Παράγοντες του real estate και εταιρείες αντισυμβαλλόμενες με το Δημόσιο εκφράζουν την έντονη αντίδρασή τους στην απόφαση για μείωση των ενοικίων και ετοιμάζονται να προσφύγουν στα δικαστήρια για τη μονομερή καταγγελία της σύμβασης, που σημαίνει ουσιαστικά και αλλαγή του συμβολαίου που έχει υπογραφεί. Μπορεί η κυβέρνηση με την κίνηση αυτή να επιχειρεί να «κόψει» τα έξοδά του κράτους από μισθώματα που καταβάλλει, ωστόσο, εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα και θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά.
Σημειώνεται ότι με τη ρύθμιση του αναπληρωτή Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρα, ο στόχος που μπαίνει είναι να εξοικονομήσει το κράτος περί τα 15 εκατ. ευρώ ετησίως από ενοίκια κτιρίων. Μόνο το 2011 ο προϋπολογισμός προέβλεπε δαπάνη 155 εκατ. ευρώ για μισθώματα, παρά το γεγονός ότι το Δημόσιο είναι ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ακινήτων της χώρας. Με βάση τη ρύθμιση, οι μειώσεις που προβλέπονται είναι:
Για το ποσό του μηνιαίου μισθώματος έως τα 1.000 ευρώ κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%).
Για το ποσό του μηνιαίου μισθώματος από τα 1.000,01 ευρώ έως τα 2.000,00 ευρώ κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%).
Για το ποσό του μηνιαίου μισθώματος από τα 2.000,01 ευρώ έως τα 3.000,00 ευρώ κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%).
Για το ποσό του μηνιαίου μισθώματος που υπερβαίνει τα 3.000,00 ευρώ κατά ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Τα αναπροσαρμοσμένα ως άνω μισθώματα δύνανται να αυξηθούν μετά την 1-1-2015.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που εντοπίζουν ειδικοί της αγοράς είναι ότι την ίδια ώρα που το Δημόσιο βγάζει «πακέτο» 27 ακίνητα προκειμένου να τα αξιοποιήσει με τη μέθοδο του sale and lease back (πώληση και επαναμίσθωση) η ρύθμιση για ψαλίδι στα ενοίκια πλήττει την αξιοπιστία του Δημοσίου. «Ποιοι επενδυτές θα έρθουν να αγοράσουν κτίρια που στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες όταν δε γνωρίζουν τι ενοίκια θα εισπράττουν και πότε θα κάνουν απόσβεση της επένδυσής τους; Οταν μέσα σε δύο χρόνια το κράτος μείωσε μονομερώς τα μισθώματα που πληρώνει, χωρίς να ερωτηθούν οι ιδιοκτήτες, γίνεται σαφές ότι κανείς δε θα έρθει να επενδύσει στα κρατικά κτίρια και το πρόγραμμα όπως και τα έσοδα που προβλέπονται θα τιναχθούν στον αέρα. Επομένως, το κράτος θα χάσει πολλά περισσότερα από αυτά που θα κερδίσει με το 'κούρεμα' των μισθωμάτων», τονίζει παράγοντας της αγοράς ακινήτων.
Ως παραδείγματα οι γνώστες της αγοράς φέρνουν τα αστυνομικά τμήματα, το κτίριο της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων στο Μοσχάτο, εφορίες ή ακόμη και το κτίριο που στεγάζεται το υπουργείο Υγείας στη Λ. Κηφισίας. Τα ακίνητα αυτά σχεδιάζεται να πωληθούν σε ιδιώτες και το κράτος να συνεχίσει να πληρώνει ενοίκιο. Η αιφνιδιαστική κίνηση για ψαλίδι στα μισθώματα θέτει θέμα αξιοπιστίας του Δημοσίου και τορπιλίζει το διαγωνισμό που πρέπει να βγάλει στον αέρα το ΤΑΙΠΕΔ.
Εμπλοκές
Ωστόσο, όσοι ξέρουν καλά τι συμβαίνει στην αγορά ακινήτων, επισημαίνουν και μια σειρά άλλων ζητημάτων που τίθεται μετά τη ρύθμιση για μείωση των ενοικίων που πληρώνει το Δημόσιο. Συγκεκριμένα:
Σε δεκάδες κτίρια που ενοικιάζει το Δημόσιο έχουν καταγγελθεί πολλές ατασθαλίες οι οποίες θα πρέπει να ερευνηθούν. Γνώστες της αγοράς επισημαίνουν ότι τα ενοίκια πολλές φορές δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Δηλαδή, υπάρχουν συμφωνίες για άλλου είδους παροχές προς τον ιδιοκτήτη που ανεβάζουν σημαντικά το τελικό μίσθωμα ανά τετραγωνικό μέτρο. Τι θα γίνει τώρα με τα ενοίκια αυτά; Θα περικοπούν αντίστοιχα με όσα συμβόλαια είναι πραγματικά και οι ιδιοκτήτες δεν έχουν εμπλακεί σε «κρυφές» συμφωνίες;
Πολλοί ιδιοκτήτες αναμένεται να προσφύγουν στα δικαστήρια για να ακυρώσουν το «κούρεμα», κάνοντας λόγο για μονομερή καταγγελία της σύμβασης με το Δημόσιο. Ακόμη και η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος δεν μπορεί να σταθεί εύκολα, καθώς ήδη από πέρυσι έχουν γίνει γενναίες μειώσεις που αποδέχθηκαν οι ιδιοκτήτες. Πολλοί, λοιπόν, θα διεκδικήσουν διατήρηση του μισθώματος ή θα απαιτήσουν ακόμη και αποβολή του ενοικιαστή-δημοσίου.
