Έκθεση της εταιρείας συμβούλων ακινήτων, Δανός, σε συνεργασία με την BNP Paribas RE προβλέπει σταθεροποίηση στις τιμές των κατοικιών για το 2013 αλλά συνέχιση της κατάρρευσης των επαγγελματικών ακινήτων.
Περίπου 200.000 σπίτια είναι απούλητα σήμερα, αναφέρεται χαρακτηριστικά ενώ οι τιμές έχουν ήδη μειωθεί έως και 30%, κυρίως στα πολυτελή ακίνητα των βορείων και νοτίων προαστίων της Αθήνας και σε σπίτια αξίας πάνω από 1 εκατ. ευρώ. Οσον αφορά στη Θεσσαλονίκη, οι περιοχές με τη μεγαλύτερη μείωση έως και 40% βρίσκονται στα ανατολικά προάστια.
Για το τρέχον έτος σημειώνεται, προβλέπεται σταθεροποίηση των τιμών των ακινήτων ενώ τονίζεται ότι μεγαλύτερες προοπτικές ανάκαμψης έχει ο κλάδος των τουριστικών ακινήτων και των ξενοδοχείων ως αποτέλεσμα της εκτιμώμενης έλευσης 17 εκατ. τουριστών για το 2013
Αντίθετα, στην αγορά γραφείων και καταστημάτων, καταγράφεται η μεγαλύτερη κατάρρευση των τιμών. Οι περισσότεροι ενοικιαστές έχουν καταφέρει να επιτύχουν εκπτώσεις στα μισθώματα που φτάνουν το 40%. Το ποσοστό των κενών γραφείων φτάνει το 20% και σε ορισμένες περιοχές το 25%-30%. Στις καλύτερες περιοχές της Αθήνας τα ενοίκια μειώθηκαν από 27 σε 20 ευρώ/τ.μ.
Για παράδειγμα στην Αθήνα, η πτώση όσον αφορά τις τιμές στα καταστήματα αντιστοιχεί σε 42% στην Σόλωνος, 32% στην Σταδίου, 35% στο Μαρούσι.
Με γοργούς ρυθμούς ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος νέα ρύθμιση για τα αυθαίρετα, που θα δίνει περισσότερα κίνητρα στους πολίτες να τακτοποιήσουν ή ακόμη και να νομιμοποιήσουν αυθαίρετα κτίσματα ή αυθαίρετες χρήσεις. Η νέα ρύθμιση αναμένεται μέσα στον Μάρτιο.
Η νέα ρύθμιση προετοιμάζεται καθώς τα τελευταία στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) είναι απογοητευτικά. Όπως δείχνουν, έως τις 20 Φεβρουαρίου, δηλαδή 17 μήνες μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 4014/2011 για τα αυθαίρετα, τα έσοδα από την καταβολή παραβόλων και ειδικού προστίμου είναι μόνο 785 εκατ. ευρώ.
Η κυβέρνηση προσδοκούσε έσοδα από παράβολα και πρόστιμα περί τα 2 δισ. ευρώ. Τους τελευταίους μήνες, δε, η εισροή εσόδων είναι πολύ μειωμένη.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος προκειμένου να δώσει περισσότερα κίνητρα στους πολίτες ετοιμάζει νέες ρυθμίσεις ώστε να δίδεται η δυνατότητα πλήρους νομιμοποίησης σε κτίρια με άδεια, ενώ θα παραμείνει η «τακτοποίηση» για 30 χρόνια στις αυθαιρεσίες μεγάλης κλίμακας.
Για να γίνει αυτό θα πρέπει κατ' αρχάς να προχωρήσει η κατηγοριοποίηση των πολεοδομικών αυθαιρεσιών ανάλογα με τη βαρύτητά τους. Οι βασικές κατηγορίες αναμένεται ότι θα είναι τρεις:
- κτίρια χωρίς οικοδομική άδεια ή με μεγάλες υπερβάσεις
- αυθαιρεσίες εντός του περιγράμματος νομίμως υφιστάμενων κτιρίων
- μικρές πολεοδομικές παραβάσεις (μπάρμπεκιου, περίφραξη κ.ά.)
Παράλληλα, αναμένεται να προχωρήσει η δημιουργία της «ταυτότητας κτιρίου» που προβλέπεται στον νόμο Μπιρμπίλη για την τακτοποίηση των ημιυπαιθρίων (3843/2010) και αποτελεί πάγιο αίτημα και του ΤΕΕ.
Εκεί θα δηλώνονται τακτοποιημένα αυθαίρετα με μικρές παραβάσεις προκειμένου να νομιμοποιηθούν αλλά και όσα έχουν ήδη τακτοποιηθεί είτε με τον 3843/2010 είτε με τον 4014/2011 (μικρές παραβάσεις).
Διαρκείς συσκέψεις για το νέο σύστημα αντικειμενικών αξιών που θα ισχύσει από φέτος αλλά και του νέου φόρου ακινήτων, γίνονται στο υπουργείο Οικονομικών με επικεφαλής των υφυπουργό, Γ. Μαυραγάνη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, επικρατεί μεγάλος προβληματισμός στην επιτροπή για την αλλαγή των αντικειμενικών αξιών, καθώς η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά από τη μια και η αναγκαιότητα της είσπραξης εσόδων 3,2 δισ. ευρώ από την άλλη, δημιουργούν ένα γόρδιο δεσμό που δύσκολα θα μπορέσει να λυθεί.
Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκονται δύο βασικά προβλήματα. Το ένα είναι τι θα γίνει με τα ακίνητα που είναι άδεια και ξενοίκιαστα, επομένως απρόσοδα για τον ιδιοκτήτη τους. Και το δεύτερο είναι τι θα γίνει με τα αγροτεμάχια, ποια θα εξαιρεθούν και πώς θα φορολογηθούν.
Αν και ο χρόνος ανακοίνωσης των μέτρων για τα ακίνητα έχει μετατεθεί για μετά το Πάσχα, εντούτοις το υπουργείο κάνει αγώνα δρόμου προκειμένου να συγκεράσει όλες τις απόψεις.
Για το πρώτο πρόβλημα οι ιδιοκτήτες ζητούν μειώσεις στις αντικειμενικές αξίες, όπου υπάρχει κάθετη πτώση των τιμών. Μια πρόταση που έχει κατατεθεί από τους ιδιοκτήτες ακινήτων είναι να υπάρχει μειωμένη φορολόγηση των ακινήτων που αποδεδειγμένα ήταν κλειστά και για τους 12 μήνες του 2012.
Οι ιδιοκτήτες λένε ότι ο νέος φόρος πρέπει να προβλέπει ότι για τα ακίνητα αυτά πρέπει να υπάρξει μείωση κατά 50% της αξίας των κενών ακινήτων. Αν δηλαδή ένα ακίνητο (κατοικία, γραφείο ή κατάστημα) έχει αξία 200.000 ευρώ και είναι άδειο για ένα ολόκληρο χρόνο να φορολογηθεί με αξία 100.000 ευρώ.
Στις αρμόδιες αρχές του υπουργείου υπάρχουν σειρά αιτημάτων από φορείς, όπως οι βιομήχανοι, οι βιοτέχνες αλλά και οι εταιρείες real estate που διαχειρίζονται μεγάλα ακίνητα, όπως εμπορικά κέντρα, σχετικά με το φόρο. Πολλοί μάλιστα τον χαρακτηρίζουν εξοντωτικό.
Από την πλευρά των ιδιοκτητών, πάντως, γίνεται λόγος και για την εγκύκλιο του γραμματέα Εσόδων, Χ. Θεοχάρη, σχετικά με τις ποινικές διώξεις όσων χρωστούν πάνω από 5.000 ευρώ. Οπως τονίζει η ΠΟΜΙΔΑ, στοχοποιούνται οι ιδιοκτήτες που αδυνατούν να πληρώσουν φέτος τους απανωτούς φόρους, δηλαδή ΕΤΑΚ, ΦΑΠ 2011 και 2012 καθώς και τον Ενιαίο Φόρο που θα έρθει σύντομα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ερχόμενη Δευτέρα ο ΣΥΡΙΖΑ διοργανώνει εκδήλωση στο ΕΒΕΑ για την οικονομική πολιτική του και θα συζητηθούν και τα θέματα ακίνητης περιουσίας.
Μεγάλη ανατροπή στην κτηματαγορά αλλά και στην ασφαλιστική αγορά αναμένεται να προκαλέσει η σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση ρύθμιση για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των ακινήτων, κυρίως όμως εκείνων που μισθώνονται.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Οικονομικών έχει συσταθεί ομάδα εργασίας για το συγκεκριμένο θέμα, το σχέδιο βρίσκεται σε εξαιρετικά πρώιμο στάδιο και οι ασφαλιστικές εταιρείες με τους ιδιοκτήτες ακινήτων περιμένουν να κληθούν για να καταθέσουν τις απόψεις τους.
Η ρύθμιση αναμένεται να ανακοινωθεί μέσα στο 2013, να γίνει η δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκομένους με την επιδίωξη να τεθεί σε εφαρμογή από το 2014, οπότε και θα γίνει υποχρεωτική ?όπως στα αυτοκίνητα? η ασφάλιση κατοικιών και επαγγελματικών ακινήτων για συγκεκριμένες τουλάχιστον κατηγορίες. Σε πρώτο σχέδιο συζητείται η υποχρεωτική ασφάλιση για κάθε ακίνητο πριν αυτό μισθωθεί.
Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο, δηλαδή, θα αποτελεί προαπαιτούμενο για τη σύναψη ενός μισθωτηρίου, είτε αυτό αφορά σπίτια είτε καταστήματα, γραφεία και αποθήκες.
Σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Μαργαρίτα Αντωνάκη, «είναι μια συζήτηση εξαιρετικά πρώιμη, ένα σχέδιο που έχει τεθεί πολλές φορές και στο παρελθόν. Κυρίως επανέρχεται το σενάριο της υποχρεωτικής ασφάλισης για φυσικές καταστροφές και σεισμούς».
Το κόστος της ασφάλισης κάθε κτιρίου βεβαίως θα επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη, ο οποίος, πάντως, δύσκολα θα μπορέσει να το μετακυλίσει στο ενοίκιο σε μια χρονική περίοδο που υπάρχουν χιλιάδες ξενοίκιαστα ακίνητα. Οπως εξηγούν ειδικοί της αγοράς, όταν γίνει πραγματικότητα ο νόμος, ένας ιδιοκτήτης θα πρέπει να προσκομίζει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο προτού κλείσει το μισθωτήριο με τον ενοικιαστή.
Η ασφάλεια θα έχει μια βασική κάλυψη για το κτίριο, ενώ θα υπάρχουν κι επιπλέον χρεώσεις για διάφορες ζημιές που θα γίνουν, όπως συμβαίνει αντίστοιχα στα αυτοκίνητα.
Για παράδειγμα, εκτός από τις καλύψεις του κτιρίου για πυρκαγιά, πτώση κεραυνού, καπνό, απεργίες, κακόβουλες πράξεις, τρομοκρατικές ενέργειες κ.λπ., θα υπάρχουν κι άλλες καλύψεις. Οπως για παράδειγμα έκρηξη από λέβητα ή καυστήρα ή θερμοσίφωνα, διαρροή ή θραύση σωληνώσεων, ασφάλιση χώρων στάθμευσης, θραύση εξωτερικών τζαμιών, βραχυκυκλώματα κ.λπ. Πολλές από τις καλύψεις, φυσικά, μπορούν να γίνουν μόνο αν ο ιδιοκτήτης μένει στο δικό του σπίτι, εκτός κι αν συμφωνήσει με τον ενοικιαστή, ο οποίος θα επιβαρυνθεί το κόστος για παράδειγμα της κλοπής ή της καταστροφής του περιεχομένου.
Η διά νόμου υποχρεωτική ασφάλιση εκτιμάται ότι θα ενισχύσει την ασφαλιστική αγορά κι από την άλλη θα μπορεί να προστατεύσει τους ιδιοκτήτες από κακόβουλους ενοικιαστές, οι οποίοι προκαλούν ζημιές και δεν πληρώνουν ή εγκαταλείπουν το ακίνητο σε άθλια κατάσταση. Βεβαίως, όπως τονίζει με έμφαση η κ. Αντωνάκη, «το θετικό είναι ότι θα δώσει ''ύλη'' για τις εταιρείες κι αυτό είναι θετικό. Ομως πρέπει πρώτα να δούμε τους όρους της ασφάλισης, διότι μπορεί να είναι και αποτρεπτικοί. Πάντως, οι εταιρείες διαθέτουν προγράμματα που καλύπτουν τα πάντα».
Ο ιδιοκτήτης θα είναι υποχρεωμένος να ασφαλίζει το κτίριο στα πρότυπα ξένων χωρών και με την υποχρεωτική ασφάλιση γίνεται ένα βήμα για να δομηθεί και αγορά real estate σε ευρωπαϊκά πρότυπα.
Και όσοι περίμεναν οι ιδιοκτήτες να μιλήσουν για ακόμη ένα χαράτσι, κάνουν λάθος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) Στράτο Παραδιά, η ρύθμιση μπορεί να λειτουργήσει θετικά, καθώς θα αυξήσει τον ανταγωνισμό και θα μειώσει το κόστος.
«Είμαστε υπέρ του σχεδίου αυτού, αρκεί να γίνει με τους δικούς μας όρους και το πρόγραμμα να επεκταθεί παντού», τονίζει ο κ. Παραδιάς, ο οποίος αναφέρει κι ένα παράδειγμα: Πριν από λίγο καιρό ενοικιαστής έκαψε το σπίτι που έμενε από δικό του λάθος. Ο ιδιοκτήτης τον τρέχει στα δικαστήρια, αλλά δεν βρίσκει άκρη και πληρώνει χιλιάδες ευρώ για να αποκαταστήσει την περιουσία του.
Hδη η ΠΟΜΙΔΑ έχει υπογράψει ομαδικό πρόγραμμα ασφάλισης με μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία, το οποίο προβλέπει κόστος ασφάλισης από 52 ευρώ τον χρόνο για ακίνητο 100 τ.μ. Η υποχρεωτική ασφάλιση είναι για τους ειδικούς το πρώτο βήμα για τη δημιουργία μιας ασφαλιστικής κουλτούρας στον Ελληνα ιδιοκτήτη, μιας και σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Κάπα Research για λογαριασμό της ΠΟΜΙΔΑ, μόνο το 21,9% έχει προχωρήσει σε ασφάλιση των ακινήτων που ιδιοκατοικεί - ιδιοχρησιμοποιεί και μόλις το 2% έχει ασφαλίσει την περιουσία που ενοικιάζει. Το 34,3% δηλώνει ότι δεν τα ασφαλίζει γιατί θεωρεί υψηλό το κόστος.
