Στα χέρια του υπουργού Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, βρίσκεται ο φάκελος «ακίνητη περιουσία του Δημοσίου» και αφορά στο σύνολο των ακινήτων που έχει στην κατοχή του το κράτος και παραμένει αναξιοποίητη. Χιλιάδες κτίρια, οικόπεδα, αγροτεμάχια, βιομηχανικοί ή αποθηκευτικοί χώροι, νησάκια και βραχονησίδες, βραχώδεις εκτάσεις, δάση, λιβάδια, παραθαλάσσιες εκτάσεις, αιγιαλοί και παράκτιες ζώνες, αρχαιολογικοί χώροι και αλυκές κ.λπ., βρίσκονται στον συγκεκριμένο φάκελο που ετοίμασε η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ Α.Ε.) και παρέδωσε στον υπουργό με προτάσεις για την αξιοποίησή τους.
Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη επίσημη προσπάθεια να καταγραφεί το χαρτοφυλάκιο ακινήτων που έχει το κράτος ώστε να μπορέσει να ξεκαθαρίσει ποια από αυτά αξιοποιούνται, ποια μπορούν να αποφέρουν έσοδα και ποια θα παραμείνουν ως έχουν.
Ωστόσο, τα προβλήματα παραμένουν πολλά και δυσκολεύουν το οποιοδήποτε σχέδιο εκμετάλλευσής τους, είτε μέσω πώλησης είτε με μακροχρόνια μίσθωση μετά από διαγωνισμούς. Αλλωστε, μπορεί το ελληνικό δημόσιο να θεωρείται ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ακινήτων στη χώρα, ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Τι περιέχει το χαρτοφυλάκιο
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται σήμερα αποκλειστικά στην «Ημερησία του Σαββάτου», στο κρατικό χαρτοφυλάκιο, με βάση το νομικό καθεστώς βρίσκονται συνολικά 71.244 ακίνητα με επιφάνεια που ξεπερνά τα 3,5 εκατ. στρέμματα. Η κατανομή τους γίνεται ως εξής:
Από την τεράστια αυτή «δεξαμενή» ακινήτων, περισσότερα από δύο στα δέκα ακίνητα είναι άγνωστα.
Συγκεκριμένα 16.230 ακίνητα ή το 22,78% θεωρούνται για την επίσημη πολιτεία άγνωστα, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχουν ακόμη και σήμερα ελλιπή στοιχεία τόσο για την ακριβή θέση όσο και για το μέγεθος του ακινήτου. Η απουσία ολοκληρωμένου κτηματολογίου αλλά και η αβελτηρία των κατά τόπους κτηματικών υπηρεσιών οδηγεί στην κατάσταση αυτή.
Αλλά ακόμη χειρότερο για το ελληνικό δημόσιο είναι το γεγονός τέσσερα στα δέκα ακίνητα έχει πλέον καταπατηθεί. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία, 28.292 ακίνητα ή το 39,71% του συνόλου είναι κατεχόμενα. Πολλά από αυτά είναι καταπατημένα για δύο και τρεις γενιές και πολύ δύσκολα θα μπορέσει ο ιδιοκτήτης τους, δηλαδή το κράτος να τα πάρει πίσω. Ισως, με κάποιο συνολικό σχέδιο παραχώρησης τίτλων ιδιοκτησίας σε καταπατητές έναντι συγκεκριμένου τιμήματος, θα μπορούσε και το μητρώο ακινήτων να ξεκαθαρίσει, και να εισρεύσουν σημαντικά έσοδα στα ταμεία αλλά και οι καταπατητές να «αγοράσουν» τα ακίνητα που καταπάτησαν.
Το σχέδιο νομιμοποίησης των καταπατημένων δημόσιων ακινήτων, έχει μπει στο τραπέζι εδώ και καιρό, αλλά δεν έχει προχωρήσει. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι «ξαναζεσταίνεται» ένα τέτοιο σενάριο εξαιτίας της ανάγκης για έσοδα, ωστόσο, πρέπει να μπουν κάποιες εξαιρέσεις όπως οι καταπατήσεις που αφορούν παραλίες και αιγιαλούς, αρχαιολογικούς χώρους ή άλλες «ευαίσθητες» περιοχές.
