Υπέρ της φορολόγησης της ακίνητης επριουσίας, αλλά με διεύρυνση της φορολογικής βάσης και προοδευτικότητα βάσει της πραγματικής φοροδοτικής ικανότητας του κάθε φορολογουμένου, με έναν μεγάλο αριθμό φορολογικών συντελεστών, τάσσεται η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ), η οποία μελέτησε το νομοσχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Aκινήτων και έκανε σχετικές παρατηρήσεις.
Οπως, λέει η γνωμοδότηση της ΟΚΕ, με το σχ/ν προβλέπεται η κατάργηση, από 1/1/2014, του Έκτακτου Ειδικού Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ) το οποίο καταβάλλεται μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος για όλα τα ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα, καθώς και του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), ο οποίος επιβαρύνει όσους φορολογούμενους κατέχουν κτίσματα και εντός σχεδίου οικόπεδα συνολικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ. Αντί αυτών, επιβάλλεται, από την 1/1/2014, Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΝΦΑ) σε όλα ανεξαιρέτως τα κτίσματα, στα εντός σχεδίου οικόπεδα και στις εκτός σχεδίου εκτάσεις γης (αγρούς, αγροτεμάχια, βοσκότοπους κ.λπ.). Ο προτεινόμενος φόρος αποτελεί, ουσιαστικά, μία μονιμοποίηση του «χαρατσιού», παρόλο που υπήρχε ρητή δέσμευση ότι αυτό θα ήταν ένα έκτακτο (προσωρινό) μέτρο.
Κατ΄ αρχήν η Ο.Κ.Ε. θέλει να επισημάνει την ανάγκη για δημιουργία ενός ενιαίου, διαχρονικά σταθερού φορολογικού πλαισίου το οποίο θα εξασφαλίζει τους αναγκαίους δημοσιονομικούς πόρους για τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών και την άσκηση αποτελεσματικής αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής, θα αναδιανέμει το εισόδημα υπέρ των ασθενέστερων στρωμάτων μέσα από μια διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τη δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών και θα δημιουργεί σταθερό και ευνοϊκό κλίμα για νέες επενδύσεις.
Επομένως, οι παρεμβάσεις στο φορολογικό σύστημα δεν πρέπει να κινούνται στο πλαίσιο μιας μονομερούς εισπρακτικής λογικής, αντίθετα πρέπει να διακρίνονται από χαρακτηριστικά κοινωνικής δικαιοσύνης, αναπτυξιακού προσανατολισμού, αναδιανομής του εισοδήματος και κατανομής των φορολογικών βαρών ανάλογα με την φοροδοτική ικανότητα των φορολογουμένων.
Επίσης πρέπει να είναι σαφές ότι η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας δεν μπορεί να στηρίζεται στη συνεχή αύξηση της φορολογίας και τον περιορισμό των εισοδημάτων, αντίθετα απαιτείται ένα συνολικό σχέδιο εξόδου από την κρίση με αναπτυξιακό χαρακτήρα και στόχευση.
Βάσει των παραπάνω, οι παρατηρήσεις και προτάσεις της Ο.Κ.Ε. επί του σχ/ν επικεντρώνονται στα ακόλουθα:
1. Η Ο.Κ.Ε. επισημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας. Είναι σαφές ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να συνεισφέρουν στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, δεν δικαιολογούνται εξαιρέσεις συγκεκριμένων ομάδων ή συμφερόντων, ούτε πρέπει να πέφτει το βάρος σε ορισμένες μόνο κοινωνικές ομάδες.