Φιλόδοξο πρόγραμμα ψηφιακής είσπραξης του ΦΠΑ θα θέσει σε εφαρμογή το ΥΠΟΙΚ, προσπαθώντας να εναρμονιστεί σε ό,τι γίνεται σε όλες τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης.
Το σχέδιο του ΥΠΟΙΚ για την καλύτερη απορρόφηση του ΦΠΑ περιλαμβάνει την αυτόματη είσπραξη του. Κατά τον κ. Μαυραγάνη λοιπόν εκτός άλλων δράσεων σχετικού προγράμματος (έλεγχος off-shore, ανασφάλιστα ΙΧ, ξέπλυμα μαύρου χρήματος) θα περιληφθεί και η αυτόματη/ψηφιακή είσπραξη ΦΠΑ.
Η πιο φιλόδοξη παρέμβαση για την αύξηση των εσόδων και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής είναι η οnline σύνδεση όλων των ταμειακών μηχανών των καταστημάτων με τις τράπεζες και το σύστημα Taxis και η καθημερινή απόδοση ΦΠΑ από όλες τις επιχειρήσεις (μικρές και μεγάλες) για την αύξηση των εσόδων.
Το σχέδιο αυτό κατά τον κ. Μαυραγάνη θα έχει άμεσα αποτέλεσμα χωρίς καθυστερήσειςπολιτών και επιχειρήσεων. Όταν μια συναλλαγή γίνεται με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα θα κρατά το κράτος τον ΦΠΑ που αντιστοιχεί στην απόδειξη ή το τιμολόγιο και όταν αργότερα θα υποβάλλει ηλεκτρονικά ο επιτηδευματίας περιοδική δήλωση ΦΠΑ θα του επιστρέφεται μέρος του ποσού βάσει των πραγματικών συναλλαγών (αγορών-πωλήσεων).
Στην περίπτωση που κάποιος πελάτης δεν χρησιμοποιήσει την πιστωτική/χρεωστική του κάρτα,αλλά μετρητά θα υπάρχει άμεση διασύνδεση της ταμειακής μηχανής με τον τραπεζικό λογαριασμό της επιχείρησης, ώστε την επόμενη ημέρα να γίνεται μεταφορά του ποσού που αντιστοιχεί στον ΦΠΑ που αφορά την κάθε απόδειξη. Στο υπουργείο Οικονομικών μελετούν τη θεσμοθέτηση κινήτρων ώστε το "πλαστικό χρήμα" να εφαρμοστεί ουσιαστικά στις αγοραπωλησίες προϊόντων και υπηρεσιών.
Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων, που με ομόφωνη απόφαση που έλαβε, ζητά μεταξύ άλλων, τη άμεση γενική μείωση των αντικειμενικών αξίων των ακινήτων κατά 40%, αναμένεται -από ότι φαίνεται- να ακολουθήσουν και άλλοι δήμοι της χώρας, με αντίστοιχα αιτήματα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το Συμβούλιο των Ιωαννίνων, επικαλείται μεταξύ άλλων σε Ψήφισμά του, την αδυναμία των δημοτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις προς τον Δήμο που προσδιορίζονται με βάση την αντικειμενική αξία των ακινήτων, την δραματική επιδείνωση όλων των δεικτών για την αγορά ακινήτων, την πρωτοφανή πτώση του όγκου της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ήπειρο, κατά 43% στην περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2012 αλλά και το υψηλό οικονομικό κόστος για το Δήμο σε περιπτώσεις αποζημίωσης κατόχων ακινήτων.
Στην απόφαση επισημαίνεται ακόμη ότι η διατήρηση των αντικειμενικών αξιών στα σημερινά επίπεδα επιδεινώνει περαιτέρω κάθε δραστηριότητα και κάθε οικονομικό δείκτη που σχετίζεται με την αγορά ακινήτων και την οικοδομική δραστηριότητα, όπως οι τιμές ακινήτων, οι αγοραπωλησίες, το κόστος κατασκευής, η απασχόληση, κ.λπ.
Στα αιτήματα, εκτός από τη γενική μείωση των τιμών ζώνης, περιλαμβάνονται ακόμη η κατάργηση του συντελεστή εμπορικότητας και η αύξηση των μειωτικών συντελεστών παλαιότητας.
Η οικονομική κρίση, είναι εδώ και τα αποτελέσματά της είναι δυστυχώς πολύ ορατά και στις μισθώσεις των ακινήτων. Σήμερα το 1/3 των ενοικιαστών ακινήτων καθυστερούν να πληρώσουν το ενοίκιο από ένα μήνα έως και ένα χρόνο ενώ υπάρχουν και άλλοι που εκμεταλλεύονται την κρίση και γίνονται "επαγγελματίες μπαταχτήδες".
Προκειμένου, να γλιτώσουν από οποιαδήποτε "παγίδα" οι ιδιοκτήτες ακινήτων φαίνεται ότι ζητούν από τους υποψήφιους ενοικιαστές ακόμα και εκκαθαριστικά σημειώματα. Με τον τρόπο αυτό προσπαθούν να βεβαιωθούν για την φερεγγυότητά τους, να εξασφαλίσουν ότι θα τους καταβάλλεται το συμφωνηθέν ενοίκιο και να γλιτώσουν τα χειρότερα όπως εξώσεις, δικαστικά έξοδα, απώλεια ενοικίων, κοινόχρηστα που "τρέχουν" κτλ.
Σημειώνεται, ότι "επαγγελματίες μπαταχτήδες" συνήθως επιλέγουν να "νοικιάσουν" κατά κανόνα επιπλωμένα διαμερίσματα και δεν έχουν καμία πρόθεση να καταβάλουν κάποιο ενοίκιο. Για το λόγο αυτό, αφήνουν τον ιδιοκτήτη να προχωρήσει σε ανάλογες κινήσεις όπως προειδοποιήσεις, εξώδικα κτλ, μέχρις ότου έρθει η ώρα για την κοινοποίηση του εγγράφου της έξωσης. Μόνο τότε αποχωρούν από το ακίνητο, αναζητώντας πάντα το επόμενο "ακίνητο" που ούτε και σε αυτό έχουν καμία πρόθεση να πληρώσουν.
Την ίδια ώρα, περίπου 1 στα 3 ακίνητα που ενοικιάζονται επισήμως στην Ελλάδα, είναι άδειο και αναζητά επί μήνες μισθωτή. Εκτιμάται ότι περίπου πάνω από 300.000 ακίνητα κάθε είδους έχουν μείνει στα αζήτητα.
Περίπου 800 αιτήσεις ανά εβδομάδα υποβάλλονται στην Εθνική Τράπεζα για συμμετοχή στο πρόγραμμα "Εξοικονόμηση κατ΄ οίκον", δύο χρόνια από την καθιέρωσή του.
Τα κίνητρα που παρέχονται είναι ιδιαίτερα ελκυστικά, με το ποσοστό επιχορήγησης να φτάνει στο 70% των επιλέξιμων δαπανών.
Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί από την Εθνική Τράπεζα περισσότερα από 3700 έργα και έχουν εκταμιευθεί 23 εκ. ευρώ. Αυτά τα κεφάλαια έχουν διατεθεί σε παρεμβάσεις που καλύπτονται από το πρόγραμμα: θερμομόνωση κτιρίων, εγκατάσταση συστημάτων ψύξης και θέρμανσης, κουφώματα, τέντες, ηλιακούς θερμοσίφωνες και όλες τις αναγκαίες εργασίες εγκατάστασης και αποκατάστασης.
Στα 23 εκ. ευρώ που ήδη διατέθηκαν, εκτιμάται ότι θα προστεθούν επιπλέον 50 εκ. ευρώ μέσα στους επόμενους μήνες, δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη 7000 φάκελοι σε διαδικασία ελέγχου και αξιολόγησης ώστε να προχωρήσουν στα επόμενα στάδια μέσα στο 2013.
Εκτός από τα χρήματα που διοχετεύονται στην οικονομία, το πρόγραμμα εξασφαλίζει μεγάλη εξοικονόμηση χρημάτων και στους ωφελούμενους που το αξιοποίησαν λόγω της μεγάλης εξοικονόμησης ενέργειας.
Από τα επίσημα στοιχεία των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης, διαπιστώνεται σημαντική διαφορά στην κατανάλωση ενέργειας πριν τις παρεμβάσεις σε σύγκριση με αυτή που καταγράφεται μετά τις παρεμβάσεις.
Κατά μέσο όρο, στο σύνολο των έργων που έχουν υλοποιηθεί έχει επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας 39,7% με την υλοποίηση των παρεμβάσεων, δηλαδή τοποθέτηση μονώσεων, αλλαγή συστημάτων θέρμανσης, κουφωμάτων κλπ . Αυτό σημαίνει άμεση εξοικονόμηση χρημάτων από τη μείωση της μηνιαίας δαπάνης του νοικοκυριού για θέρμανση το χειμώνα και ψύξη το καλοκαίρι, ενώ εάν υπολογιστεί και η αύξηση της τιμής της ενέργειας, τότε το οικονομικό κέρδος είναι ακόμη μεγαλύτερο. Το όφελος του προγράμματος είναι άμεσο μόλις ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις και μετρήσιμο για τους ωφελούμενους αφού μπορούν να δουν τη διαφορά στους μηνιαίους λογαριασμούς τους (ΔΕΗ, κοινόχρηστα κλπ).
"Οι πολίτες πρέπει να ξέρουν ότι, δηλώνοντας το αυθαίρετό τους, θα αποφύγουν μελλοντικά πρόστιμα μεγάλου ύψους". Αυτό ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Σταύρος Καλαφάτης σε συνέντευξη στην Real Planet.
Με αυτόν τον τρόπο, ανέφερε ο κ. Καλαφάτης, "μόλις η Πολιτεία αποκτήσει ολοκληρωμένη εικόνα του δομημένου χώρου, θα μπορεί να σχεδιάσει πιο αποτελεσματικά και να προστατέψει το περιβάλλον πιο ουσιαστικά. Αυτό θα γίνει μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, την οποία σχετικά σύντομα, ταυτόχρονα με το νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα ενεργοποιούμε. Τονίζω δύο πράγματα: Πρώτον ότι θα υπάρχει απόλυτη προστασία των δασών, του αιγιαλού , των μνημείων, στο πλαίσιο του Συντάγματος. Και δεύτερον, ότι καμία αυθαιρεσία, η οποία έγινε μετά τον Ιούλιο του 2011, δεν θα νομιμοποιηθεί".
Παράλληλα, ο υπουργός λίγες ημέρες πριν δοθεί τη δημοσιότητα το νέο σχέδιο νόμου για τα αυθαίρετα, τόνισε ότι δεν θα δοθεί νέα παράταση για την τακτοποίηση πέραν της 31ης Μαΐου, ενώ για διευκόλυνση των πολιτών δρομολογείται η δυνατότητα τμηματικής εξόφλησης του ειδικού προστίμου.
"Ετοιμάζουμε - και είμαστε ήδη σε τελική φάση - ένα νέο σχέδιο νόμου με το οποίο θέλουμε να αντιμετωπίσουμε με έναν, όσο το δυνατόν, πιο συνολικό, ολιστικό και δομικό τρόπο το ζήτημα. Βασικός στόχος μας είναι να δώσουμε κίνητρα και ευκαιρία στους πολίτες να δηλώσουν τις όποιες αυθαιρεσίες έχουν κάνει, ώστε η πολιτεία να γνωρίζει την ποσότητα και την έκταση των αυθαιρεσιών, τη βαρύτητά τους και την επιβάρυνση σε σχέση με το περιβαλλοντικό ισοζύγιο".
Σχετικά με την παράταση και τα πρόστιμα σημείωσε "Επιλέξαμε να δώσουμε παράταση μέχρι τέλη Μαΐου στον υφιστάμενο νόμο για τα αυθαίρετα, προκειμένου να διευκολύνουμε τους πολίτες, να δώσουμε καλύτερους οικονομικούς όρους και τη δυνατότητα για τμηματική εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου. Δεν σκεφτόμαστε, όμως, άλλη παράταση".
Σε ερώτηση σχετικά με το τι προβλέπεται για τις μικροαυθαιρεσίες (π.χ. ημιυπαίθριους χώρους), που κάποιοι δεν έχουν δηλώσει, ο υπουργός ανέφερε ότι "Στοχεύουμε σε μια οριστική λύση για ένα μεγάλο εύρος μικροαυθαιρεσιών. Δεν είναι δυνατόν πολίτες οι οποίοι είτε από άγνοια είτε από λάθος δεν δήλωσαν, για παράδειγμα, τη νέα διαμερισματοποίηση του σπιτιού τους, να παραμένουν όμηροι της νέας νομοθεσίας που απαγορεύει τις μεταβιβάσεις. Θέλουμε να δώσουμε όμως οριστικές λύσεις και σε πιο σύνθετα ζητήματα. Για τους πολίτες π.χ. που έχουν αυθαιρεσίες εντός του περιγράμματος ή του όγκου του κτιρίου που υφίσταται νόμιμα, με άδεια οικοδομής, πρέπει να διερευνηθεί εξαντλητικά η δυνατότητα ώστε να μπορούν και αυτοί να αποκτήσουν οριστικό τίτλο. Τα αυθαίρετα βέβαια που στερούνται παντελώς άδειας οικοδομής θα μπορούν μόνο να τακτοποιηθούν για ένα διάστημα, ώστε να γίνουν δικαιοπραξίες. Συζήτηση για όσα αυθαίρετα βρίσκονται σε δάση, αιγιαλούς ή αρχαιολογικούς χώρους, δεν γίνεται".