Κατά τα λοιπά, ειδικής φύσεως (δηλαδή με πολλές δυσκολίες εκμετάλλευσης) είναι 3.476 ακίνητα ή το 4,88%, αμφίβολης ιδιοκτησίας είναι 1.697 ή το 2,38% και μερικώς ελεύθερα είναι 1.440 ή 2,02%, ενώ μισθωμένα είναι μόλις 744 ή 1,04%. Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του επιστημονικού συνεργάτη του ΙΣΤΑΜΕ, Β. Μαγκλάρα, συνήθως τα καταπατημένα ή παραχωρημένα ή ήδη μισθωμένα είναι τα ακίνητα με την υψηλότερη αξία χρήσης.
Σύμφωνα με την έκθεση που παρέδωσε στον Γ. Στουρνάρα η ΕΤΑΔ Α.Ε. η συνολική δημόσια περιουσία έχει έκταση 3.423.388.437 τ.μ. ή περίπου 3,5 εκατ. στρέμμ.
Από αυτά, ένα στα τέσσερα ή το 24,76% (περίπου 848 εκατ. τ.μ.) έχει ήδη παραχωρηθεί και μόλις το 19,32% της συνολικής έκτασης (δηλαδή 661 εκατ. τ.μ.) είναι ελεύθερο προς αξιοποίηση.
Αγνωστες είναι επιφάνειες 611 εκατ. τ.μ. ή το 17,88% και μερικώς ελεύθερα περίπου 600 εκατ. τ.μ.
Κατεχόμενα από ιδιώτες είναι 403 εκατ. τ.μ. ή το 11,78% ενώ μισθωμένα είναι 153 εκατ. τ.μ.
Σε ό,τι αφορά την κατανομή που έχει γίνει στα ακίνητα που διαχειρίζεται η πρώην ΚΕΔ (ΕΤΑΔ Α.Ε.) ανά επιφάνεια σε τετραγωνικά μέτρα παρατηρούνται τα εξής:
Τα περισσότερα ακίνητα, δηλαδή 35 χιλιάδες ή το 46,87% έχουν επιφάνεια από 1.000 έως 10.000 τ.μ. ακολουθεί η κατηγορία 100-1.000 τ.μ. όπου βρίσκονται 23.771 ακίνητα ή το 31,61%. Συνολικά δηλαδή το 78,48% ή οκτώ στα δέκα ακίνητα του δημοσίου έχουν επιφάνεια από 100 έως 10.000 τ.μ.
Εντυπωσιακό είναι το στοιχείο ότι 1.543 ακίνητα έχουν επιφάνεια πάνω από 100.000 τ.μ. (100 στρέμμ.) και σε πλήθος είναι μόλις το 2,05% του συνόλου. Όμως, αυτή η κατηγορία καλύπτει το 91% της συνολικής έκτασης.
Πολύ μικρά ακίνητα, δηλαδή από 0 έως 100 τ.μ. το κράτος έχει 7.856 ή το 10,45%.
Συνολικά η δημόσια ακίνητη περιουσία έχει επιφάνεια 3,5 εκατ. στρέμμ. Τα 3,2 εκατομμύρια στρέμμ. είναι στην κατηγορία από 100 στρέμμ. και πάνω. Στη δεύτερη θέση είναι η κατηγορία 10 έως 100 στρέμματα με τη συνολική επιφάνεια να ανέρχεται σε 179.766.056,05 τ.μ.
