Οι τράπεζες τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί να αναγκαστούν να φορτωθούν χιλιάδες ακίνητα σε μια αγορά που υποτιμάται διαρκώς και πλέον, από εκεί που στην αρχή… ψιθύριζαν, τώρα «φωνάζουν» προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν θέλουν μαζικούς πλειστηριασμούς.
Η χθεσινοβραδινή δήλωση-παρέμβαση του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Γιώργου Ζανιά αμέσως μετά τη συνάντηση με τον Κωστή Χατζηδάκη ότι οι «τράπεζες δεν θέλουν τα σπίτια των ανθρώπων, γιατί δεν θα έχουν τι να τα κάνουν, αλλά τα λεφτά τους πίσω», ήταν η πρώτη προσπάθεια των τραπεζιτών να εκφράσουν δημόσια τον προβληματισμό τους για τις επιπτώσεις από μια οριζόντια ή απότομη άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών για την οποία ασκούνται πιέσεις πρωτίστως από τους δανειστές.
Πρόκειται για μια θέση που απέχει σημαντικά από την άποψη που επίσημα έχει εκφράσει ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, πως οι τράπεζες κινδυνεύουν με κατάρρευση αν δεν επιτραπούν ξανά οι πλειστηριασμοί.
Οι επιφυλάξεις της ΕΕΤ δεν σημαίνει φυσικά ότι οι τράπεζες δεν θέλουν να «ανοίξουν» οι πλειστηριασμοί. Αντίθετα μάλιστα βασικό επιχείρημα τόσο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όσο και των στελεχών της Κυβέρνησης που επεξεργάζονται το σχέδιο άρσης της απαγόρευσης, είναι πως οι πλειστηριασμοί θα αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον για αγορές ακινήτων που τώρα έχει παγώσει, και θα ωθήσει ξανά τους «έχοντες» να ζητήσουν νέα στεγαστικά δάνεια από τις τράπεζες.
Επιδιώκουν, όμως, αυτό να γίνει σταδιακά και σε βάθος χρόνου ώστε αφενός να έχουν τη δυνατότητα να βγάζουν στο σφυρί ακίνητα από δάνεια που δεν μπορούν να εισπράξουν ή τα «φιλέτα» από τα οποία μπορούν να κερδίσουν, αλλά από την άλλη να το πράττουν με τρόπο ελεγχόμενο ώστε να μην προκαλέσουν μεγαλύτερη πίεση τιμών από αυτή που μπορούν να αντέξουν τα χαρτοφυλάκιά τους.
Με περίπου 200.000 ακίνητα να θεωρούνται υποψήφια για πλειστηριασμό σε όλη την Ελλάδα και άλλα 180.000 να παραμένουν απούλητα παρά την κατά 30% υποχώρηση των τιμών από το 2008, ο μεγάλος φόβος όλων έχει να κάνει με τον κίνδυνο κατάρρευσης των εμπορικών αξιών στην αγορά.
Μια τέτοια εξέλιξη θα προκαλούσε ισχυρούς κοινωνικούς κραδασμούς και παράλληλα θα είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, οδηγώντας σε νέες ζημιές και δημιουργώντας πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν σήμερα να ποσοτικοποιηθούν.
Περαιτέρω μεγάλη ή απότομη υποχώρηση των τιμών των ακινήτων θα είχε ως αποτέλεσμα δανειολήπτες που αγόρασαν τα τελευταία χρόνια το ακίνητό τους σε σημαντικά υψηλότερες τιμές με δάνειο να σταματήσουν να πληρώνουν, οι τράπεζες να ζητούν νέες μεγαλύτερες εξασφαλίσεις καθώς πλέον τα δάνεια δεν θα ‘αντικρίζονται’ με τις πραγματικές τιμές, ή να υποχρεωθούν να πουλήσουν κατασχεμένα σπίτια και οικόπεδα σε πολύ χαμηλότερες τιμές από αυτές που έχουν εγγράψει, γράφοντας ζημιές.
Η ακίνητη περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών απαξιώνεται πάντως με ταχείς ρυθμούς και μέσα στο 2013, καθώς η «φούσκα» της αγοράς συνεχίζει να σκάει με θόρυβο λόγω της βαθιάς ύφεσης και της υπερπροσφοράς.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας η υποχώρηση στις τιμές των διαμερισμάτων κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2013 έφτανε το 11,6% σε σχέση με πέρυσι, ενώ στο πρώτο τρίμηνο οι τιμές υποχωρούσαν με 11,3%. Στην Αθήνα η πτώση των ονομαστικών τιμών ήταν μεγαλύτερη και υπολογίζεται στο -12,7%, στη Θεσσαλονίκη οι τιμές υποχώρησαν κατά 10,5%, στις μεγάλες πόλεις κατά 11,5%, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας η μείωση ήταν 10%. Οι αγοραπωλησίες ακινήτων έχουν επίσης παγώσει. Οι συναλλαγές στις οποίες μεσολάβησαν τράπεζες ήταν μόλις 10,1 χιλιάδες στο πρώτο 6μηνο του 2013 έναντι 30,4 χιλιάδων όλο το 2012 και 42,8 χιλιάδων το 2011.