Πολλές επενδυτικές και κατασκευαστικές εταιρείες θα βρεθούν σε δυσχερή θέση καθώς αναπροσαρμόζονται οι αποτιμήσεις των παγίων τους, και κατά συνέπεια η εσωτερική αξία του χαρτοφυλακίου που έχουν στην κατοχή τους.
Παρά το γεγονός ότι το «κούρεμα» των ενοικίων γίνεται και για συμβολικούς σκοπούς, να φανεί δηλαδή ότι το κράτος βάζει τάξη στα οικονομικά του, θα ήταν προτιμότερο το Δημόσιο να αξιοποιήσει την περιουσία του και να σταματήσει να είναι «νοικάρης» αν και είναι ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης. Φέρεται δε να έχει πάνω από 97.000 κτίρια σε όλη την Ελλάδα, πολλά εκ των οποίων «αραχνιάζουν». Για παράδειγμα, το υπουργείο Πολιτισμού έχει 721 κτίρια, το υπουργείο Οικονομικών 674 κτίρια, το Γεωργίας 540 κτίρια και το Υγείας 132 κτίρια. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκαν στη Βουλή τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Δημόσιο έχει 1.299 συμβάσεις ενοικίασης κτιρίων άνω των 200 τ.μ. και το μηνιαίο ενοίκιο μόνο γι' αυτά ξεπερνά τα 8,3 εκατ. ευρώ, δηλαδή 100 εκατ. ευρώ το χρόνο. Συνολικά, πέρυσι, μια χρονιά βαθιάς κρίσης, το Δημόσιο έδωσε για ενοικίαση κτιρίων πάνω από 155 εκατ. ευρώ, ενώ το ανώτερο ποσό, κοντά στα 180 εκατ. ευρώ, είχε δοθεί το 2009.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ανακοίνωσή τους οι ιδιοκτήτες ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) αναφέρουν ότι στο πρώτο «κούρεμα» 20% των ενοικίων το 2010 συμμορφώθηκε το 90%. Στη συνέχεια ακολούθησε δεύτερο ψαλίδι στα ενοίκια έως 25% στις αρχές του 2012, το οποίο αποδέχθηκαν οι μισοί ιδιοκτήτες, ενώ οι υπόλοιποι αρνήθηκαν. Η ΠΟΜΙΔΑ χαρακτηρίζει ισοπεδωτική τη νέα ρύθμιση και τονίζουν:
«Οι ιδιοκτήτες αυτοί είναι οι ίδιοι που εντός των επομένων εβδομάδων περιμένετε να σας καταβάλουν: ΕΤΑΚ και έκτακτη εισφορά 2009, φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης 2011, ΕΕΤΗΔΕ (χαράτσι) 2012, ΦΑΠ 2010, 2011 και 2012, και ποικίλες άλλες επιβαρύνσεις».
Τα ακίνητα που βγαίνουν στο σφυρί
Το πρόγραμμα για πώληση κτιρίων του Δημοσίου με sale & lease back ξεκίνησε από πέρυσι και είχε δημοσιευτεί σχετικός πίνακας με περίπου 40 ακίνητα, μεταξύ των οποίων τα υπουργεία Εμπορίου, Εξωτερικών, Δικαιοσύνης, η ΓΑΔΑ, εφορίες, αστυνομίες κ.λπ. Ωστόσο, στη συνέχεια ο κατάλογος μειώθηκε καθώς ορισμένα ακίνητα δεν μπορούσαν να αποδεσμευτούν εύκολα ή είχαν πολλά προβλήματα.
Κτίρια
Μεταξύ των ακινήτων που θα βγουν στο σφυρί περιλαμβάνεται πλέον και το κτίριο του υπουργείου Υγείας στη Λ. Κηφισίας, ένα σύγχρονο κτίριο 28.865 τ.μ. στο οποίο στεγάζονται μόνο το ΕΚΕΠΥ και ο ΕΟΠΥΥ αλλά έχει προβλεφθεί η μετεγκατάσταση όλων των υπηρεσιών του υπουργείου. Τα 27 ακίνητα έχουν επιφάνεια περίπου 271 χιλ. τ.μ. με τα περισσότερα (237 χιλ. τ.μ. ) να είναι στην Αττική. Μεταξύ αυτών είναι και το κτίριο του Κεράνη στη Λ. Θηβών, η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση επί της Λ. Αλεξάνδρας, το κτίριο της ΕΛ.ΣΤΑΤ. στο Μοσχάτο κ.λπ. Τα κτίρια αυτά είτε θα δοθούν «πακέτο» σε έναν επενδυτή είτε θα «σπάσουν» σε πολλούς ενδιαφερόμενους. Ωστόσο, η κατάσταση που επικρατεί στην κτηματαγορά, η έλλειψη ρευστού αλλά και η πρόσφατη ρύθμιση για τις περικοπές στα ενοίκια που πληρώνει το Δημόσιο, καθιστά πολύ δύσκολο το εγχείρημα.
Ειδικά τώρα που οι δημόσιες υπηρεσίες δε θεωρούνται «αξιόπιστοι» ενοικιαστές?
Εταιρείες αντισυμβαλλόμενες με το Δημόσιο ετοιμάζονται να προσφύγουν στα δικαστήρια για τη μονομερή καταγγελία της σύμβασης, που σημαίνει και αλλαγή του συμβολαίου που έχει υπογραφεί
Αναστάτωση στην αγορά προκαλεί η απόφαση του Δημοσίου να «κουρέψει» 25% τα μισθώματα που πληρώνει για τα κτίρια που ενοικιάζει.
