"Φωτιές" ανάβει η αύξηση στη τιμή του πετρελαίου θέρμανσης σε χιλιάδες νοικοκυριά, ενώ ταυτόχρονα ανεβάζει τη θερμοκρασία και σε πολιτικό επίπεδο. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε το πρόγραμμα "Εξοικονομώ κατ΄ οίκον", μία από τις δημοφιλέστερες επιλογές χιλιάδων ιδιοκτητών σπιτιών για την αντιμετώπιση του κρύου με χαμηλό κόστος.Συγκεκριμένα, η πολιτική αντιπαράθεση ξεκίνησε όταν ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, κ. Αλέξης Τσίπρας τόνισε πρόσφατα από τη ΔΕΘ ότι χρειάζονται "ποιοτικές παρεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια και κατοικίες, προκειμένου να υπάρξουν ενεργειακά οφέλη και εξοικονόμηση ενέργειας", προκειμένου να ανακουφιστούν οι οικογένειες που αναγκάζονται να καταβάλλουν μεγάλα ποσά κατά τη διάρκεια του χειμώνα ώστε να κρατήσουν το σπίτι τους ζεστό. Η απάντηση στον κ. Τσίπρα ήρθε από τον πρώην υφυπουργό Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος σημείωσε ότι η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόζεται ήδη στην πράξη, καθώς η δράση "Εξοικονομώ κατ΄ οίκον" έχει ξεκινήσει εδώ κι ένα χρόνο περίπου από το ΥΠΕΚΑ με την επιχορήγηση 700 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ. Οπως τόνισε ο κ Μανιάτης, "πάνω από 30.000 ελληνικά νοικοκυριά έχουν καταθέσει αιτήσεις και πάνω από 5.000 έχουν ήδη αρχίσει να αποπληρώνονται, με επιδότηση 70% των επεμβάσεων σε κατοικίες των φτωχότερων και ασθενέστερων νοικοκυριών"'.
Πράγματι, το υπουργείο κρίνει την εξέλιξη του "Εξοικονομώ κατ΄ οίκον" επιτυχημένη. Από τον Ιούλιο του 2011 όταν εκδόθηκε η πρώτη απόφαση υπαγωγής στο πρόγραμμα μέχρι σήμερα, το πλήθος των αιτήσεων που έχουν κατατεθεί στις τράπεζες ξεπερνάει τις 45.000, σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέγει το υπουργείο. Από αυτές, περίπου οι μισές έχουν λάβει προέγκριση δανείου, ενώ περισσότερες από 10.000 έχουν ήδη λάβει την έγκριση υπαγωγής στο πρόγραμμα. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανέρχεται μέχρι σήμερα στα 95 εκατομμύρια ευρώ. Οσον αφορά τις αποπληρωμές, μόλις 1.800 από τους αιτούντες έχουν λάβει όλο το ποσό που δικαιούνται (και κάλυπτει το 70% των εξόδων τους), ενώ άλλοι 4.400 δικαιούχοι έχουν λάβει μία προκαταβολή του δανείου.
Υπενθυμίζεται ότι το "Εξοικονομώ κατ" οίκον" είναι μία δέσμη οικονομικών κινήτρων, που απευθύνεται σε ιδιοκτήτες κατοικιών που έχουν κατασκευαστεί πριν το 1980, δηλαδή πριν από την εφαρμογή Κανονισμού Θερμομόνωσης των κτιρίων που ίσχυει σήμερα. Στόχος του είναι να πραγματοποιηθούν παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε αυτά τα παλαιά, θερμικά απροστάτευτα κτίρια, ώστε να αναβαθμιστούν ως προς την ενεργαακή κατηγορία και να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση.
Οι αλλαγές
Πρόσφατα, στο πλαίσιο αξιολόγησης και ανανέωσης του προγράμματος, το υπουργείο προχώρησε σε ορισμένες αλλαγές του "Εξοικονομώ κατ΄ οίκον", ώστε να στηριχθουν περισσότερο τα χαμηλά εισοδήματα, να διευκολυνθούν οι πολίτες που ενδιαφέρονται να δηλώσουν συμμετοχή στο πρόγραμμα, αλλά και να ενισχυθεί η ρευστότητα στην αγορά που αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες. Επιπλέον οι αλλαγές περιλαμβάνουν και άρση μερικών περιορισμών, κατόπιν αποτύπωσης των ενεργειακών αναγκών των κτιρίων από τις έως σήμερα πραγματοποιηθείσες επιθεωρήσεις.