Για όσους έχουν ήδη ενταχθεί στις ρυθμίσεις των υφιστάμενων νόμων για ημιυπαίθριους και αυθαίρετα ο υπουργός πρόσθεσε ότι "θα ενταχθούν στις ρυθμίσεις του νέου νόμου χωρίς να χρειαστεί να πληρώσουν επιπλέον χρήματα. Το σχέδιο νόμου που ετοιμάζουμε θα αφορά τους πολλούς και όχι τους λίγους. Δεν σκοπεύουμε να μειώσουμε τα πρόστιμα που προβλέπονται σήμερα, όμως θέλουμε να δώσουμε, ιδιαίτερα σε όσους έχουν οικονομικές δυσκολίες, την ευχέρεια να τα πληρώσουν και να διασφαλίσουν την περιουσία τους. Πάντα με σεβασμό στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο. Να προσθέσω κάτι ακόμη. Η νομοθετική πρωτοβουλία που αναλαμβάνουμε, δεν γίνεται ερήμην των πολιτών. Ήδη, εδώ και μήνες συγκεντρώνουμε προτάσεις φορέων. Και πριν από λίγες ημέρες ανέλαβα την πρωτοβουλία,να ακούσουμε, ως ΥΠΕΚΑ, προκαταβολικά τις απόψεις και τις προτάσεις των βουλευτών, όλων των κομμάτων, για το θέμα των αυθαιρέτων. Κάτι που συνέβη για πρώτη φορά, από όσο γνωρίζω. Και σας πληροφορώ ότι πολλές από αυτές είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και θα ενσωματωθούν στο σχέδιο νόμου".
Τέλος, δήλωσε ότι κύρια αρμοδιότητα για τις κατεδαφίσεις ανήκει στις αποκεντρωμένες διοικήσεις. "Χρειάζονται όμως γενικοί κανόνες εφαρμογής, από τους οποίους με αδιάβλητο τρόπο να προκύπτουν οι προτεραιότητες στην κατεδάφιση αυθαιρέτων, με έμφαση στη βαρύτητα της κάθε παράβασης. Και σε αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε, ώστε σύντομα να υπάρχει αυτό το διαφανές εργαλείο."
Οι φόροι πνίγουν τα ακίνητα, τονίζει για ακόμη μια φορά η Τράπεζα της Ελλάδος, στην έκθεση που παρουσίασε χθες ο διοικητής της, Γ. Προβόπουλος. Η ΤτΕ προβλέπει συνέχιση της πτώσης των τιμών και τα επόμενα τρίμηνα ενώ τη δραματική κατάσταση που επικρατεί στην κτηματαγορά επιβεβαιώνει και έκθεση της εταιρείας Δανός σε συνεργασία με την BNP Paribas Real Estate.
Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα, το απόθεμα των απούλητων σπιτιών είναι γύρω στις 200.000 ενώ επισημαίνει ότι βασικές αιτίες της αδυναμίας ανάκαμψης είναι η υπερβολική φορολόγηση, το υψηλό κόστος συναλλαγών με τις υποχρεωτικές επιβαρύνσεις στη μεταβίβαση αλλά και η συνεχιζόμενη αστάθεια του φορολογικού πλαισίου. Επίσης, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, η μείωση της απασχόλησης και οι αυστηρότεροι όροι της τραπεζικής χρηματοδότησης.
Η ΤτΕ εκτιμά ότι οι πτωτικές πιέσεις στις τιμές των ακινήτων είναι πιθανόν να συνεχιστούν και τα επόμενα τρίμηνα, με περιορισμένο ωστόσο τον κίνδυνο απότομης μεταβολής τους, «Μετά τη συνεχή αποκλιμάκωση των τιμών τα τελευταία έτη, η ελληνική αγορά ακινήτων πιθανότατα δεν παρουσιάζει χαρακτηριστικά σημαντικής υπερτίμησης καθώς, εκτός των άλλων, υποχώρησε σημαντικά τα τελευταία πέντε έτη ο λόγος του δείκτη τιμών των κατοικιών προς το δείκτη των ενοικίων ο οποίος συνήθως αξιολογείται μαζί με άλλους παράγοντες ως δείκτης αποτίμησης της αγοράς ακινήτων, σημειώνει η έκθεση.
Με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, οι τιμές των διαμερισμάτων υποχώρησαν κατά 11,7% το 2012 (10,2%, 10,8%, 12,6% και 13,2% το α', β', γ' και δ' τρίμηνο του 2012 αντίστοιχα), έναντι 5,5% το 2011, 4,7% το 2010 και 3,7% το 2009. Από την αρχή της τρέχουσας κρίσης (γ' τρίμηνο του 2008) έως το δ' τρίμηνο του 2012 η συνολική υποχώρηση των τιμών των διαμερισμάτων έφθασε σε ονομαστικούς όρους το 27,9%.
Η ΤτΕ εκτιμά ότι το απόθεμα των απούλητων σπιτιών είναι γύρω στις 200.000 ενώ επισημαίνει ότι βασικές αιτίες της αδυναμίας ανάκαμψης είναι η υπερβολική φορολόγηση, το υψηλό κόστος συναλλαγών με τις υποχρεωτικές επιβαρύνσεις στη μεταβίβαση αλλά και η συνεχιζόμενη αστάθεια του φορολογικού πλαισίου. Επίσης, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, η μείωση της απασχόλησης και οι αυστηρότεροι όροι της τραπεζικής χρηματοδότησης.
Τα επαγγελματικά ακίνητα
Ο κλάδος που πλήττεται περισσότερο, αναφέρει η Danos/BNP Paribas RE, είναι του λιανικού εμπορίου. Για την Αθήνα, η πτώση όσον αφορά τις τιμές στα καταστήματα αντιστοιχεί σε ένα 42% στην Σόλωνος, 32% στην Σταδίου, 35% στο Μαρούσι. Στις δευτερεύουσες αγορές, το ποσοστό κενών θέσεων φτάνει το 42,5% και τα ενοίκια είναι ακόμη και 50% χαμηλότερα από ό, τι στο παρελθόν.
Ηδη έχουν γίνει σημαντικές εκπτώσεις στα μισθώματα που φτάνουν το 40%. Το ποσοστό των κενών γραφείων φτάνει το 20% και σε ορισμένες περιοχές το 25%-30%. Στις καλύτερες περιοχές της Αθήνας τα ενοίκια μειώθηκαν από 27 σε 20 ευρώ/τ.μ.
Στην έκθεση της Danos/BNP Paribas RE, σε ότι αφορά τις κατοικίες στην Αθήνα τονίζεται ότι περίπου 200.000 σπίτια είναι απούλητα κι ότι οι τιμές έχουν ήδη μειωθεί έως και 30%, κυρίως στα βόρεια και νότια προάστια και σε σπίτια πάνω από €1 εκατ.. Ωστόσο, η μέση μείωση κυμαίνεται γύρω στο 15% ενώ για φέτος προβλέπεται σταθεροποίηση. Στα κτίρια γραφείων, ακόμη και οι πολυεθνικές που έχουν υπογράψει συμβόλαια πρόσφατα ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις μείωσης με τους ιδιοκτήτες.
Η ζήτηση ακινήτων είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη εξαιτίας αφενός της υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνσης των ακινήτων το 2013 και αφετέρου των υψηλών αντικειμενικών αξιών σε πολλές περιοχές, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών της Alpha Bank, όπως διατυπώνονται στο τελευταίο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο της τράπεζας.
Γενικά, η αγορά ακινήτων επιβαρύνθηκε δυσανάλογα από τον Σεπτέμβριο του 2011 εξαιτίας και της μεγάλης έλλειψης ρευστότητας στην οικονομία και της κάθετης πτώσης των προσδοκιών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για την πορεία της οικονομίας, αλλά και την εξέλιξη των οικονομικών του κάθε νοικοκυριού και επιχείρησης.
Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για αναζωπύρωση των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων, στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας κρίνεται απολύτως απαραίτητη. Η ανάκαμψη των συναλλαγών στην αγορά αυτή θα συμβάλει στην ανάκαμψη και των επενδύσεων σε ακίνητα, από τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα που διαμορφώνονται σήμερα μετά από 5 έτη συνεχούς πτώσης. Θα συμβάλει, επίσης, στην ανάκαμψη και άλλων κλάδων της ελληνικής οικονομίας, των οποίων η δραστηριότητα έχει σήμερα καταποντιστεί εξαιτίας της μεγάλης κρίσης στην αγορά ακινήτων, εκτιμούν οι αναλυτές της τράπεζας.
Στις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην αγορά ακινήτων υπάρχει μια ταχέως αυξανόμενη προσφορά ακινήτων (ιδιαίτερα παλαιών) από ιδιοκτήτες που είτε έχουν ανάγκη να ρευστοποιήσουν ένα μέρος της ακίνητης περιουσίας τους για να καλύψουν τρέχουσες οικονομικές τους ανάγκες στην περίοδο της κρίσης, ή προσπαθούν να πουλήσουν ακίνητα για να αποφύγουν την υπέρμετρα υψηλή φορολογία ακινήτων το 2013, όπου προβλέπεται να επιβληθούν επί των ακινήτων τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικοί φόροι. Ωστόσο, αυτή η αυξανόμενη προσφορά ακινήτων δεν βρίσκει ανταπόκριση από την πλευρά της ζήτησης παρά τη μείωση των τιμών των ακινήτων με αποτέλεσμα να μιλούν πολλοί σήμερα περί «εγκλωβισμένων» στην αγορά ακινήτων, αναφέρεται στην ανάλυση της Alpha Bank.
Το ΔΝΤ στην έκθεσή του με τίτλο "Dealing with Private Debt Distress in the Wake of the European Financial Crisis" που δημοσιοποιήθηκε χθες, προτείνει τη θεσμοθέτηση αποτελεσματικών κανόνων που θα επιτρέπουν άμεσο κούρεμα του χρέους δανειοληπτών που βρίσκονται υπό πίεση, ενώ αναφερόμενο στην περίπτωση της Ελλάδας, σημειώνει ότι ότι ο νόμος Κατσέλη δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
"Με την κρίση να έχει σχεδόν τελειώσει και την ανάκαμψη να παραμένει χλιαρή, τώρα είναι η ώρα να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ουσιαστική αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους σε μια σειρά από υπερχρεωμένες χώρες. Αυτό είναι ακόμη περισσότερο επιτακτικό επειδή θα μπορούσε να περάσουν αρκετά χρόνια έως ότου να γίνουν εμφανή τα αποτελέσματα" υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η μη αντιμετώπιση του υψηλού χρέους του ιδιωτικού τομέα δεν βοηθάει ούτε τους οφειλέτες ούτε τους πιστωτές. Οι σωστές ρυθμίσεις για την ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων μειώνουν την αβεβαιότητα και επιδρούν θετικά στην οικονομία, αναφέρεται χαρακτηριστικά, προσθέτωντας ότι πρόσφατα ευρήματα έρευνας του Ταμείου δείχνουν ότι μια αύξηση 10% στο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώνει τις τραπεζικές χορηγήσεις κατά 4%.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ.
Mε την ελληνική οικονομία να εισέρχεται το 2013 στον έκτο χρόνο ύφεσης, η πτώση στις τιμές των κατοικιών και στις συναλλαγές
ενισχύθηκε. Οι τιμές έχουν πέσει αθροιστικά κατά 27,9% σε σχέση με την υψηλότερη τιμή του δείκτη, που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο του 2008 και έχουν επιστρέψει στα επίπεδα του 2003.
Αυτά επισημαίνονται στην περιοδική έκδοση Greece Macro Monitor της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της Eurobank.
Όπως αναφέρει το άρθρο, η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα δεν συμπεριλαμβάνεται στις αιτίες της οικονομικής κρίσης. Παρόλα αυτά η συγκεκριμένη αγορά και ο κατασκευαστικός τομέας χτυπήθηκαν σκληρά από την κρίση. Οι επενδύσεις και η απασχόληση στις κατασκευές και ιδιαίτερα στην αγορά κατοικιών βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση από το 2008.
Η πιστωτική επέκταση για την αγορά κατοικίας παραμένει αρνητική και οι προοπτικές τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και της προσφοράς παραμένουν αρνητικές, ενώ τα στεγαστικά δάνεια σε καθυστέρηση αυξάνονται συνεχώς παρά τις αυξανόμενες ρυθμίσεις από τις τράπεζες. Οι προσδοκίες επιχειρήσεων και καταναλωτών όσον αφορά την αγορά κατοικίας παρά την βελτίωση των τελευταίων μηνών παραμένουν απαισιόδοξες.
Στα ακίνητα εναποθέτει πλέον τις τελευταίες της ελπίδες η κυβέρνηση για να καλύψει την υστέρηση των εσόδων. Συγκεκριμένα, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να καταβάλουν στην εφορία:
• 1,2 δισ. ευρώ από τον ΦΑΠ του 2011 και 2012, ο οποίος υπολογίζεται ότι αφορά περίπου 650.000 φορολογούμενους η αντικειμενική αξία της περιουσίας των οποίων ξεπερνά τα 200.000 ευρώ. Μάλιστα, στο υπουργείο σχεδιάζουν να αρχίσουν την αποστολή των συγκεκριμένων εκκαθαριστικών από τον τρέχοντα μήνα. Και για να μη δημιουργηθεί «πανικός» από την «καταιγίδα» των εκκαθαριστικών μελετούν να συγκεντρωθούν οι φόροι σε ένα σημείωμα, το οποίο θα πρέπει να εξοφληθεί σε τρεις δόσεις.
• 1,1 δισ. ευρώ από τις υπόλοιπες τρεις δόσεις του ειδικού τέλους που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, με την τελευταία να αναμένεται τον Ιούνιο.
• 2,1 δισ. ευρώ από τον νέο ενιαίο φόρο ακινήτων που θα θεσπιστεί μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου, ώστε η πρώτη δόση να καταφθάσει το Σεπτέμβριο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το οικονομικό επιτελείο προσδοκά έσοδα 3,2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, όμως για φέτος υπολογίζεται ότι δεν θα αποδώσει το «μέγιστο», καθώς τα χρονικά περιθώρια θα είναι περιορισμένα και έτσι σημαντικό μέρος του ποσού θα εισπραχθεί το επόμενο έτος.
Συνεχίστηκε και στις πόλεις της περιφέρειας η πτώση των τιμών των κατοικιών κατά τη διάρκεια του 2012, καθώς η ζήτηση παρέμεινε αναιμική, ως αποτέλεσμα της ύφεσης και της οικονομικής κρίσης. Αυτό αντικατοπτρίστηκε στη μεγάλη πτώση όχι μόνον των τιμών, αλλά και του αριθμού των μεταβιβάσεων. Στα συμπεράσματα αυτά κατέληξε το φετινό ετήσιο συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής (ΕΛΙΕ), το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη και επιχείρησε να καταγράψει την πορεία της αγοράς ακινήτων σε μια σειρά περιοχών της χώρας. Αντίστοιχα, κοινή ήταν η αίσθηση μεταξύ των συμμετεχόντων εκτιμητών ότι η μείωση των τιμών των κατοικιών θα συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, καθώς η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και κυρίως η άνοδος της αγοραστικής δύναμης των πολιτών δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθούν άμεσα. Στη Θεσσαλονίκη, η πτώση κατά το 2012 διαμορφώθηκε μεταξύ 7% και 18% ανάλογα με τη συνοικία και τα επιμέρους χαρακτηριστικά των κατοικιών. Η αγορά πιθανώς να έχει προσεγγίσει το κατώτατο σημείο της, αλλά είναι πιθανό η πτωτική πορεία να συνεχιστεί και τα επόμενα δύο-τρία χρόνια. Ηδη, πάντως, από την αρχή της κρίσης, η πτώση των τιμών στη Θεσσαλονίκη ξεπερνάει το 30%.
