"Όνειδος" και "θλιβερή μοναδικότητα" για τη χώρα μας χαρακτήρισε τα αυθαίρετα ο υπουργός αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Σταύρος Καλαφάτης, μιλώντας στη Διαρκή Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής, "αφού η έννοια του "αυθαίρετου" - και μάλιστα κατά εκατοντάδες χιλιάδες περιπτώσεις δεν απαντάται σε άλλη σύγχρονη ευρωπαϊκή ή μη χώρα", ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, κάλεσε όλους τους βουλευτές, να συμβάλλουν ώστε να "αντιμετωπίσουμε" όλοι μαζί "Αυτή την πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι επί δεκαετίες" τονίζοντας ότι "Τα αυθαίρετα είναι από εκείνα τα προβλήματα που δεν έχουν χρώμα. Ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθετήσεως, αυτό που επιζητούμε σήμερα είναι χρήσιμες, εφαρμόσιμες και συγκεκριμένες προτάσεις".
Αφορμή για αυτές τις δηλώσεις ήταν η έναρξη της ανοικτής συζήτησης στην Επιτροπή, με αντικείμενο την κατάθεση των απόψεων και των προτάσεων στο ζήτημα των αυθαιρέτων. Μάλιστα ο κ. Καλαφάτης τόνισε ότι "η πρωτοβουλία μας αυτή δεν πηγάζει από κάποια μνημονιακή μας ή άλλη δεσμευτική υποχρέωση. Αλλά από την έντονη πολιτική μας βούληση να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το πρόβλημα, την αυτονόητη υποχρέωση μας απέναντι στη κοινωνία και την ευθύνη που βαρύνει την πλάτη μας για τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης περιβαλλοντικής πολιτικής".
Παράλληλα, ανέφερε τα στάδια που θα ακολουθηθούν από εδώ και στο εξής για το θέμα των αυθαιρέτων. Οπως ανέφερε: "προτού καν τεθεί σε διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο και ενόσω βρίσκεται αυτό σε διαμόρφωση και επεξεργασία, θεωρήσαμε κρίσιμο αλλά και χρήσιμο να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση εδώ στη Βουλή, με κύριο στόχο την κατάθεση προτάσεων από πλευράς των Βουλευτών. Οι οποίοι θα εμπλουτίσουν με αυτό τον τρόπο το τελικό περιεχόμενο του υπό διαμόρφωση σχεδίου νόμου, προωθώντας και ενημερώνοντας εκτός των άλλων, τις ίδιες τις αρμόδιες υπηρεσίες με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορεί να υπάρχουν ανά γεωγραφική περιοχή στο ζήτημα των αυθαίρετων κατασκευών και όχι μόνο. Βοηθώντας ουσιαστικά στην παραγωγή του τελικού αποτελέσματος. Έτσι οι προτάσεις που θα κατατεθούν σήμερα ή θα αποσταλούν από τους βουλευτές τις επόμενες 5 (πέντε) ημέρες, μαζί με τις προτάσεις που ήδη τυγχάνουν επεξεργασίας από τις υπηρεσίες του Υπουργείου, θα αποτελέσουν την πρώτη ύλη, τη μαγιά του νομοθετήματος που θα έρθει σε μερικές εβδομάδες στη Βουλή. Όλη αυτή η πρώτη ύλη, μέχρι και τη μέρα της κατάθεσης του τελικού σχεδίου στη Βουλή, θα είναι το αντικείμενο επεξεργασίας ειδικής μη αμειβόμενης ομάδας εργασίας αποτελούμενη από έγκριτους νομικούς, με τη συνδρομή και άλλων αρμόδιων αρχών. Ώστε το τελικό κείμενο που θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή να είναι κατά το μέγιστο δυνατόν "απαλλαγμένο" από διατάξεις και προτάσεις που είτε ενέχουν στοιχείο αντισυνταγματικότητας ή κάποιο άλλο νομικό κώλυμα το οποίο ενδεχομένως θα δυσχεραίνει ή θα εμποδίζει την εφαρμογή των διατάξεών του".