Κατηγορία Ωφελούμενων Α1 Α2 Α3
Ατομικό Εισόδημα Α.Ε. <12 .000=".000" 12.000="12.000" 40.000="40.000" br="br">Οικογενειακό Εισόδημα Ο.Ε. < 20.000 ευρώ 20.000 ευρώ < Α.Ε. <60 .000=".000" 60.000="60.000" br="br">Κίνητρο 70% επιχορήγηση
30% Ατοκο Δάνειο (επιδότηση επιτοκίου 100% έως 31.12.2015) 35% επιχορήγηση
65% Ατοκο Δάνειο (επιδότηση επιτοκίου 100% έως 31.12.2015) 15% επιχορήγηση
85% Ατοκο Δάνειο (επιδότηση επιτοκίου 100% έως 31.12.2015)
Αναλυτικά, οι αλλαγές αφορούν: α) Τη δημιουργία μίας νέας εισοδηματικής κατηγορίας κινήτρων, η οποία αφορά ωφελούμενους των οποίων το ατομικό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 12.000 ευρώ ή αντιστοίχως το οικογενειακό τους εισόδημα τις 20.000 ευρώ, με επιχορήγηση 70% και άτοκο δάνειο 30% του προϋπολογισμού, β) την άρση των περιορισμών σχεακά με κτίρια πριν το 1990, την κύρια ή πρώτη δευτερεύoυσα κατοικία και τη μία αίτηση ανά πολίτη, γ) τη δυνατότητα να συμπεριληφθούν ακόμη και κενές κατοικίες, αρκεί να έχουν χρησιμοποιηθεί ως κατοικία κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών χρόνων, δ) τη δυνατότητα για πενταετές ή εξαετές δάνειο, αντί για το τετραετές που προβλεπόταν αρχικά, προκειμένου να αυξηθεί η εγκρισιμότητα δανείων, ε) αύξηση της προκαταβολής από 30% οε 40% του Π/Υ της κάθε αίτησης, στ) πρόβλεψη δαπάνης για αμοιβή συμβούλου έργου, έως και 250 ευρώ (χωρίς να συνυπολογίζεται ο ΦΠΑ) ανά διαμέρισμα και έως 800 ευρώ (επίσης χωρίς ΦΠΑ) για κάθε πολυκατοικία.
Με τις συγκεκριμένες αλλαγές το υπουργείο στόχευει να επικαιροποιήσει το πρόγραμμα, αλλά και να αντιμετωπίσει πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν από την αδυναμία ορισμένων τραπεζών να ανταποκριθούν στις ανάγκες της δράσης. Υπάρχουν περιπτώσεις τραπεζών που απορρίπτουν σχεδόν τις μισές αιτήσεις που τους υποβάλλονται, ενώ ακόμη και σε περιπτώσεος που τα δάνεια προεγκρίνονται οι δικαιούχοι αναγκάζονται να περιμένουν έως και ενα χρόνο για να πάρουν τα χρήματα τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και για δάνεια 10.000 ευρώ, ζητούνται αυστηρά εχέγγυα και πολλά τελικά απορρίπτονται, αν και η επιδότηση του υπουργείου φτάνει έως και το 70% του συνολικού ποσού.
Ετσι λοιπόν στο ανανεωμένο πρόγραμμα "Εξοικονομώ κατ΄οίκον" μπορεί να υπαχθεί το σύνολο των μονοκατοικιών, πολυκατοικιών και μεμονωμένων διαμερισμάτων (χωρίς επιπλέον προϋπόθεση) που ικανοποιούν αποκλειστικά τα ακόλουθα κριτήρια. Βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότερη ή ίση των 2.100 ευρώ ανά τ.μ. και έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) σε μία από τις χαμηλότερες κατηγορίας της σχετικής κλίμακας, δηλαδή ίσης ή χαμηλότερης της Δ.
Δεν υπάρχει πλέον περιορισμός στον αριθμό ιδιοκτησιών ανά πολίτη, ενώ στις πολυκατοικίες όσοι από τους ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν με ίδια κεφάλαια. Επίσης, εντάσσονται κενά διαμερίσματα που κατοικούνταν εντός των τελευταίων τριών ετών.