Στις υπόλοιπες πόλεις της Μακεδονίας, η πτώση των τιμών κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους κυμάνθηκε μεταξύ 15%-20%. Από την αρχή της κρίσης, η κάμψη των τιμών των κατοικιών ξεπερνάει το 40%, ανάλογα με την πόλη και τα επιμέρους χαρακτηριστικά της, αν και τη μεγαλύτερη μείωση έχουν καταγράψει τα νεόδμητα διαμερίσματα. Στις μικρότερες πόλεις, όπως η Πτολεμαΐδα, το Κιλκίς, η Φλώρινα, οι Σέρρες και η Δράμα, τα νεόδμητα διαμερίσματα ξεκινούν από 800 ευρώ/τ.μ. και αγγίζουν έως και τα 1.200 ευρώ/τ.μ. Στις μεγαλύτερες πόλεις, οι τιμές είναι υψηλότερες. Για παράδειγμα, σε Κοζάνη, Καβάλα και Βέροια, οι τιμές των νεόδμητων αγγίζουν ακόμα και τα 1.700 ευρώ/τ.μ. στα ακριβότερα σημεία. Στα Ιωάννινα, η μέση μείωση των τιμών από την αρχή της κρίσης αγγίζει το 25%, ενώ στα παλιότερα ακίνητα η πτώση κυμαίνεται από 25% έως 35%. Η μικρότερη μείωση των τιμών καταγράφεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, όπου δεν έχει ξεπεράσει το 15%, με αποτέλεσμα οι τιμές να παραμένουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα, αγγίζοντας ακόμα και τα 3.000 ευρώ/τ.μ., σχεδόν διπλάσια απ’ό,τι στα υπόλοιπα σημεία της πόλης.
Στην Θεσσαλία, στις κατοικίες μεγαλύτερης ηλικίας, ο μέσος όρος της πτώσης των τιμών κατά την περίοδο 2008-2012 διαμορφώθηκε σε 14%, ενώ στα νεόδμητα ακίνητα η μέση κάμψη διαμορφώνεται σε 12%. Στη Λάρισα η πτώση των τιμών έχει αγγίξει ακόμα και το 25% σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ στον Βόλο, η μείωση ξεκινάει από 12% και ανέρχεται έως και το 33% (ανάλογα με τη συνοικία). Μικρότερες είναι οι μειώσεις των τιμών στα Τρίκαλα (από 9% έως 15%) και στην Καρδίτσα (από 9% έως 18%).
Η αντίστροφη μέτρηση για την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων άρχισε, καθώς το υπουργείο Οικονομικών αναμένει ως το τέλος του μήνα το πόρισμα της αρμόδιας ομάδας εργασίας σχετικά με την αναθεώρηση της διαδικασίας προσδιορισμού των υφισταμένων τιμών ζώνης. Η τρόικα πιέζει την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην εξίσωση των αντικειμενικών τιμών με τις αγοραίες, καθώς όπως λένε αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών με τον τρόπο αυτόν θα υπάρξει ένα ενιαίο καθεστώς που θα διευκολύνει τις επενδυτικές πρωτοβουλίες και θα απλοποιήσει τις φορολογικές διαδικασίες. Ωστόσο τα τρία τελευταία χρόνια οι τιμές στις οποίες πραγματοποιούνται αγοραπωλησίες εντός σχεδίου πόλεως ακινήτων βρίσκονται σε αρκετές περιπτώσεις κάτω από τις αντικειμενικές, γεγονός που υποδηλώνει ότι το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να προχωρήσει όχι σε αυξήσεις - όπως η τρόικα προσδοκά - αλλά σε μειώσεις. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο σε πολλά εκτός σχεδίου ακίνητα, καθώς οι τιμές που είχαν διαμορφωθεί πριν από αρκετά χρόνια εξακολουθούν να βρίσκονται πάρα πολύ χαμηλά σε σύγκριση με τις πραγματικές. Αυτό είναι ακόμη πιο έντονο σε ακίνητα που βρίσκονται σε παραθαλάσσιες περιοχές και «κρύβουν» σημαντικές υπεραξίες. Οπως αναφέρει αρμόδιος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών , στις περιοχές όπου οι τιμές της αγοράς έχουν πέσει κάτω από τις αντικειμενικές θα γίνει διόρθωση, ενώ για πρώτη φορά θα επεκταθεί το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων σε ολόκληρη την επικράτεια, δηλαδή στο σύνολο των αγροτεμαχίων. Με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί ένα τέλος στα συγκριτικά στοιχεία των εφοριών που ορισμένες φορές αποτελούσαν και αιτία να υπάρξει συνδιαλλαγή με χρήματα «κάτω από το τραπέζι». Η τρόικα προσβλέπει σε μια μέση αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων κατά περίπου 20% στα εντός σχεδίου πόλεως ακίνητα, και υψηλότερα για τα εκτός σχεδίου ακίνητα και αγροτεμάχια. Αξίζει να τονιστεί ότι οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων παραμένουν αμετάβλητες από τον Μάρτιο του 2007 και, ενώ εκείνα τα χρόνια φάνταζαν χαμηλές, σήμερα θα έλεγε κανείς ότι ταυτίζονται με τις τιμές της αγοράς ή σε ορισμένες περιπτώσεις είναι και υψηλότερες.
Το ΣτΕ μετατρέπεται σε ρυθμιστή των ακινήτων του Δημοσίου.Με το που κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός για το ακίνητο της Κασσιόπης στην Κέρκυρα στην αμερικανική NCH Capital, ο τοπικός δήμος προσέφυγε στο ΣτΕ. Για το ακίνητο της Αφάντου στη Ρόδο, αναμένεται από το Νοέμβριο απόφαση του ΣτΕ σε προσφυγή πρώην ιδιοκτητών, ενώ ο διαγωνισμός βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Στις πρώην Αλυκές Αναβύσσου έχουν προσφύγει πρώην ιδιοκτήτες, οι οποίοι βασίζονται στη νομοθεσία που ορίζει πως τα απαλλοτριωθέντα ακίνητα επιστρέφουν στους κατόχους αν δεν έχουν αξιοποιηθεί για το σκοπό της απαλλοτρίωσης έπειτα από 30 χρόνια. Επειδή το ελληνικό Δημόσιο δεν αξιοποίησε το ακίνητο, οι πρώην ιδιοκτήτες θέλουν πίσω ορισμένα τμήματα. Αν στην περίπτωση της Κασσιόπης και της Αφάντου υπάρχουν προσφυγές, όλοι μπορούν να φανταστούν τι θα συμβεί στην περίπτωση του Ελληνικού, που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα έργα διεθνώς. Η δημοτική αρχή της περιοχής, τοπικοί φορείς, αλλά και οικολογικές οργανώσεις έχουν προειδοποιήσει πως θα αντιδράσουν. Οι πολυετείς διαμάχες είναι συνήθεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με κορυφαίο παράδειγμα την εκτροπή του Αχελώου, η οποία απασχολεί το ανώτατο δικαστήριο εδώ και 22 χρόνια. Μεγάλες επενδύσεις ειδικά στον τομέα των ακινήτων και της τουριστικής ανάπτυξης, είτε σέρνονταν επί χρόνια, είτε αναβλήθηκαν εξαιτίας των δικαστικών προσφυγών. Οι προσφυγές σε αρκετές περιπτώσεις αποδείχθηκαν εύλογες, αλλά χρησιμοποιούνται ενίοτε και από συμφέροντα που απλώς δε θέλουν ανταγωνισμό στην αγορά τους.
Βίζα για πέντε χρόνια θα δίνεται σε όλους τους ξένους που αγοράσουν στην Ελλάδα ακίνητο αξίας τουλάχιστον 300.000 ευρώ. Η άδεια διαμονής θα μπορεί να ανανεώνεται εφόσον πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις που επιβάλλει ο νόμος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο επενδυτικός νόμος προβλέπει ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών το ύψος της ως άνω ακίνητης περιουσίας μπορεί να αναπροσαρμόζεται, και θα προκύπτει σύμφωνα με τις αναγραφόμενες επί των συμβολαίων αξίες των ακινήτων.
Αυτό δεν αποκλείει στο μέλλον τη μείωση του ποσού ώστε να μπουν στη διαδικασία παραχώρησης βίζας και χιλιάδες Ρώσοι που συνήθως αγοράζουν ακίνητα έως 150.000 ευρώ.
Επίσης, ο κάτοχος της βίζας μπορεί να συνοδεύεται και από τα μέλη της οικογένειάς του, στα οποία χορηγείται, ύστερα από αίτησή τους, ατομική άδεια διαμονής που λήγει ταυτόχρονα με την άδεια διαμονής του πρώτου.
Ωστόσο, οι χορηγούμενες άδειες διαμονής δεν καθιερώνουν δικαίωμα πρόσβασης σε οποιαδήποτε μορφή εργασίας. Επίσης, το κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου χρονικό διάστημα διαμονής, δε συνυπολογίζεται για τη χορήγηση ιθαγένειας στους διαμένοντες.
Η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων τηςEurobank, στην οποία προΐσταται ο Καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης, εξέδωσε σήμερα στην περιοδική έκδοση Greece Macro Monitor άρθρο (στα αγγλικά) του Θεοδόση Σαμπανιώτη, Οικονομικού Αναλυτή της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετώντης Eurobank, με τίτλο: «Αγορά Οικιστικών Ακινήτων: η πτώση τιμών και συναλλαγών ενισχύθηκε το 2012, η αβεβαιότητα κύριος παράγοντας των εξελίξεων». Στο άρθρο παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις στην αγορά οικιστικών ακινήτων στην Ελλάδα.
Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα δεν συμπεριλαμβάνεται στις αιτίες της οικονομικής κρίσης. Παρόλα αυτά η αγορά ακινήτων και ο κατασκευαστικός τομέας χτυπήθηκαν σκληρά από την κρίση. Οι επενδύσεις και η απασχόληση στις κατασκευές και ιδιαίτερα στην αγορά κατοικιών βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση από το 2008. Με την ελληνική οικονομία να εισέρχεται το 2013 στον έκτο χρόνο ύφεσης, η πτώση στις τιμές των κατοικιών και στις συναλλαγές ενισχύθηκε. Το μέγεθος της ύφεσης και η συνεπακόλουθη πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών υποσκέλισαν τους παράγοντες εκείνους που βοηθούσαν στην συγκράτηση των τιμών. Επίσης η δραστηριότητα στην αγορά κατοικιών σημείωσε μεγάλη πτώση. Η ύφεση είναι ο κυριότερος παράγοντας αλλά μεγάλο ρόλο έπαιξε και η αυξημένη αβεβαιότητα για κρίσιμα θέματα της αγοράς, όπως η φορολογική μεταχείριση τόσο της κατοχής ακίνητης περιούσιας όσο και των συναλλαγών, το καθεστώς των πλειστηριασμών ακινήτων για χρέη καθώς και το σύστημα των αντικειμενικών αξιών. Η αβεβαιότητα αυτή παραμένει αυξημένη και εμποδίζει την ανάκαμψη της δραστηριότητας στην αγορά παρά την πτώση των τιμών.
Το υψηλό κόστος συναλλαγών, που χαρακτηρίζει την ελληνική αγορά ακινήτων, μπορεί να μειωθεί σημαντικά με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στο Μνημόνιο Οικονομικών και Χρηματοπιστωτικών Πολιτικών που έχει συμφωνηθεί με την Τρόικα. Επίσης το κόστος κατασκευής κατοικιών παραμένει σταθερά υψηλό παρά τις μειώσεις στο εργατικό κόστος, λόγω των αυξήσεων του κόστους των υλικών. Η πιστωτική επέκταση για την αγορά κατοικίας παραμένει αρνητική και οι προοπτικές τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και της προσφοράς παραμένουν αρνητικές, ενώ τα στεγαστικά δάνεια σε καθυστέρηση αυξάνονται συνεχώς παρά τις αυξανόμενες ρυθμίσεις από τις τράπεζες. Οι προσδοκίες επιχειρήσεων και καταναλωτών όσον αφορά την αγορά κατοικίας παρά την βελτίωση των τελευταίων μηνών παραμένουν απαισιόδοξες.
Αναλυτικότερα:
Τιμές κατοικιών: η πτώση κλιμακώνεται
Οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων έπεσαν το 4ο τρίμ. 2012 κατά 13,2% σε ετήσια βάση (Q3: -12,6%, Q2: -10,8%, Q1: -10,2%). Για το σύνολο του 2012 οι τιμές έπεσαν κατά 11,7% κατά μέσο όρο, περισσότερο από ότι τα προηγούμενα τρία χρόνια: 2011 -5,5%, 2010 -4,7%, 2009 -3,7%. Οι τιμές έχουν πέσει αθροιστικά κατά 27,9% σε σχέση με την υψηλότερη τιμή του δείκτη το 3ο τρίμ. 2008 και έχουν επιστρέψει στα επίπεδα τέλους του 2003. Αυτή η κλιμάκωση στην πτώση των τιμών δεν προκαλεί έκπληξη. Οι δείκτες τιμών ακινήτων που βασίζονται σε εκτιμήσεις (appraisals) από επαγγελματίες εκτιμητές για λογαριασμό πιστωτικών ιδρυμάτων για την παροχή στεγαστικών δανείων ή για τη χρήση ακινήτων ως εγγύηση, τείνουν να παρουσιάζουν τις ανόδους και τις πτώσεις των τιμών με χρονική υστέρηση. Επίσης παρουσιάζουν σχετικά εξομαλυσμένες τις πραγματικές μεταβολές στις αγοραίες τιμές. Πέρα όμως από αυτό, το μέγεθος της ύφεσης και της μεγάλης συνεπακόλουθης μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών υποσκέλισε εκείνους τους παράγοντες που βοηθούσαν στην συγκράτηση των τιμών τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης, το μεγάλο αριθμό μικρών οικογενειακών κυρίως επιχειρήσεων κατασκευής κατοικιών με χαμηλούς δείκτες πιστωτικής μόχλευσης και υψηλή κερδοφορία πριν από την κρίση και κυρίως το γεγονός ότι τα ελληνικά νοικοκυριά ιστορικά θεωρούσαν την επένδυση στα ακίνητα ως ασφαλή (προστασία κυρίως από τον πληθωρισμό) και ήταν μακροχρόνιοι επενδυτές. Η έρευνά μας έχει δείξει ότι κατά την περίοδο αύξησης των τιμών τα ελληνικά νοικοκυριά που προχωρούσαν στην αγορά κατοικίας δεν σκόπευαν να προχωρήσουν σε μεταπώληση ακόμα και αν οι τιμές ανέβαιναν και άλλο, αντίθετα από ότι συνέβη σε άλλες χώρες.
