία έχει ήδη εγκαταλειφθεί η βιομηχανική δραστηριότητα και καθορίζονται νέες χρήσεις δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα για την ανάπτυξη της περιοχής.
11. Υποδομές για ηλεκτρικά αυτοκίνητα: Ανάπτυξη δικτύου φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης, καθώς και σε ανωδομές ή σε υπόγεια ακινήτων με αναπροσαρμογή του θεσμικού πλαισίου.
12. Οριοθέτηση και προστασία της γεωργικής γης: Αναγνωρίζεται η σημασία του πρωτογενούς τομέα στην Αττική και καθορίζονται περιοχές γεωργίας πρώτης προτεραιότητας στην Περιφέρεια Αττικής.
Οι περιοχές αυτές που περιλαμβάνουν αξιόλογα παραγωγικά εδάφη, με παραδοσιακές εξειδικευμένες καλλιέργειες, δημιουργούν φυσικές ενότητες και μπαίνουν σε καθεστώς προστασίας από κάθε μορφής πιέσεις για αλλαγή της χρήσης τους.
13. Ανάδειξη της Μαραθώνιας διαδρομής: Η λεωφόρος Μαραθώνος ώς το Παναθηναϊκό Στάδιο εντάσσεται στους αναπτυξιακούς άξονες διεθνούς και εθνικής εμβέλειας.
Παράλληλα το θαλάσσιο μέτωπο του Δήμου Μαραθώνα μέχρι το Δήμο Ραφήνας εντάσσεται στους άξονες μητροπολιτικής σημασίας. Τέλος, υπάρχει αίτημα το λιμάνι της Αγίας Μαρίνας να χαρακτηριστεί εμπορικό-επιβατικό.