Προβλέπεται, όπως σημειώθηκε παραπάνω, δυνατότητα λήψης τετραετούς, πενταετούς ή εξαετούς δανείου, με ή χωρίς εγγυητή, χωρίς προσημείωση ακινήτου, δυνατότητα άμεσης αποπληρωμής του δανείου χωρίς επιβαρύνσεις, καθώς και εξόφληση των προμηθευτών/αναδόχων μέσω της τράπεζας χωρίς την εμπλοκή του πολίτη με την υπαγωγή στο πρόγραμμα παρέχεται προκαταβολή 40% του προϋπολογισμού της αίτησης.
Για την ένταξη στο Πρόγραμμα απαιτείται η διενέργεια ενεργειακών επιθεοορήσεων, τόσο πριν όσο και μετά τις παρεμβάσεις, το κόστος των οποίων καλύπτεται κατά 100% από το Πρόγραμμα, μετά την επιτυχή υλοποίηση του έργου. Επιπλέον, καλύπτεται δαπάνη για αμοιβή συμβούλου έργου έως 250 ευρώ χωρίς τον ΦΠΑ.
Ποιες εργασίες χρηματοδοτούνται
Η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται από τις παρεμβάσεις του προγράμματος πρέπα να αντιστοιχεί σε αναβάθμιση μίας ενεργειακής κατηγορίας ή στο 30% της ενεργειακής κατανάλωσης του κτιρίου αναφοράς. Οι επιλέξιμες παρεμβάσεις αφορούν σε τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου, συμπεριλαμβανομένου του δώματος ή της στέγης και της πιλοτής (συμπεριλαμβάνονται μάλιστα πρόσθετες εργασίες όπως αποξηλώσεις και αποκομιδή, επεμβάσεις στη στέγη, πχ. αντικατάσταση κεραμιδιών, κ.τ.λ), αντικατάσταση κουφωμάτων και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης (συμπεριλαμβάνονται εξώπορτα κτιρίου, κουφώματα κλιμακοστασίου, παντζούρια, ρολά, τέντες, κτλ.) και η αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης (συμπεριλαμβάνονται η αντικατάσταση εξοπλισμού του λεβητοστασίου και του δικτύου διανομής, η τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα, τα συστήματα ελέγχου και αυτονομίας θέρμανσης κτλ.).
Για την υλοποίηση των παρεμβάσεων δεν απαιτείται αδειοδότηση, ούτε καν έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, εκτός πολύ ειδικών περιπτώσεων. Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός των παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ (που αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη για το πρόγραμμα) δεν μπορεί να υπέρβαινα τα 15.000 ευρώ ανά ιδιοκτησία. Για παράδειγμα, ένας πολίτης με οικογεναακό ασόδημα 35.000 ευρώ για εργασίες προϋπολογισμού 10.000 ευρώ, ο οποίος συνήψε πενταετές δάνειο τον Ιούνιο 2012 ύψους 6.500 ευρώ, λαμβάνει επιχορήγηση το υπόλοιπο ποσό των 3.500 ευρώ. Η δόση του δανείου του είναι περίπου 110 ευρώ, ενώ οι τόκοι που θα επιβαρυνθεί για την περίοδο 1/1/2016 -1/7/2017 είναι περίπου 80 ευρώ. Επιπλέον, του καλύπτεται το κόστος που πληρώνει για την ενεργειακή επιθεώρηση και αμείβαται ο σύμβουλος έργου του.
Η συμμετοχή σε απλά βήματα
Τα βήματα που απαιτούνται για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι η προέγκριση δανείου (σε κάποιο υποκατάστημα τράπεζας), η οποία συνοδεύεται από την πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση. Στη συνέχεια ο ενδιαφερόμενος υπόβαλλει στο υπουργείο την αίτηση και τα δικαιογητικά. Η υπαγωγή αίτησης του ενδιαφερόμενου ακολουθείται από την υπογραφή της δαναακής σύμβασης και εν συνεχεία από την εκταμίευση της προκαταβολής. Υλοποιούνται οι παρεμβάσεις και το κτίριο περνάει από δεύτερη ενεργαακή επιθεώρηση.
Τέλος με την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών εκταμιεύεται το υπόλοιπο του δανείου και της επιχορήγησης. Να σημειωθεί ότι η ένταξη στο πρόγραμμα είναι μία συνεχής διαδικασία έως την εξάντληση των πόρων ανά Περιφέρεια.