Δραστηριότητα στην αγορά κατοικίας: η αβεβαιότητα το μεγαλύτερο εμπόδιο
Η μεγάλη πτώση που παρατηρείται στις συναλλαγές δεν οφείλεται μόνο στην ύφεση. Μεγάλο ρόλο παίζει και η συνεχώς αυξανόμενη αβεβαιότητα όσον αφορά την μελλοντική φορολογική μεταχείριση της κατοχής ακίνητης περιουσίας αλλά και των συναλλαγών. Επίσης η αβεβαιότητα όσον αφορά το καθεστώς των πλειστηριασμών κρατά πολλούς μακριά από την αγορά, καθώς αναμένουν μεγάλες πιέσεις στις τιμές όταν και αν αρθεί το καθεστώς αναστολής πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία. Στην Ελλάδα η κατοχή ακίνητης περιουσίας δεν φορολογείτο βαριά. Η επιβολή του ειδικού τέλους στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα άλλαξε αυτή την πραγματικότητα. Οι προθέσεις του Υπ. Οικονομικών για την ενοποίηση όλων των φόρων ακινήτων και η απλοποίηση του συστήματος είναι απαραίτητες και αναγκαίες. Η αβεβαιότητα, όμως, για το ύψος και την έκταση της φορολόγησης είναι καταστροφική. Έχει δημιουργηθεί η βεβαιότητα ότι στο μέλλον η φορολογία της κατοχής ακινήτων θα παραμείνει μεγάλη. Τα δημοσιεύματα για σχέδια επιβολής φόρου στα κέρδη από αγοραπωλησία ακινήτων, επίσης δημιούργησαν προβλήματα. Το γεγονός ότι η αγορά είναι σε πτώση άρα οι όποιες πωλήσεις αυτό το διάστημα δεν αποφέρουν κέρδη άρα δεν θα απέφεραν ούτε φόρους μπορεί να αποτελεί επιχείρημα για την μη επιβολή ενός τέτοιου φόρου τώρα, αλλά τι θα συμβεί αν η αγορά αρχίσει να ανεβαίνει; Αβεβαιότητα επικρατεί και για την αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών, που σημειωτέων αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση η δημιουργία ενός σταθερού μηχανισμού για την αναθεώρησή τους και τον εναρμονισμό τους με τις αγοραίες αξίες.
Η αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για χρέη στις τράπεζες (με συγκεκριμένα κριτήρια) μέχρι το τέλος του 2013 είναι κοινωνικά θεμιτή. Από την άλλη πλευρά όταν και αν αυτή η αναστολή τερματιστεί η πίεση στις τιμές θα μπορούσε να είναι σημαντική, ανάλογα με τις ρυθμίσεις που θα συνοδεύουν τη λήξη της. Πιθανοί αγοραστές ελπίζουν ότι η αγορά θα «πλημμυρήσει» από ακίνητα. Η αβεβαιότητα αυτή πρέπει να αρθεί σύντομα.
Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά υψηλό κόστος συναλλαγών, το 3ο μεγαλύτερο το 2009 ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Οι αλλαγές που αφορούν την υποχρεωτική παρουσία δικηγόρου στις συναλλαγές ακινήτων που περιλαμβάνονται στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις του μνημονίου μπορεί να βοηθήσουν στην μείωση αυτού του κόστους. Σημαντικότερο, όμως βήμα θα ήταν η κατάργηση της αμοιβής συμβολαιογράφων και δικηγόρων με βάση την αντικειμενική τιμή των ακινήτων.
Επενδύσεις και Απασχόληση
Οι επενδύσεις στις κατασκευές (κατοικιών και μη) είναι σε ελεύθερη πτώση, έχοντας μειωθεί συνολικά -62,7% σε σταθερές τιμές σε σχέση με το 2007 (εκτιμήσεις ΕΕ). Οι επενδύσεις σε κατασκευές κατοικιών μειώθηκαν συνολικά -71,2% την ίδια περίοδο, ενώ οι επενδύσεις σε κατασκευές μη-κατοικιών μειώθηκαν πολύ λιγότερο κατά -34,5%.
Κόστος Κατασκευής Νέων Κατοικιών
Παρά την ύφεση και την πτώση των κατασκευών, το κόστος παρέμεινε υψηλό. Το συνολικό κόστος μειώθηκε οριακά το 2012: -0,08%, 2011: +1,05%, 2010: +1,8%, 2009: -0,3%. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση του κόστους των υλικών, 2012: +0,6%, 2011: +2,5%, 2010: +3,0%, 2009: -0,7%. Το κόστος εργασίας αντίθετα μειώθηκε, 2012: -1,1%, 2011: -1,1%, 2010: 0,0%, 2009: +0,3%. Οι εξελίξεις στο Δείκτη Κόστους Εργασίας για Κατασκευή Κτιρίων Κατοικιών δεν συμβαδίζουν με τα στοιχεία που έχουμε για τις εξελίξεις στο μοναδιαίο κόστος εργασίας και στο μέσο κόστος εργασίας για το σύνολο της οικονομίας. Τα στοιχεία της ΕΚΤ για το μοναδιαίο κόστος εργασίας στο σύνολο της οικονομίας δείχνουν μείωση -5,9% σε ετήσια βάση το 3ο τρίμ. 2012 (2011: -6,0%, 2010: -1,2%). Επίσης τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το κόστος εργασίας στο σύνολο της οικονομίας δείχνουν πτώση -15,3% σε ετήσια βάση το 3ο τρίμ. 2012 (2011: -6,0%, 2010: -2,7%).
Πιστωτική Επέκταση
Τα στεγαστικά δάνεια στην Ελλάδα αυξήθηκαν με υψηλούς ρυθμούς την περίοδο 2000-2008 χάρη στην είσοδο στο ευρώ και την επακόλουθη μείωση των επιτοκίων και την άνοδο του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων στην Ελλάδα άρχισαν να μειώνονται από τα μέσα του 2010 και ο ρυθμός της μείωσης αυξάνεται. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕ, το Δεκ. 2012 τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων είχαν μειωθεί κατά -4,8% σε ετήσια βάση, Δεκ. 2011: -2,7%. Αυτή η τάση οφείλεται από την μία πλευρά στην απροθυμία και την μη δυνατότητα των νοικοκυριών να προχωρήσουν σε αγορές ακινήτων (πλευρά της ζήτησης) και από την άλλη πλευρά στα αυστηρότερα πιστοληπτικά κριτήρια που εφαρμόζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και την έλλειψη ρευστότητας (πλευρά της προσφοράς). Το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων στην Ελλάδα έφτασε το Δεκ. 2012 τα €74,3δισ. (2000: €11,2δισ.) ή το 38,3% του ΑΕΠ (2000: 8,2% του ΑΕΠ). Η Ελλάδα έχει φτάσει το μ.ο. της Ευρωζώνης, 2012: 40,3% του ΑΕΠ. Τα δάνεια σε καθυστέρηση επίσης αυξάνουν: Q3 2012: 20,2%, 2011: 15,0%, 2010: 10,0%, 2009: 7,4%, 2008: 5,3% and 2007: 3,6%. Το ποσοστό τους παραμένει χαμηλότερο από ότι των συνολικών δανείων. Οι τράπεζες ταυτόχρονα προχωρούν σε όλο ένα και περισσότερες ρυθμίσεις στεγαστικών δανείων: σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών μέχρι το τέλος Ιουνίου 2012 οι τράπεζες είχαν προχωρήσει σε 222.384 ρυθμίσεις δανείων, για δάνεια συνολικής αξίας €12,38δισ.
Δείκτες Εμπιστοσύνης
Οι κατασκευαστές είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον όπως και οι καταναλωτές. Οι δείκτες του επιχειρηματικού κλίματος στον τομέα των κατασκευών έχουν βελτιωθεί σε σχέση με τον Αύγ. 2011 (-75) όπου βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο και τον Ιαν. 2013 ήταν στο -47 (στοιχεία ΕΕ). Οι κατασκευαστές κατοικιών δηλώνουν ότι οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής έφτασαν τον Ιαν. 2013 στους 7,2 μήνες (2012: 3,2, 2011: 5,1, 2010: 8,3, 2009: 11). Επίσης οι κατασκευαστές δηλώνουν ότι περιμένουν περαιτέρω πτώση των τιμών που χρεώνουν τους επόμενους τρεις μήνες.
Οι καταναλωτές εμφανίζονται διστακτικοί στο να επενδύσουν στην αγορά ακινήτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, τον Ιαν. 2013 μόλις το 1% των νοικοκυριών δηλώνει ότι μπορεί να προβεί σε αγορά ή κατασκευή κατοικίας τους επόμενους 12 μήνες. Επιπλέον 90% των νοικοκυριών δηλώνει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να προβεί σε σημαντικές δαπάνες για την βελτίωση / ανανέωση κατοικίας τους επόμενους 12 μήνες.
Παρά την "προστασία" που ισχύει για την πρώτη κατοικία, όσον αφορά στους πλειστηριασμούς, για κατοικίες αξίας μέχρι 200.000, το 2012 βγήκαν στο σφυρί 26.000 ακίνητα.
Ο αριθμός των ακινήτων που βγήκαν στο σφυρί το 2012, παρουσιάζει μείωση από τους 44.000 πλειστηριασμούς που βγήκαν το 2011 και τους 52.000 πλειστηριασμούς το 2009, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει η "Καθημερινή".
Οπως αναφέρει η εφημερίδα "το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο έχει αποτρέψει την εκτίναξη των πλειστηριασμών τα τελευταία χρόνια, κατά τα οποία η αδυναμία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων έχει οδηγήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τις τράπεζες πάνω από το 20% του δανειακού τους χαρτοφυλακίου".
Ωστόσο αυτό το "προστατευτικό" καθεστώς, δεν είναι σίγουρο ότι θα διατηρηθεί και για το 2014 για την πρώτη κατοικία καθώς η τρόϊκα ήδη έχει θέσει το θέμα για την κατάργηση της σχετικής διάταξης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνησ.η, επεξεργάζεται μία ευνοϊκή διάταξη, η οποία θα προβλέπει μεταξύ άλλων το "πάγωμα" της δόσης του στεγαστικού δανείου και την καταβολή μόνο τόκων για δύο χρόνια με δυνατότητα επανεξέτασης για άλλα δύο επίσης.
Τις βασικές πτυχές του σχεδίου - ανάσα που συζητά η κυβέρνηση με την Τροϊκα για την τροποποίηση του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, αποκαλύπτει έγγραφο του υφυπουργού Ανάπτυξης Αθανάσιου Σκορδά, το οποίο διαβιβάστηκε στη Βουλή στις 18 Φεβρουαρίου.
Το έγγραφο που διαβιβάστηκε σε απάντηση ερώτησης του βουλευτή της ΝΔ Λευτέρη Αυγενάκη αναφέρει ότι «υφίσταται ανάγκη να καταστεί περισσότερο αποτελεσματικός ο Ν. 3869/2010, καθώς η μακροχρόνια δικαστική εκκρεμότητα, οδηγεί σε ομηρία όσους δανειολήπτες έχουν προσφύγει στην πρόνοια του νόμου και με τον τρόπο αυτό καθυστερεί η επάνοδός τους στην οικονομική δραστηριότητα».
«Σύμφωνα με το σχέδιο που συζητά η κυβέρνηση θα αρκεί η συμφωνία των πιστωτών που εκπροσωπούν το 50%+1 των απαιτήσεων της οφειλής και όχι την πλήρη ομοφωνία (100%) που απαιτούσε μέχρι σήμερα», αναφέρει ο υφυπουργός Ανάπτυξης και ενημερώνει επίσης ότι «θα προβλέπεται καταβολή δόσης από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση, χωρίς καθυστερήσεις εξαιτίας της εκκρεμοδικίας, εφόσον η προσδιοριζόμενη δικάσιμος υπερβαίνει τις προθεσμίες που θέτει ο νόμος». «Το καταβληθέν ποσό θα συμψηφίζεται με τη ρύθμιση που τελικώς θα αποφασίσει το Δικαστήριο αποδεσμεύοντας τον οφειλέτη ακόμα και με την έκδοση απόφασης», διευκρινίζει ο κ. Σκορδάς.
Με το έγγραφο γίνεται, επίσης, γνωστό ότι η κυβέρνηση συζητά σχέδιο για τη διευκόλυνση των δανειοληπτών που θα αφορά μισθωτούς, συνταξιούχους και όσους έχουν τεκμαιρόμενη σχέση εξαρτημένης εργασίας, με ενυπόθηκη απαίτηση, οι οποίοι έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 25.000 ευρώ, προερχόμενο από μείωση του εισοδήματος τους κατά 35% από 1.1.2010. Επιπλέον θα αφορά ανέργους, πάσχοντες από βαριά ασθένεια ή και μόνιμη αναπηρία και πολύτεκνους.
Παράλληλα, θα υπάρξει μέριμνα για τη βελτίωση του υφιστάμενου πλαισίου, ώστε κατά την αξιολόγηση των πληροφοριακών δεδομένων του συστήματος «Τειρεσίας» να λαμβάνονται υπόψη οι συνέπειες της δυσχερούς οικονομικής περιόδου και να δίνεται η δυνατότητα μιας πιο ευέλικτης αντιμετώπισης των συναλλασσομένων με τα πιστωτικά ιδρύματα, ανάλογα με το συνολικό τους προφίλ και όχι με βάση μεμονωμένα ατυχή περιστατικά.
Το έγγραφο του υπουργείου Ανάπτυξης διαβιβάστηκε στη Βουλή μετά από ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ Λευτέρη Αυγενάκη σχετικής με την αντιμετώπιση της καταχρηστικής αύξησης του περιθωρίου κέρδους spread από τα πιστωτικά ιδρύματα και τον κυβερνητικό σχεδιασμό για τα στεγαστικά, επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια.
