Ασάφειες νομικού περιεχομένου, ζητήματα αρμοδιοτήτων και παραλείψεις οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου, ήταν υπαίτιες για 40μηνη καθυστέρηση απάντησης του Υπουργείου Πολιτισμού σε αίτημα οικοδόμησης πλησίον αρχαιολογικού χώρου.
Συγκεκριμένα, σε πολίτη που κατέθεσε αίτημα προσθήκης α΄ ορόφου σε υφιστάμενη - μη αδειοδοτημένη από το Υπουργείο Πολιτισμού οικοδομή κοντά σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο χορηγήθηκε οριστική απάντηση εκ μέρους της αρμόδιας ΙΓ Εφορείας Αρχαιοτήτων μετά την πάροδο σαράντα μηνών.
Η αρμόδια υπηρεσία επικαλέστηκε ως αίτιο καθυστερήσεων τη νομική φύση της υπόθεσης, αφού τυχόν χορήγηση έγκρισης θα μπορούσε να θεωρηθεί έμμεση νομιμοποίηση της υφιστάμενης οικοδομής που είχε ανεγερθεί κατά παράβαση των αρχαιολογικών διατάξεων. Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε επιπλέον τη μη τήρηση της ορθής διοικητικής διαδικασίας ως προς τα αποφασιστικά όργανα.
Ο Πολίτης κατήγγειλε στο Συνήγορο τη μεγάλη καθυστέρηση οριστικής απάντησης από το υπουργείο Πολιτισμού σε αίτημα ανέγερσης α΄ ορόφου σε υφιστάμενη ισόγεια κατοικία. Σημειώνεται ότι η προϋπάρχουσα κατοικία δεν ήταν σύννομα αδειοδοτημένη ενώ ευρίσκεται κοντά σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο. Το θέμα είχε επανειλημμένα αναπεμφθεί από την περιφερειακή υπηρεσία στην κεντρική, με αφορμή νομικές ασάφειες ως προς τα όργανα που είχαν αρμοδιότητα να λάβουν τις σχετικές αποφάσεις.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρόσφατη αρχαιολογική νομοθεσία για την εν λόγω
οικοδομική δραστηριότητα χρειαζόταν έγκριση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων και της περιφερειακής υπηρεσίας του υπουργείου, η οποία θα έπρεπε να δοθεί ή μη σε διάστημα τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης. Επιπλέον, η ευρύτερη περιοχή του θιγόμενου αρχαιολογικού χώρου υπόκειται σε επίβλεψη εκσκαφών θεμελίων από την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων.
Η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων διατύπωσε τον προβληματισμό ότι τυχόν χορήγηση της έγκρισης για την ανέγερση του α΄ ορόφου θα μπορούσε να θεωρηθεί έμμεση νομιμοποίηση της υπάρχουσας οικοδομής από πλευράς αρχαιολογικής νομοθεσίας, και θα ήταν αντίθετη σε σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), κατά την οποία δεν είναι δυνατή η εκ των υστέρων νομιμοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών εντός αρχαιολογικών χώρων. Ζήτησε λοιπόν από την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου οδηγίες για το πεδίο εφαρμογής της γνωμοδότησης του ΝΣΚ.
Η κεντρική υπηρεσία του υπουργείου υποστήριξε ότι κατά το χρόνο ανέγερσης
του ισογείου δεν απαιτείτο έγκριση της αρχαιολογικής υπηρεσίας και ότι οι απόψεις
διίστανται σχετικά με το αν η συγκεκριμένη ιδιοκτησία υπάγεται στην παραπάνω
γνωμοδότηση του ΝΣΚ. Πρόσθεσε ότι θα έπρεπε να αποφανθεί η τοπική Εφορεία μετά από γνωμοδότηση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων και μάλιστα με κριτήριο την μη πρόκληση άμεσης ή έμμεσης βλάβης στις αρχαιότητες. Το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Θεσσαλίας απέστειλε τη θετική γνωμοδότησή του προς την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου για την έκδοση της απόφασης, αντί της περιφερειακής, όπως ορίζει ο νόμος.
Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε ότι:
α] η αρμόδια πολεοδομία είχε εκδώσει την οικοδομική αδεία για το ισόγειο, χωρίς να υπάρχει έγκριση από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες,
β] η οριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα, με συνέπεια να μην προστατεύονται ούτε τα πολιτιστικά αγαθά ούτε και το δικαίωμα στην ιδιοκτησία.
Επιπλέον εξέφρασε επιφυλάξεις για την ενδεχόμενη έμμεση νομιμοποίηση αυθαιρέτου, επισημαίνοντας ότι η διάσταση απόψεων μεταξύ των υπηρεσιών του υπουργείου δημιουργεί καθεστώς σύγχυσης στους πολίτες. Τέλος, εντόπισε μη ορθή τήρηση της διαδικασίας κατά τη λήψη απόφασης, τονίζοντας ιδιαίτερα ότι η πολυετής καθυστέρηση απάντησης αποτελεί σοβαρή περίπτωση κακοδιοίκησης και παράβαση των διατάξεων του αρχαιολογικού νόμου.
Το υπουργείο απεδέχθη την άποψη του Συνηγόρου του Πολίτη ότι η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων αποτελεί το αρμόδιο αποφασιστικό όργανο και της ζήτησε την άμεση και οριστική επίλυση του θέματος. Η αρμόδια Εφορεία, συμφώνησε με τις θέσεις του Συνηγόρου, ότι η απουσία προηγούμενης έγκρισης του υπουργείου Πολιτισμού καθιστά μη σύννομη την οικοδομική άδεια του ισόγειου κτίσματος. Μετά την πάροδο σαράντα μηνών, εξέδωσε σχετική απόφαση, ενώ παράλληλα δεσμεύτηκε να επαναπροωθήσει το φάκελο οριοθέτησης του αρχαιολογικού χώρου για την αποτελεσματικότερη προστασία των αρχαιοτήτων.