2. Η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας πρέπει να γίνεται με βάση την αξία της. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι οι αντικειμενικές αξίες, οι οποίες ούτως ή άλλως καθορίζονται με Υπουργικές Αποφάσεις, χωρίς συγκεκριμένα κριτήρια, δεν έχουν αναθεωρηθεί από το 2007, με αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις να μην ανταποκρίνονται στις πραγματικές αγοραίες αξίες οι οποίες έχουν μειωθεί πάρα πολύ λόγω της κρίσης. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών σε τακτά χρονικά διαστήματα, ακολουθώντας συγκεκριμένη μεθοδολογία και κριτήρια, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη με επιστημονικό τρόπο τα δεδομένα της αγοράς και να μην υπάρχει σημαντική απόκλιση μεταξύ των αντικειμενικών και των πραγματικών αξιών.
3. Με τις ρυθμίσεις που προωθούνται με το παρόν σχ/ν, προβλέπεται σημαντική αύξηση του φορολογικού βάρους για όσους έχουν μικρής και μεσαίας αξίας γη, ενώ μικρή ελάφρυνση θα υπάρχει σε όσους έχουν μόνο κτίσματα σε περιοχές με χαμηλή τιμή ζώνης. Παράλληλα, μεγαλύτερη ελάφρυνση θα έχουν τα κτίσματα σε ακριβές περιοχές και πολύ μεγάλη μείωση του φορολογικού βάρους φαίνεται ότι θα υπάρξει για όσους έχουν σημαντική ακίνητη περιουσία, δηλαδή αξίας άνω των 800.000 έως 900.000 ευρώ.
4. Προκειμένου να επιτυγχάνεται αφενός η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αφετέρου η προοδευτικότητα βάσει της πραγματικής φοροδοτικής ικανότητας του κάθε φορολογουμένου, θα πρέπει να προβλέπεται ένας μεγάλος αριθμός φορολογικών συντελεστών με διαφοροποιήσεις. Ειδικότερα, η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (μακροχρόνια ανέργους, αμέα, άτομα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας κλπ), καθώς και απαλλαγή της 1ης κατοικίας μέχρι κάποιου ποσού αντικειμενικής αξίας. Επίσης, η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι θα πρέπει να προβλέπονται μειωμένοι συντελεστές για τα ακίνητα που δεν αποδίδουν κανένα εισόδημα, για τα μη ηλεκτροδοτούμενα, για τα αγροτεμάχια που δεν αξιοποιούνται, καθώς και για τα διατηρητέα και ιστορικά κτίρια.
5. Η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι θα πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση των καλλιεργούμενων αγροτεμαχίων και των παραγωγικών εγκαταστάσεων που αυτά περιλαμβάνουν, εκείνων, τουλάχιστον, που ανήκουν σε επαγγελματίες αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο (νόμος 3874/2010 για το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, όπως αργότερα εξειδικεύθηκε). Σύμφωνα με στοιχεία που τέθηκαν υπ΄ όψιν μας :
-από τη συνολική επιλέξιμη έκταση που δηλώθηκε κατά το 2012 από αγρότες-δικαιούχους άμεσων ενισχύσεων, που ανέρχεται σε 55 εκατ. στρέμματα, ποσοστό 50% περίπου αφορά σε εκτάσεις βοσκοτόπων (27 εκατ. στρέμματα), οι οποίες, όπως είναι γνωστό, σχεδόν στο σύνολό τους (κατά 95% και πλέον) είναι δημόσιες εκτάσεις, που ενεργοποιούν δικαιώματα (άμεσες ενισχύσεις) αξίας που υπερβαίνει το ύψος των 380 εκατ. ευρώ ετησίως. Πρόκειται συνεπώς για εκτάσεις που δεν μπορούν να φορολογηθούν και οι οποίες κατά ποσοστό 80% και πλέον βρίσκονται σε ορεινές-μειονεκτικές περιοχές, αποτελώντας τη βάση της κτηνοτροφικής δραστηριότητας της χώρας.