Το σχέδιο για την πώληση δανείων από τις ελληνικές τράπεζες σε ξένα funds, θα προκαλέσει ασφυκτικές πιέσεις σε χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Και αυτό επειδή θα κληθούν από τους νέους πιστωτές τους, τα distress funds, να αποπληρώσουν άμεσα στις καθυστερούμενες οφειλές τους, διαφορετικά τα ακίνητα που έχουν υποθηκεύσει θα κατασχεθούν.
Τα κριτήρια που θα χρησιμοποιούν τα funds για την είσπραξη των δανείων θα είναι καθαρά χρηματοοικονομικά και όχι κοινωνικά, όπως αρμόζει την τρέχουσα περίοδο για την Ελλάδα. Δηλαδή δεν θα λαμβάνουν υπόψη αν ο δανειολήπτης είναι άνεργος, αν έχει υποστεί περικοπές στα εισοδήματα του κλπ.
Αναμένεται λοιπόν θύελλα αντιδράσεων από τους δανειολήπτες, που θα βρεθούν με τη θηλιά στο λαιμό, όσο και από μερίδα βουλευτών.
Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι η τρόικα γνώριζε για τα γερμανικά funds που έχουν έρθει Ελλάδα με σκοπό να αγοράσουν δάνεια και ασκούσε πιέσεις στο οικονομικό επιτελείο (από τα τέλη του 2012) να μην δώσει νέα παράταση στην απαγόρευση των πλειστηριασμών (για ποσά μέχρι 200.000 ευρώ).
Οι τράπεζες εξετάζουν το ενδεχόμενο να πωλήσουν δάνεια στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά. Ο λόγος είναι ότι θέλουν να καθαρίσουν τα χαρτοφυλάκια τους από τα «κόκκινα» δάνεια, αλλά και για να φέρουν ισορροπία ανάμεσα σε χορηγήσεις και καταθέσεις.
Στόχος τους είναι η απομόχλευση, δηλαδή να κλείσει η «ψαλίδα» ανάμεσα στα δάνεια και τις καταθέσεις. Και θα επιδιώξουν ο δείκτης δάνεια προς καταθέσεις να διαμορφωθεί στο 90% με 100% αντί του 122% που είναι σήμερα.
Υποψήφιοι αγοραστές είναι ξένα distress funds, που προς το παρόν ζητούν από τις ελληνικές τράπεζες να αγοράσουν τα προς πώληση δάνεια «κοψοχρονιά». Και ακριβώς η χαμηλή τιμή που προσφέρουν, είναι ο λόγος που δεν έχουν προχωρήσει ακόμα οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων δανείων.
Οι συστημικές τράπεζες θα πρέπει μέχρι το τέλος Μαρτίου να καταθέσουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας τα επιχειρησιακά τους σχέδια. Η απομόχλευση είναι το σημείο κλειδί των σχεδίων αυτών, αφού θα απελευθερώσει εποπτικά κεφάλαια, θα ενδυναμώσει τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και θα οδηγήσει σε αύξηση ρευστότητας.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι μεγαλύτερες αλλά και μεσαίου μεγέθους ελληνικές τράπεζες, ήδη βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με distress funds για το ενδεχόμενο πώλησης «πακέτων δανείων».
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, οι πωλήσεις δανείων αποτελούν μία αξιόπιστη λύση για να πετύχουν οι τράπεζες τη μείωση του ενεργητικού τους, όπως αυτή έχει επιβληθεί από τη μείωση των καταθέσεων, αλλά και από τις προσταγές της τρόικας και κυρίως της ΕΚΤ.
Εκφράζονται όμως φόβοι ότι η ελληνική αγορά δεν είναι έτοιμη να δεχτεί ακόμα τέτοιες συμφωνίες. Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από επιχειρηματίες και ιδιώτες δανειολήπτες καθώς τα κριτήρια για την είσπραξη ή την αναδιάρθρωση των δανείων από τα ξένα funds δεν θα είναι κατά κανέναν τρόπο ευαίσθητα κοινωνικά, αλλά θα διέπονται από καθαρά χρηματοοικονομικά κριτήρια. Ωστόσο τα νοικοκυριά είναι «θωρακισμένα» έναντι πλειστηριασμών, όσο ισχύει o νόμος που απαγορεύει τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας για ποσά μέχρι 200.000 ευρώ, και μέχρι το τέλος του 2013.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το Fund που θα αγοράσει ένα χαρτοφυλάκιο δανείων, μπορεί να ζητήσει από την τράπεζα που τα πούλησε να συνεχίσει την είσπραξη τους. Προκειμένου δε να διασφαλιστεί η ομαλή είσπραξη των δανείων αυτών, θα υπάρχουν ρήτρες, που θα προβλέπουν ότι αν αυξηθούν οι επισφάλειες στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο, η τράπεζα θα πρέπει να επιστρέψει στο fund τμήμα των χρημάτων που έλαβε από την πώληση του.
Και επισημαίνουμε πως σε κάθε περίπτωση ο δανειολήπτης θα πρέπει να ενημερωθεί από την τράπεζα για το ποιος διαχειρίζεται το δάνειο του.
Το 95% των ελληνικών κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1980 είναι ενεργειακής κατηγορίας Δ και το 54% αυτών που κατασκευάστηκαν πριν το 1955, ενεργειακής κατηγορίας Η, πράγμα το οποίο δείχνει τις τεράστιες δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας μέσα από την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων στην Ελλάδα.Η υλοποίηση ενός πραγματικά φιλόδοξου τέτοιου προγράμματος δε θα έχει μόνο οφέλη για τα νοικοκυριά αλλά και για την εθνική οικονομία αφού μπορεί να δημιουργήσει ή να διατηρήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό αλλά και άλλους τομείς.
Η δυσκολία οφείλεται κυρίως στην οικονομική κρίση και ειδικά στην ενεργειακή φτώχεια που προσλαμβάνει πλέον διαστάσεις επιδημίας οδηγώντας πολλούς πολίτες σε απόγνωση. Τα ανωτέρω στοιχεία προέκυψαν από τη συζήτηση που διοργάνωσε η Θεματική Ομάδα για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή των Οικολόγων Πράσινων και ο ευρωβουλευτής τους Νίκος Χρυσόγελος στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, την Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου.
Ο βασικός λόγος, όπως αναφέρθηκε, που οι συνέπειές της δεν είναι ακόμα πιο τραγικές είναι η ηπιότητα του φετινού χειμώνα. Οφείλεται επίσης στον προβληματικό συντονισμό που συχνά προκαλεί κρίσιμες καθυστερήσεις. Οφείλεται όμως και στην έλλειψη υπεύθυνης ενημέρωσης των πολιτών που οδηγεί όχι μόνο σε σύγχυση αλλά και σε λανθασμένες επιλογές που επιβαρύνουν και το περιβάλλον και τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Επίσης, αναφορά έγινε και για την εγχώρια βιομάζα, "που τόσο πολύ έχει δυσφημιστεί φέτος εξαιτίας της αιθαλομίχλης στα αστικά κέντρα" η οποία "μπορεί επίσης να καλύψει σημαντικό μέρος των αναγκών σε θέρμανση. Με τη συνδρομή των Πολυτεχνείων και των ερευνητικών κέντρων πρέπει και μπορεί να αναπτυχθεί η απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να ξεπεραστούν τα τεχνικά προβλήματα από τη χρήση της, να αναπτυχθεί εγχώρια βιομηχανία καυστήρων βιομάζας και παράλληλα να θεσπιστούν πρότυπα για τα βιοκαύσιμα που θα προστατεύσουν το περιβάλλον και τους καταναλωτές. Η βιομάζα επίσης μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης τοπικών οικονομιών μέσα από συνεταιρισμούς, όπως ήδη έχει αρχίσει να συμβαίνει στην Καρδίτσα" αναφέρθηκε.
Τέλος, σημειώθηκε ότι, η χρήση των αντλιών θερμότητας και των κλιματιστικών υψηλής απόδοσης σε συνδυασμό με αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας μπορεί να αποτελέσει όχι μόνο μια οικονομική αλλά και μια περιβαλλοντικά φιλική επιλογή στο μέλλον.
Έως τις 30 Ιουνίου παρατείνεται η προθεσμία ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9), που έληγε στις 15 Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών Γιώργου Μαυραγάννη:
1. Οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων φυσικών προσώπων έτους 2013 υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά.
2. Για αποβιώσαντες μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2012, δεν απαιτείται υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2013, εφόσον έχει δηλωθεί ο θάνατος στο μητρώο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ..
3. Για νομικά πρόσωπα, για τα οποία έχει ολοκληρωθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., διακοπή εργασιών μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012, δεν απαιτείται υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2013.
4. Η προθεσμία ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης στοιχείων ακινήτων φυσικών προσώπων (Ε9) έτους 2013, παρατείνεται μέχρι και την 30ή Ιουνίου 2013.
Μαζικό ξεπούλημα ακινήτων σε πόλεις που επηρέασε περισσότερο το σχέδιο αναδιάρθρωσης των ΑΕΙ και ΤΕΙ, καταγράφουν ειδικοί της αγοράς. Πόλεις που χάνουν πολλές εκατοντάδες φοιτητές έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα στην κτηματαγορά τους.
Χαρακτηριστική η περίπτωση της Ιεράπετρας και του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη, όπου θα χάσουν όλους τους φοιτητές τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, ιδιοκτήτες ακινήτων που βλέπουν τα σπίτια τους να μένουν ξενοίκιαστα, αλλά και οικογένειες φοιτητών που είχαν αγοράσει σπίτια, τα πουλάνε όσο - όσο και σπεύδουν να βρουν διαμερίσματα στο Ηράκλειο.
Χωρίς κανένα τμήμα ή σχολή θα μείνουν 12 πόλεις. Πρόκειται για την Ιεράπετρα, τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, το Αίγιο, την Αμαλιάδα, τη Λευκάδα, το Αργοστόλι, τη Ναύπακτο, τη Λειβαδιά, τα Μουδανιά, τη Βέροια, την Έδεσσα και τη Νάουσα. Εκτιμάται ότι 31 χιλιάδες φοιτητές θα μετακινηθούν εξαιτίας των συγχωνεύσεων σε άλλες πόλεις.
Στους «κερδισμένους» από τις ανατροπές που έρχονται είναι οι Σέρρες και φυσικά η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. «Χαμένοι» από την «Αθηνά», εκτός από τις 12 πόλεις, θα είναι και όσες θα χάσουν τμήματα. Για παράδειγμα, στη Λάρισα χάνεται το τμήμα Τεχνολογίας Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΤΕΙ που απορροφάται από το ΤΕΙ Λαμίας. Επίσης στη Χαλκίδα περίπου 1930 φοιτητές του τμήματος Ηλεκτρολογίας θα μετακινηθούν στη Λαμία ενώ 2.600 φοιτητές του Τμήματος Διοίκησης και Οικονομίας θα μεταφερθούν στις εγκαταστάσεις της Θήβας.
Από το ΤΕΙ Πάτρας φεύγουν οι σχολές Διοίκησης Επιχειρήσεων, Τουριστικών Επαγγελμάτων και Λογιστικής που μεταφέρονται στο Μεσολόγγι.
Οσο για τις Σέρρες, που λέγεται ότι υπήρξε παρέμβαση υπέρ των τμημάτων στη πόλη από την οικογένεια Καραμανλή, θα μεταφερθούν αρκετά τμήματα από τη Θεσσαλονίκη ενώ οι φοιτητές δύο τμημάτων από τη συμπρωτεύουσα πηγαίνουν στη Φλώρινα.
Απο την αλλη πλευρά η ακαδημαϊκή κοινότητα, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε ότι αφορά τις εγκαταστάσεις που θα εγκαταλειφθούν αν και κόστισαν εκατομμύρια ευρώ στο ελληνικό κράτος. Για παράδειγμα, το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, όπου χάνει μεγάλο μέρος της φοιτητικής κοινότητας, στεγάζεται σε ιδιόκτητη έκταση επιφάνειας 1.414.659,78 τ.μ. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του ιδρύματος καταλαμβάνουν επιφάνεια 38.868 τ.μ. σε μονώροφα ή διώροφα κτίσματα με συνολική δόμηση 58.285 τ.μ. Το Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, το οποίο λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη από το 1974 καταλαμβάνει χώρους 1.352 τ.μ. ενώ χρησιμοποιεί υπαίθριους χώρους για εργαστηριακές δραστηριότητες στο χώρο του αγροκτήματος, συνολικά 800τμ.
Νέα σημαντική πτώση τιμών προβλέπεται στην ελληνική αγορά ακινήτων το 2013, όπου το απόθεμα απούλητων νεόδμητων κατοικιών ηλικίας μέχρι 5 ετών υπολογίζονται πλέον σε 200.000. Όπως προέκυψε από ημερίδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στη Θεσσαλονίκη, ενδεικτικά στη συμπρωτεύουσα οι τιμές πώλησης των ακινήτων έχουν υποχωρήσει κατά 7%-18% σε σχέση με το 2011 και κατά 30% συγκριτικά με την προ της κρίσης περίοδο (2008-2009). Την ίδια στιγμή και τα ενοίκια έχουν πάρει την κατιούσα κατά 30%-40% (μέσος όρος στην τελευταία τριετία), ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου η μείωση των ενοικίων έφτασε και στο 50%. Όσον αφορά άλλα αστικά κέντρα της Βόρειας Ελλάδας, η πτώση των τιμών διαμορφώνεται μεταξύ 15%-20%, σε σχέση με το 2011 και ξεπερνάει το 40%, σε σύγκριση με 4-5 χρόνια πριν. Ο αριθμός των συναλλαγών για αγορές ακινήτων στην περιοχή της Μακεδονίας συρρικνώθηκε κατά 40% μεταξύ 2011 και 2012, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα και στην αγορά εξοχικής κατοικίας, με καθίζηση των τιμών άνω του 15% κατά μέσο όρο και ακραίες περιπτώσεις, όπου η τιμολογιακή συρρίκνωση δύναται να προσεγγίσει έως και το 50%. Μάλιστα, εκτιμάται νέα μείωση των τιμών στα εξοχικά το 2013, καθώς οι ξένοι επενδυτές εκτιμούν ότι οι αξίες των εξοχικών κατοικιών στη Β. Ελλάδα έχουν ακόμη περιθώριο καθόδου. Η φυσική κατάληξη αυτής της κατάστασης είναι πως ο κλάδος των κτηματομεσιτών έχει υποστεί καίριο πλήγμα, καθώς παρουσιάζεται πτώση 80% στις συμφωνίες πώλησης ακινήτων, που μεσολαβούν μεσίτες, σε σχέση με την τριετία 2008 2011.
Τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας εμφανίζουν πτώση κατά 11,7% στις τιμές των ακινήτων το 2012 σε σχέση με το 2011. Ειδικότερα, στο τέταρτο τρίμηνο της χρονιάς που πέρασε οι τιμές των κατοικιών υποχώρησαν 13,2% σε σύγκριση με πρόπερσι. Η μείωση των τιμών στα νεόδμητα διαμερίσματα διαμορφώθηκε στο 11,8% και η αντίστοιχη μείωση στα παλαιά ακίνητα ήταν στο 11,6% στο τελευταίο τρίμηνο του 2012. Στην περιοχή της Αθήνας οι τιμές έπεσαν 13,1% και 14,7% στη Θεσσαλονίκη. Στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας οι τιμές των κατοικιών μειώθηκαν 12,9%. Αξίζει να αναφερθεί ότι τους τελευταίους δώδεκα μήνες οι τιμές των σπιτιών εμφάνισαν διπλάσιο ποσοστό πτώσης σε σχέση με την ποσοστιαία πτώση του 2011 σε σύγκριση με το 2010. Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από το 2008 μέχρι τα τέλη του 2012 η αξία των ακινήτων έχει υποχωρήσει κατά 28%.
Το σχέδιο της κυβέρνησης -και δέσμευση προς την τρόικα- είναι η αναθεώρηση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας προκειμένου να ενσωματώσει τα έσοδα από το ΕΕΤΗΔΕ, το γνωστό δηλαδή «χαράτσι» της ΔΕΗ. Το τελευταίο, πέρα από τα ζητήματα νομιμότητας που είχε δημιουργήσει, είχε και δύο επιπλέον προβλήματα: Αφενός δεν υπήρχε αφορολόγητο όριο, καθώς οι ιδιοκτήτες επιβαρύνονταν από το πρώτο ευρώ αξίας του ακινήτου, αφετέρου υπήρχαν περιθώρια αποφυγής του φόρου καθώς ο ιδιοκτήτης μπορούσε απλώς να διακόψει την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στα ακίνητα που δεν χρησιμοποιούσε και να απαλλαγεί από τη φορολόγηση. Ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας, όπως και κάθε φόρος παγίου κεφαλαίου, έχει το δημοσιονομικό πλεονέκτημα ότι φορολογεί ένα απόθεμα και όχι μια συναλλαγή, όπως οι φόροι κατανάλωσης. Οι ιδιοκτήτες δηλαδή δεν έχουν και πολλά περιθώρια αποφυγής της φορολόγησης, σε αντίθεση με τους φόρους κατανάλωσης, όπου οι πολίτες μπορούν άμεσα να περιορίσουν τις συναλλαγές τους. Βέβαια αυτό το πλεονέκτημα υφίσταται μόνο βραχυχρόνια. Μακροχρόνια, θα περιοριστεί η ζήτηση ακινήτων, οι τιμές θα πέσουν και τα φορολογικά έσοδα θα μειωθούν. Εδώ βέβαια υπάρχει η λεπτομέρεια ότι ο φόρος υπολογίζεται στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και όχι στις εμπορικές, με αποτέλεσμα το κράτος να έχει την ευχέρεια να παρακάμψει τις ενοχλητικές επιπτώσεις των φόρων στις τιμές (τις λεγόμενες στρεβλώσεις της αγοράς).
Για το 2013 ο προϋπολογισμός προβλέπει την είσπραξη 3,2 δισ. και το όλο θέμα είναι ο καθορισμός των συντελεστών και των κλιμακίων του ενιαίου Φόρου Ακίνητης Περιουσίας ώστε τα έσοδα να διατηρηθούν στο ίδιο επίπεδο και το 2014, χωρίς το ΕΕΤΗΔΕ. Μέχρι τώρα μόνο σενάρια έχουν διαρρεύσει, που αναφέρουν αρχικό συντελεστή της τάξης του 0,1%-0,15% σε περιουσίες πάνω από εκατό χιλιάδες ευρώ, ο οποίος θα φτάνει μέχρι 1,5%-2% για περιουσίες πάνω από 3-4 εκατ. ευρώ. Εδώ βέβαια κρύβονται οι αναδιανεμητικές επιπτώσεις της φορολογίας που αποτελούν και την ταμπακέρα της συζήτησης. Το σίγουρο είναι ότι ο ενιαίος φόρος ακινήτων θα οδηγήσει σε «δήμευση της ακίνητης περιουσίας των πολιτών». Με άλλα λόγια, οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα αναγκαστούν να ρευστοποιήσουν την περιουσία τους προκειμένου να ανταποκριθούν στη συνολική φορολογική τους υποχρέωση σε βάθος χρόνου. Αυτό φαίνεται με ένα απλό παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι ακίνητη περιουσία αξίας εκατό χιλιάδων ευρώ φορολογείται με μέσο συντελεστή 0,1%, δηλαδή ο ιδιοκτήτης της πληρώνει φόρο εκατό ευρώ τον χρόνο. Σε χίλια χρόνια (!) θα του έχει δημεύσει την περιουσία το κράτος. Ας υποθέσουμε τώρα ότι για περιουσία αξίας πέντε εκατομμυρίων ευρώ ο μέσος συντελεστής είναι 1%. Ο ιδιοκτήτης της θα πληρώνει φόρο πενήντα χιλιάδες ευρώ τον χρόνο και η περιουσία του θα έχει πρακτικά δημευτεί σε εκατό χρόνια.
Είναι προφανές ότι, λόγω των κλιμακωτών συντελεστών, το πρόβλημα της δήμευσης αυξάνεται ανάλογα με το ύψος της περιουσίας. Φυσικά κανένας σημερινός ενήλικας μεγαλοϊδιοκτήτης δεν θα κυκλοφορεί μετά από εκατό χρόνια, αλλά εφόσον νοιάζεται για το μέλλον της περιουσίας του, δηλαδή για τους κληρονόμους του, έχει κάθε λόγο να ανησυχεί βλέποντας την τρόικα να απειλεί να «του πάρει το σπίτι».
Το Δημόσιο νοικιάζει 2.389 ακίνητα για να στεγάσει τις υπηρεσίες του, όπως προκύπτει από έγγραφο του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, στη Βουλή, προς απάντηση ερωτήματος του βουλευτή των Ανεξάρτητων Ελλήνων Βασίλη Καπερνάρου.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον υπουργό Οικονομικών οι συμβάσεις μισθώσεων κτιρίων για τη στέγαση Δημοσίων Υπηρεσιών ανέρχονται σε 2.389.
Ο κ. Καπερνάρος ζητούσε να μάθει ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που μισθώνουν κτίρια στο Δημόσιο και ποια η διαδικασία με την οποία επελέγησαν τα κτίρια τους για μίσθωση από το ελληνικό Δημόσιο.
Σχετικά με τις διαδικασίες, ο κ. Στουρνάρας αναφέρει τα ακόλουθα: "οι μισθώσεις κτιρίων για τη στέγαση Δημοσίων Υπηρεσιών διενεργούνται από τις Κτηματικές Υπηρεσίες, που είναι αποκεντρωμένες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών. Η διενέργεια μίσθωσης γίνεται κυρίως μέσω δημόσιων διαγωνισμών και κατ΄ εξαίρεση με απευθείας μίσθωση, όπως προβλέπει το Διάταγμα 19/1932 και μετέπειτα ο Ν. 3130/2003".
Οσον αφορά για τα στοιχεία των ιδιοκτητών, ο κ. Στουρνάρας ενημέρωσε πως έχει απευθύνει ερώτημα για τη δημοσιοποίησή της στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Στον όμιλο της Εθνικής Τράπεζας ανήκει και επισήμως πλέον η Eurobank, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας της προαιρετικής δημόσιας πρότασης και την απόκτηση ποσοστού 84,35% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Eurobank Ergasias από την Εθνική Τράπεζα. «Εθνική Τράπεζα και Eurobank», όπως επισημαίνει στους εργαζόμενους της Εθνικής και του Ομίλου ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας Αλέξανδρος Τουρκολιάς, «ενώνουν τις δυνάμεις τους και δημιουργούν από κοινού τον μεγαλύτερο τραπεζικό Όμιλο της χώρας, ικανό να ανταποκριθεί επιτυχώς στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα».
«Με την απόφασή μας να προχωρήσουμε στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής κίνησης, η Τράπεζα θέτει τις βάσεις, προκειμένου να πετύχει την επαρκή και ταχύτατη ανακεφαλαιοποίησή της, την ενίσχυση της ρευστότητας, τον εξορθολογισμό του λειτουργικού κόστους και τη συγκράτηση των επισφαλειών», αναφέρει ο κ. Τουρκολιάς.
«Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις εκείνες, έτσι ώστε να συμβάλουμε στην αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης προς το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και να προσφέρουμε, μέσω ενός διευρυμένου τραπεζικού Ομίλου, αυξημένες δυνατότητες χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας. Ο νέος Όμιλος θα διαθέτει ένα ευρύτατο δίκτυο εξυπηρέτησης πελατών στην Ελλάδα και στις βασικές περιφερειακές αγορές της ΝΑ Ευρώπης αντίστοιχα, μέσω του οποίου θα προσφέρονται καθημερινά αναβαθμισμένες υπηρεσίες, σε πάνω από 18 εκατομμύρια πελάτες. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι ο νέος Όμιλος αποκτά ηγετική παρουσία στη ΝΑ Ευρώπη, όπου θα αποτελέσει και έναν από τους κύριους μοχλούς επανεκκίνησης της οικονομίας της περιοχής», προσθέτει επίσης.
«Τα σημαντικά οφέλη που θα προκύψουν από τη συγχώνευση και τη λειτουργική ενοποίηση των δύο οργανισμών, το αμέσως προσεχές διάστημα, μέσω της επίτευξης συνεργειών, της αξιοποίησης των οικονομιών κλίμακας, καθώς και των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων τους θα αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης ενός υγιούς και βιώσιμου επιχειρηματικού Ομίλου, ικανού να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται».
Ο κ. Τουρκολιάς εκφράζει την αισιοδοξία του «ότι με κοινό όραμα και προοπτική, σε πνεύμα ενότητας, τα στελέχη και των δυο Τραπεζών θα φέρουν εις πέρας μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος» και αναφέρει ότι «η στελέχωση του νέου οργανισμού θα γίνει από εργαζόμενους και των δύο Τραπεζών, με αξιοκρατικά κριτήρια και απόλυτα διαφανή διαδικασία, ώστε να αξιοποιηθούν στο έπακρο η εμπειρία και οι ικανότητες όλων». Εκφράζει επίσης την βεβαιότητα του ότι οι εργαζόμενοι στον Όμιλο της Εθνικής Τράπεζας, θα στηρίξουν αυτό το τόσο σύνθετο και πολύπλοκο εγχείρημα, προκειμένου από κοινού να δημιουργηθεί μια από τις μεγαλύτερες και πιο δυναμικές Τράπεζες στον Ευρωπαϊκό χώρο, ικανή να πρωτοστατήσει στη διαδικασία ανάκαμψης της χώρας.
Σημειώνεται ότι η Eurobank είναι ήδη θυγατρική του Ομίλου Εθνικής, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί ως ένας αυτόνομος τραπεζικός οργανισμός μέχρι τη νομική συγχώνευση που εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι. Για να ολοκληρωθεί η νομική και λειτουργική συγχώνευση και να επιτευχθούν οι προσδοκώμενες συνέργειες, προωθείται συντονισμένη συνεργασία μεταξύ των δύο Τραπεζών και των θυγατρικών τους. Από την επόμενη εβδομάδα θα λειτουργήσει κοινή Επιτροπή που θα αποτελείται από στελέχη και των δύο Τραπεζών, με ξεκάθαρο και διακριτό χώρο ευθύνης για κάθε μέλος.
Έτοιμα είναι άλλα δύο σχέδια νόμου με τα οποία ρυθμίζονται κρίσιμες εκκρεμότητες αναφορικά με τα αυθαίρετα κτίσματα.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι τελευταίες πληροφορίες από το υπουργείο Περιβάλλοντος , πρόθεση της κυβέρνησης είναι να νομιμοποιηθούν οι μηχανισμοί τακτοποίησης των αυθαιρέτων, που παραμένουν, προς ώρας «στον αέρα», εξασφαλίζοντας έτσι επιπλέον κέρδη για το ελληνικό δημόσιο, σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία.
Κι όλα αυτά, υπό τις ευλογίες της τρόικας, η οποία, επ' αυτού του θέματος, εμφανίζεται εξαιρετικά πραγματίστρια. Η άποψη της είναι πως «από τη στιγμή που τα αυθαίρετα στην Ελλάδα είναι μια ζοφερή πραγματικότητα, το κράτος δεν έχει παρά να κλείσει αυτό το κεφάλαιο, προς όφελος του».
Ευνοημένα από τη νέα ρύθμιση, θα είναι κυρίως εκείνα τα ακίνητα, τα οποία δεν έχουν εξόφθαλμες αυθαιρεσίες, αλλά έχουν άδεια. Όπερ σημαίνει ότι θα τους δοθεί η ευκαιρία να αποκαταστήσουν, με το μικρότερο δυνατό κόστος, τις παρανομίες που έχουν κάνει. Παράλληλα, θα μπορεί να νομιμοποιηθεί και ένας μεγάλος αριθμός ανομιών, όπως, για παράδειγμα, οι κλεισμένοι ημι-υπαίθριοι, οι αυθαίρετες περιφράξεις και μια σειρά από άλλες παρανομίες, που «δεν βγάζουν μάτι».
Ρύθμιση, που ανακουφίζει για δύο χρόνια ένα περιορισμένο αριθμό ιδιοκτήτων , προωθεί η κυβέρνηση και το υπουργείο Ανάπτυξης. Με τροπολογία που θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή, προβλέπεται το πάγωμα των δόσεων στεγαστικών δανείων για δύο χρόνια, στη διάρκεια των οποίων θα καταβάλλονται μόνο τόκοι, με πολύ χαμηλό επιτόκιο 1,5%. Ωστόσο, η ρύθμιση αφορά ένα μικρό αριθμό δανειοληπτών που οφείλουν στεγαστικά δάνεια, καθώς προβλέπει και συνδυασμό άλλων όρων, που μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των δικαιούχων. Ειδικότερα θα εφαρμοστεί για μισθωτούς, συνταξιούχους και αμειβόμενους με δελτίο παροχής υπηρεσιών από έναν εργοδότη (μπλοκάκια), μόνο εφόσον πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Να έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 25.000 ευρώ.