Σκοπός αυτής της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι σύμφωνα με τον κ. Καλαφάτη να αντιμετωπιστεί - επιτέλους- ριζικά, το υπαρκτό από δεκαετίες πρόβλημα της πολεοδομικής αυθαιρεσίας μέσα από την περιβαλλοντική αλλά και πολεοδομική του διάσταση. Σύμφωνα με τη νομολογία, "το οικιστικό περιβάλλον έχει αναχθεί σε συνταγματικώς προστατευόμενη αξία". "Οι διατάξεις αυτές του Συντάγματος [άρθρο 24 παρ. 1 και 2] απευθύνουν στον κοινό και κανονιστικό νομοθέτη επιταγές ώστε να ρυθμίσει την πολεοδομική διαμόρφωση βάσει ενός ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή σχεδιασμού υπαγορευόμενου από πολεοδομικά κριτήρια και προσαρμοσμένου στην ιδιομορφία και την εν γένει φυσιογνωμία, καθώς και τις ανάγκες, κάθε περιοχής" ανέφερε.
Παράλληλα, πρόσθεσε ότι η εικόνα που υπάρχει σήμερα αναφορικά με τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες συνδέεται:
- με χρόνιες παθογένειες του τρόπου οικιστικής ανάπτυξης, με ελλιπή αν όχι ανύπαρκτο σχεδιασμό.
- με τη διατήρηση γκρίζων περιοχών αλλά και μεθόδων που πολλές φορές οδηγούσε σε έμμεση νομιμοποίηση των αυθαιρεσιών.
- με την αποσπασματική αντιμετώπιση εκ μέρους των ανά την επικράτεια Πολεοδομιών, πολεοδομικής νομοθεσίας και εφαρμογής κανόνων.
- με την πολιτική ατολμία να ληφθούν ριζικά μέτρα κατά της πολεοδομικής παραβατικότητας.
Επιπρόσθετα στο επίπεδο του πολεοδομικού χωροταξικού σχηματισμού, είπε, ότι ήταν και είναι εμφανής η απουσία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού πλαισίου. "Αυτό επηρεάζει την καθημερινή ζωή των πολιτών υποβαθμίζοντας το δομημένο περιβάλλον".
Βασικοί στόχοι, τόνισε, είναι "η δημιουργία ενός δίκαιου, ορθολογικού και αποτελεσματικού νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και της αυθαίρετης αλλαγής χρήσης συνοψίζονται ως εξής :
- Αποκατάσταση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και του περιβάλλοντος από τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες που εντέλει οδήγησαν στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
- Αποκατάσταση των ανισοτήτων που έχουν προκύψει μεταξύ των πολιτών και η εμπέδωση του κράτους δικαίου.
- Χάραξη της "κόκκινης γραμμής" για την αυθαίρετη δόμηση στο μέλλον μέσω ενός αποτελεσματικού τρόπου κρίσης και ελέγχου της Διοίκησης που θα διαθέτει αξιόπιστα και επιστημονικά έγκυρα εργαλεία προς τούτο.
- Αντιμετώπιση του προβλήματος μέσα από την περιβαλλοντική και πολεοδομική του διάσταση στην λογική της βιώσιμης ανάπτυξης, των αρχών της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος
- Συνέργεια του θεσμικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της πολεοδομικής παραβατικότητας αφενός με τον απαραίτητο σχεδιασμό στην κατεύθυνση του οποίου πρέπει να κινείται η Πολιτεία και αφετέρου με το πλαίσιο που διέπει την ανάπτυξη του κτιριακού αποθέματος της χώρας (ΝΟΚ, Ταυτότητα Κτιρίων).
- Κατηγοριοποίηση των γενόμενων παραβάσεων, στο μέτρο του εφικτού, ώστε τα προτεινόμενα μέτρα να συνδυαστούν αποτελεσματικά σε κάθε μία από τις παραβάσεις αυτές.
- Κωδικοποίηση των διατάξεων που διέπουν την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης με ενσωμάτωση των κατά καιρούς εγκυκλίων- οδηγιών της Διοίκησης αλλά και συμμόρφωση προς την νομολογία του ΣτΕ.
- Παροχή κινήτρων στους πολίτες για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου".