Το ελληνικό δημόσιο έχει στην κατοχή του 597 νησιά με συνολική επιφάνεια 233.088.958 τ.μ. Εκτός από μερικά που έχουν παραχωρηθεί και αξιοποιούνται για εθνικούς σκοπούς πολλά είναι άγονα και θα μπορούσαν να δοθούν για τουριστική αξιοποίηση ή για εκμετάλλευση για ενεργειακούς σκοπούς (π.χ. εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, αιολική ενέργεια κ.λπ.). Συνολικά γύρω στα 400 είναι πλήρως ελεύθερα χωρίς διεκδικήσεις αλλά μόνο 50 - 100 θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν. Φυσικά η οποιδήποτε αξιοποίηση μπορεί να γίνει με μακροχρόνιες μισθώσεις κι όχι με πώληση σε ιδιώτες. Πρόσφατα το «Εθνος της Κυριακής» έφερε στο φως τα 25 πρώτα νησάκια και βραχονησίδες επιφάνειας 15.000 στρεμμ. που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν.
Αγροτεμάχια, βοσκότοποι και παραλίες
Η καταγραφή που έκανε η ΕΤΑΔ για λογαριασμό του υπουργείου Οικονομικών περιέχει και μια λίστα με τον πολεοδομικό χαρακτήρα που έχει το κάθε ακίνητο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, λοιπόν:
Το ελληνικό δημόσιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο μεγαλύτερος? γαιοκτήμονας καθώς κατέχει 20.601 αγροτεμάχια με έκταση 594.103.086 τ.μ. Σ' αυτά θα πρέπει να προστεθούν κι άλλα 11.746 αγροτικά ακίνητα με επιφάνεια 176.341.828 τ.μ.
Ακολουθούν άλλα 11.563 ακίνητα που θεωρούνται άγνωστα, δεν υπάρχει δηλαδή ολοκληρωμένη καταγραφή τους.
Τα αστικά εντός σχεδίου, που έχουν και τη μεγαλύτερη αξία, είναι 5.941 με έκταση 13.450.800 τ.μ. Υπάρχουν όμως και αστικά εκτός σχεδίου (2.131 ακίνητα), αστικά εντός σχεδίου - παράκτιες ζώνες (62) και αστικά (5.941 ακίνητα). Το Δημόσιο διαθέτει ακόμη 538 αρχαιολογικούς χώρους, 29 ιστορικά κέντρα πόλεων (παραδοσιακά) και 13 οικισμοί.
Οι βοσκότοποι είναι 1.294, αλλά έχουν έκταση 558.507.596 τ.μ. και σίγουρα πολλοί από αυτούς χρησιμοποιούνται χωρίς να πληρώνεται ούτε ένα ευρώ. Επίσης, το Δημόσιο έχει και 623 δάση με έκταση 556.768.218 τ.μ. Υπάρχουν ακόμη 98 έλη-τέλματα, 151 λιβάδια, 302 παραθαλάσσιες εκτάσεις, 813 παλαιοί αιγιαλοί, 64 παράκτιες ζώνες, 7 παράκτιες ζώνες γεωργικής γης, 224 παρόχθια-παραλίμνια ακίνητα.
Στα ενδιαφέροντα που μπορεί να βρει κανείς είναι ότι το χαρτοφυλάκιο περιέχει 9 παραλιακούς δρόμους, 17 παράκτιες ζώνες τουρισμού-παραθερισμού, 2 υγροβιότοποι και 880 χέρσα ακίνητα.
Όπως σημειώνεται στην έρευνα, «θα πρέπει κανείς να συνυπολογίσει και τη διαχειρισιμότητα των ακινήτων και βάσει άλλων ποιοτικών κριτηρίων όπως το γεγονός ότι στο μητρώο ακινήτων της ΚΕΔ συμπεριλαμβάνονται και αρχαιολογικοί χώροι, δημόσιες δασικές εκτάσεις κ.λπ. Επίσης, είναι δύσκολος έως αδύνατος ο ακριβής υπολογισμός της αξίας του συνόλου των ακινήτων πέρα από πρόχειρες προσεγγίσεις».
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η μελέτη του ΙΣΤΑΜΕ ανέβαζε την αξία της δημόσιας ακίνητης περιουσίας σε 272 δισ. ευρώ αναφέροντας, ωστόσο, ότι είναι μια ενδεικτική τιμή και όχι η πραγματική η οποία είναι αδύνατον να εξαχθεί.