-το μεγαλύτερο μέρος των αγροτεμαχίων των επαγγελματιών αγροτών αφορούν σε ενοικιαζόμενες εκτάσεις. Σύμφωνα με τα διατιθέμενα στοιχεία, στους επαγγελματίες αγρότες, που αποτελούν το 37% περίπου (282.497 αγρότες κατά το 2012) του συνόλου των αγροτών-δικαιούχων άμεσων ενισχύσεων, το μεγαλύτερο μέρος του πλήθους των επιλέξιμων αγροτεμαχίων τους, κατά ποσοστό 56% περίπου, αφορά σε μισθωμένες καλλιέργειες, οι οποίες μάλιστα καλύπτουν το 77% (31,12 εκατ. στρέμματα) της συνολικής δηλούμενης έκτασης. Συνεπώς στην περίπτωση κατά την οποία φορολογηθούν οι εκτάσεις αυτές, η επιβάρυνση που θα προκύψει είναι βέβαιο ότι θα έχει ως συνέπεια την κατάρρευση του αγροτικού εισοδήματος, μια και θα μετακυλιστεί στους αγρότες παραγωγούς.
-μεγάλο μέρος των επιλέξιμων εκτάσεων των επαγγελματιών αγροτών αφορά σε βοσκότοπους. Πραγματικά, από το σύνολο της δηλωθείσας επιλέξιμης έκτασης των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών (40,8 εκατ. στρέμματα) ποσοστό της τάξεως του 48% αναφέρεται σε εκτάσεις βοσκοτόπων. Σημειώνεται επίσης ότι οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες αποτελούν το κορμό της κτηνοτροφικής παραγωγής της χώρας, μια και εκτρέφουν το 84% του ζωικού κεφαλαίου τόσο στην αιγοπροβατοτροφία - που αποτελεί κλάδο με σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα, όσο και στην αγελαδοτροφία.
6. Επιπλέον, τα αγροτεμάχια και τα οικόπεδα εντός ζώνης και οικισμού τα οποία καλλιεργούνται από κατά κύριο επάγγελμα αγρότες πρέπει να έχουν την αντιμετώπιση των υπόλοιπων αγροτεμαχίων και όχι των οικοπέδων, για όσο διάστημα καλλιεργούνται.
7. Η Ο.Κ.Ε. προτείνει να ληφθεί μέριμνα για διαφοροποίηση φορολόγησης ενυπόθηκων ακινήτων με ανεξόφλητα δάνεια.
8. Η Ο.Κ.Ε. προτείνει να επανέλθει η δυνατότητα εκχώρησης ακίνητων προς το δημόσιο, με πλήρη συμψηφισμό της αντικειμενικής αξίας με φόρους.
ΚΑΤ΄ ΑΡΘΡΟΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΚΕ
’ρθρο 2
Υποκείμενο του φόρου
παρ.2, εδάφιο η
Η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι τα τρία έτη (3) που προβλέπονται είναι πολύ μικρό διάστημα σε σχέση με τις πραγματικές συνθήκες και προτείνει να αυξηθούν σε π.χ. δέκα έτη. Επιπλέον, θα πρέπει να προστεθεί και η περίπτωση για ακίνητο το οποίο ο εργολάβος έχει ανεγείρει σε ιδιόκτητο οικόπεδο.
Επομένως, η παρ.2, εδάφιο η προτείνεται να διαμορφωθεί ως εξής: «η) Ο εργολάβος, για ακίνητο το οποίο, αν και συμφωνήθηκε να μεταβιβασθεί δεν έχει μεταβιβαστεί από τον γηπεδούχο στον εργολάβο ή σε τρίτα πρόσωπα που αυτός θα είχε υποδείξει, ή έχει ανεγείρει σε ιδιόκτητο οικόπεδο, εφόσον έχουν παρέλθει δέκα (10) έτη από την έκδοση της αρχικής οικοδομικής άδειας ή έχει εκμισθωθεί ή χρησιμοποιηθεί με οποιονδήποτε τρόπο εντός των δέκα αυτών ετών από τον εργολάβο».