- Το εισόδημά τους να έχει υποστεί μείωση τουλάχιστον 35% τη διετία 2010 - 2012. - Να έχουν δάνειο για αγορά πρώτης κατοικίας.
- Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ.
- Το δάνειο θα πρέπει να εξυπηρετείται κανονικά έως την υπαγωγή στη ρύθμιση διευκόλυνσης.
Η τροπολογία θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή, αφού προηγουμένως αξιολογηθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Η κρίση στα ακίνητα βάθυνε στο δ' τρίμηνο του 2012, υποτιμώντας το ενεργητικό των τραπεζών που σχετίζεται με τα στεγαστικά δάνεια. Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ οι τιμές υποχώρησαν με διψήφιο ρυθμό, αντίθετα αυξήθηκαν οι συναλλαγές, γεγονός που οφείλεται στην απόφαση ορισμένων μεγάλων εμπορικών τραπεζών να επανεκτιμήσουν μέρος των οικιστικών ακινήτων τους, τα οποία αποτελούν αντικείμενο χρηματοδότησης ή εξασφάλισης χορηγούμενων δανείων. Με άλλα λόγια, δεν σχετίζεται με αγοραπωλησία ακινήτων, αλλά αφορά επαναδιαπραγμάτευση υφιστάμενων δανείων, εγγραφή εξασφαλίσεων και για μη στεγαστικά δάνεια, μεταφορά οφειλών πελατών από μία τράπεζα σε άλλη. Οι εκτιμήσεις-συναλλαγές επί οικιστικών ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση των τραπεζών έφθασαν το δ' τρίμηνο του 2012 τις 9,5 χιλιάδες, έναντι 5,4 χιλ. το γ' τρίμηνο, 6,7 χιλ. το β' τρίμηνο και 6,5 χιλ. το α' τρίμηνο του 2012. Σε ολόκληρο το 2012 ο αριθμός των εκτιμήσεων αυτών έφθασε τις 28,2 χιλιάδες, καταγράφοντας μείωση κατά 34,2% έναντι του προηγούμενου έτους (2011: 42,8 χιλιάδες). Η αξία των οικιστικών ακινήτων τα οποία αφορούσαν οι εκτιμήσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση των πιστωτικών ιδρυμάτων ήταν το δ' τρίμηνο του 2012 μειωμένη 2,5% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2011 (α', β' και γ' τρίμηνο 2012: -51,6%, -50,2% και -49,3% αντίστοιχα, αναθεωρημένα στοιχεία). Η μέση ετήσια μείωση στην αξία των οικιστικών ακινήτων ήταν μεγαλύτερη το 2012 (41,4%) έναντι 40,1% το 2011.
Σημαντικές αλλαγές στις μεταβιβάσεις ακινήτων μετά την κατακόρυφη πτώση των εσόδων από κληρονομιές, δωρεές και γονικές παροχές, αν και από το 2009 οι φόροι έχουν σχεδόν δεκαπλασιαστεί. Τα στοιχεία δείχνουν ότι σε σχέση με το 2008, τα έσοδα το 2009 κατέγραψαν πτώση 12 εκατ. ευρώ, το 2010 υποχώρησαν 19 εκατ. ευρώ και το 2011 μειώθηκαν 71 εκατ. ευρώ. Οι αλλαγές στις μεταβιβάσεις που σχεδιάζονται είναι οι εξής:
- Νέοι συντελεστές 3% έως 6%, από 8%, για τα πρώτα 20.000 ευρώ και 10.000 ευρώ για το επιπλέον ποσό που ισχύει σήμερα.
- Μείωση του μη φορολογικού κόστους (αμοιβές συμβολαιογράφων).
- Μείωση κατά 1/3 του αφορολόγητου ορίου για γονικές παροχές και κληρονομιές, αλλάζοντας συντελεστές και κλιμάκια. Τα σενάρια αναφέρουν μείωση στα 100.000 ευρώ από τα 150.000 ευρώ του αφορολογήτου για γονικές παροχές και αλλαγή των συντελεστών που ξεκινούν σήμερα από 1% για αξία από 150.000 ευρώ έως 300.000 ευρώ, 5% για 300.000 ευρώ έως 600.000 ευρώ και 10% για την αξία άνω των 600.000 ευρώ.
Αγκάθια για το οικονομικό επιτελείο στην προσπάθεια σχεδιασμού του "ενιαίου φόρου" παραμένουν τα αγροτεμάχια, τα κενά και ξενοίκιαστα διαμερίσματα και σπίτια, καθώς και η διαδικασία καταγραφής των αδήλωτων αγροτεμαχίων. Η λύση που φαίνεται πως προτείνεται για τα αγροτεμάχια είναι ο διαχωρισμός τους σε καλλιεργήσιμα και μη καλλιεργήσιμα, καθώς και ο διαχωρισμός των ιδιοκτητών τους σε κατ' επάγγελμα αγρότες ή με άλλη επαγγελματική ιδιότητα. Για τα καλλιεργήσιμα αγροτεμάχια, φαίνεται πως επικρατούν οι σκέψεις για αφορολόγητο και φορολογικούς συντελεστές από 0,1% έως και 0,5%. Αντίθετα, για τα μη καλλιεργήσιμα αγροτεμάχια προκρίνεται η φορολόγησή τους με την κλίμακα των εντός σχεδίου οικοπέδων, με μείωση της αντικειμενικής αξίας ίσως και κατά 50%. Σε αυτή την περίπτωση θα χρησιμοποιείται η κλίμακα και οι φορολογικοί συντελεστές που χρησιμοποιούνται και για τα ακίνητα, δηλαδή θα ξεκινά από το 0,5% ή 0,1% και θα φθάνει έως και το 2%. Εντονες διαφωνίες μεταξύ των τριών κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση υπάρχουν και για τον τρόπο φορολόγησης των κενών ή ξενοίκιαστων κατοικιών. Οι προτάσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο τραπέζι είναι:
α) φορολόγηση όλων των ακινήτων, ακόμα και αν παραμένουν ανεκμετάλλευτα από τους ιδιοκτήτες τους,
β) απαλλαγή από το φόρο ή μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές για τα κενά και ξενοίκιαστα ακίνητα.
Αναφορικά με την πρώτη περίπτωση, υπάρχουν αντιδράσεις σχετικά με τα νέα βάρη που θα επωμισθούν οι ιδιοκτήτες για ακίνητα που δεν τους αποφέρουν εισόδημα εν μέσω κρίσης στην αγορά ακινήτων. Για τη δεύτερη πρόταση υπάρχει προβληματισμός όσον αφορά τον τρόπο που θα εξακριβώνεται αν πραγματικά παραμένει ανεκμετάλλευτο το ακίνητο.
Κατά 11,7% υποχώρησαν οι τιμές των διαμερισμάτων το 2012 σε σχέση με το 2011 σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα και ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ).
Αναλυτικότερα, το δ΄ τρίμηνο του 2012 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσο όρο μειωμένες κατά 13,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2011.
Το α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο, ο ρυθμός μείωσης των τιμών των οικιστικών ακινήτων ήταν της τάξης του 10,2%, 10,8% και 12,6% αντίστοιχα, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία.
Δείκτης τιμών διαμερισμάτων κατά παλαιότητα και γεωγραφική περιοχή
Πιο αναλυτικά, η μείωση των τιμών το δ΄ τρίμηνο του 2012 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2011 ήταν 11,0% για τα "νέα" διαμερίσματα, δηλ. ηλικίας έως 5 ετών (έναντι 11,1%, 11,5% και 13,5% το α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο αντίστοιχα, σύμφωνα με αναθεωρημένα στοιχεία) και 14,6% για τα "παλαιά", δηλ. ηλικίας άνω των 5 ετών (α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο του 2012: 9,5%, 10,4%, και 11,9%, αντίστοιχα). Για το σύνολο του 2012, η μείωση των τιμών σε σχέση με το 2011 ήταν 11,8% για τα "νέα" διαμερίσματα, έναντι 5,0% το 2011, ενώ η αντίστοιχη μείωση για τα "παλαιά" διαμερίσματα ήταν 11,6% το 2012, έναντι 5,8% το 2011.
Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή εκτιμάται ότι οι τιμές των διαμερισμάτων το δ΄ τρίμηνο του 2012 ήταν μειωμένες σε σύγκριση με το δ΄ τρίμηνο του 2011 κατά 13,1% στην Αθήνα, 14,7% στη Θεσσαλονίκη, και 12,9% τόσο στις άλλες μεγάλες πόλεις όσο και στις λοιπές περιοχές της χώρας. Για το α΄ τρίμηνο του 2012 οι αντίστοιχοι ετήσιοι ρυθμοί μείωσης των τιμών στις ίδιες περιοχές ήταν 9,9%, 12,2%, 9,0% και 10,9%, για το β΄ τρίμηνο του 2012 ήταν 11,3%, 14,1%, 10,1% και 9,3%, ενώ για το γ΄ τρίμηνο του 2012 ήταν 12,8%, 14,0%, 11,7% και 12,5%, αντίστοιχα. Αυτά τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η μείωση των τιμών των διαμερισμάτων για το σύνολο του 2012 ήταν ελαφρώς μεγαλύτερη στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας (Αθήνα, μέση ετήσια μεταβολή: -11,8% και Θεσσαλονίκη: -13,7%).
Από την ανάλυση των στοιχείων για τα "νέα" διαμερίσματα κατά γεωγραφική περιοχή εκτιμάται ότι οι τιμές τους για το σύνολο του 2012 ήταν μειωμένες σε σύγκριση με το 2011 κατά 12,7% στην Αθήνα, 11,2% στη Θεσσαλονίκη, 11,3% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 11,1% στις λοιπές περιοχές της χώρας, ενώ οι ρυθμοί μείωσης των τιμών των "παλαιών" διαμερισμάτων ήταν 11,3%, 14,8%, 10,6% και 11,6%, αντίστοιχα.
Δείκτες εκτιμήσεων-συναλλαγών επί οικιστικών ακινήτων
Οι εκτιμήσεις - συναλλαγές επί οικιστικών ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος έφθασαν το δ΄ τρίμηνο του 2012 τις 9,5 χιλιάδες, έναντι 5,4 χιλιάδων το γ΄ τρίμηνο, 6,7 χιλ. το β΄ τρίμηνο και 6,5 χιλ. το α΄ τρίμηνο του 2012 (στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα πιστωτικά ιδρύματα). Το δ΄ τρίμηνο του 2012 οι εκτιμήσεις επί οικιστικών ακινήτων που έγιναν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος για οποιοδήποτε λόγο (χρηματοδότηση για αγορά, εγγραφή εξασφάλισης για μη στεγαστικά δάνεια, μεταφορά οφειλών πελατών από μια τράπεζα σε άλλη, επανεκτιμήσεις χαρτοφυλακίου κ.λπ.) ήταν αυξημένες κατά 15,4% έναντι του δ΄ τριμήνου του 2011 σε σύγκριση με σημαντική μείωση κατά τα προηγούμενα τρίμηνα του 2012 (α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο του 2012: -49,3%, -44,2% και -44,2%, αντίστοιχα).
Η αύξηση του αριθμού των εκτιμήσεων στο τελευταίο τρίμηνο του 2012 είναι αποτέλεσμα της απόφασης ορισμένων μεγάλων εμπορικών τραπεζών για την επανεκτίμηση σημαντικού μέρους των οικιστικών ακινήτων τους, τα οποία αποτελούν αντικείμενο χρηματοδότησης ή εξασφάλισης χορηγούμενων δανείων. Ωστόσο, σε ολόκληρο το 2012 ο αριθμός των εκτιμήσεων αυτών έφθασε τις 28,2 χιλιάδες, καταγράφοντας σημαντική μείωση κατά 34,2% έναντι του προηγούμενου έτους (2011: 42,8 χιλιάδες). Το 2011 η αντίστοιχη μείωση ήταν ακόμη μεγαλύτερη και ανήλθε στο 42,5% (2010: 74,5 χιλιάδες).
Ο όγκος των οικιστικών ακινήτων που αφορούσαν οι εκτιμήσεις - συναλλαγές (με βάση το σύνολο των τετραγωνικών μέτρων) ήταν αυξημένος κατά 14,5% το δ΄ τρίμηνο του 2012 σε σύγκριση με το δ΄ τρίμηνο του 2011 (α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο 2012: -47,8%, -44,1% και -43,7% αντίστοιχα, αναθεωρημένα στοιχεία). Για ολόκληρο το 2012 ο όγκος αυτός μειώθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 33,6%, έναντι ακόμη μεγαλύτερης μείωσης κατά 39,8% το 2011.
Τέλος, η αξία των οικιστικών ακινήτων τα οποία αφορούσαν οι εκτιμήσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση των πιστωτικών ιδρυμάτων ήταν το δ΄ τρίμηνο του 2012 μειωμένη κατά 2,5% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2011 (α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο 2012: -51,6%, -50,2% και -49,3% αντίστοιχα, αναθεωρημένα στοιχεία). Η μέση ετήσια μείωση στην αξία των οικιστικών ακινήτων ήταν μεγαλύτερη το 2012 (41,4%), έναντι 40,1% το 2011.
Εφιαλτική είναι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην αγορά των στεγαστικών Δανείων καθώς μέσα στο 2012 περίπου 300.000 νοικοκυριά καθυστέρησαν την πληρωμή της δόσης του δανείου τους ενώ για 200.000 είναι ορατός ο κίνδυνος κατάσχεσης, καθώς το δάνειό τους βρίσκεται σε καθυστέρηση για χρονικό διάστημα άνω των τριών μηνών.
Τα στοιχεία αυτά αποκαλύπτει η "Καθημερινή της Κυριακής" ενώ αναφέρει ότι ο κίνδυνος κατάσχεσης εγείρεται πλέον ακόμα και για δάνεια που αφορούν τις πρώτες κατοικίες καθώς από το 2014 παύει να υφίσταται το προστατευτικό πλαίσιο για την πρώτη κατοικία. Σημειώνεται ότι η τρόικα είχε ζητήσει την κατάργηση του εν λόγω πλαισίου από το 2013 αλλά η Κυβέρνηση πέτυχε την ανανέωσή του μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία κατά το 2012 το 25% των στεγαστικών δανείων μπήκε σε οριστική καθυστέρηση με την αναλογία των εξυπηρετούμενων δανείων προς τα μη εξυπηρετούμενα να είναι μικρότερη από ένα στα τρία.