’ρθρο 3
Απαλλαγές από τον ΕΝΦΑ
Ισχύουν όσα έχουν ειπωθεί στη Γενική Αξιολόγηση, δηλαδή ότι θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (μακροχρόνια ανέργους, αμέα, άτομα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας κλπ), καθώς και απαλλαγή της 1ης κατοικίας μέχρι κάποιου ποσού αντικειμενικής αξίας.
Επιπλέον, η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι θα πρέπει να προβλέπονται μειωμένοι συντελεστές για τα ακίνητα που δεν αποδίδουν κανένα εισόδημα, για τα μη ηλεκτροδοτούμενα, για τα αγροτεμάχια που δεν αξιοποιούνται, καθώς και για τα διατηρητέα και ιστορικά κτίρια.
παρ.1, εδάφιο ε
Προτείνεται να προστεθούν τα Εργατικά Κέντρα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν.
Επίσης, βάσει των παραπάνω, η Ο.Κ.Ε. προτείνει την προσθήκη εδαφίων θ και ι ως εξής:
παρ.1, εδάφιο θ
Προτείνεται η απαλλαγή, ή η ύπαρξη μηδενικού φορολογικού συντελεστή, για ακίνητο της πρώτης κατοικίας μέχρι κάποιου ποσού αντικειμενικής αξίας.
’ρθρο 4
Υπολογισμός του φόρου
παρ.4, εδάφιο α
«Γήπεδο το οποίο βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού (οικόπεδο) εντάσσεται σε φορολογική ζώνη και προσδιορίζεται συντελεστής φόρου με βάση τη μοναδιαία αξία του οικοπέδου, σύμφωνα με ……»
Προτείνεται να διαγραφεί «ή οικισμού (οικόπεδο)» και να μεταφερθεί στην παράγραφο 5.
παρ. 5
Βάσει της προηγούμενης παρατήρησης, προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση: «5. Για γήπεδα τα οποία βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλης ή εντός οικισμού (οικόπεδο), ο ΕΝ.Φ.Α. προκύπτει από το Βασικό Συντελεστή Φορολογίας που….»
’ρθρο 5
Προσδιορισμός Ενιαίου Φόρου Ακινήτων και χρόνος υποβολής δήλωσης
Προβλέπεται ότι σε κάθε μεταβολή κατόχου του ακινήτου εντός του έτους, ο φορολογούμενος "υποχρεούται" να υποβάλει τη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) εντός τριάντα (30) ημερών από την ημέρα μεταβολής και σε κάθε περίπτωση όχι αργότερα από την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
Η Ο.Κ.Ε. εκτιμά ότι η προθεσμία του μήνα η οποία ορίζεται για την δήλωση των μεταβολών στο Ε9 είναι πολύ μικρή. Κρίνεται σκόπιμο να αντικατασταθεί η λέξη "υποχρεούται" με τη λέξη "προαιρετικά" να υποβάλει τη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) εντός τριάντα (30) ημερών από την ημέρα μεταβολής και "υποχρεωτικά" εντός 2μήνου του επομένου έτους, αντί της προβλεπόμενης την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
’ρθρο 6
Χορήγηση εκπτώσεων και αναστολή πληρωμής φόρου
Η Ο.Κ.Ε. θεωρεί ότι η παράμετρος της μη ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία, υπό τις παρούσες συνθήκες, καθιστά τη συγκεκριμένη διάταξη μη εφαρμοστέα.
’ρθρο 8
Συμπλήρωση των διατάξεων του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας
Η Ο.Κ.Ε. προτείνει οι βεβαιώσεις που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των μεταβιβάσεων να παρέχονται ηλεκτρονικά.
’ρθρο 9
Εξόφληση φόρου
Η Ο.Κ.Ε. προτείνει να επανέλθει η δυνατότητα εκχώρησης ακίνητων προς το δημόσιο, με πλήρη συμψηφισμό της αντικειμενικής αξίας με φόρους.
