Το 2011 ήταν μια χρονιά ιστορικών χαμηλών επενδυτικών επιπέδων και μείωσης της δραστηριότητας εκμίσθωσης γραφειακών χώρων ενώ οι έμποροι κατέγραψαν μειώσεις ενοικίων της τάξεως του 25-30% τουλάχιστον, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ακινήτων Colliers, η οποία μεταξύ άλλων για το 2012 επιπλέον μειώσεις στα ενοίκια των εμπορικών καταστημάτων με την αύξηση των διαθέσιμων προς μίσθωση καταστημάτων στο 35%.
Ωστόσο, όπως σχολίασε η Ana Vukovic, Διευθύνων Σύμβουλος της Colliers International Hellas: «Παρότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυστηρά μέτρα λιτότητας, ευκαιρίες από τη κρίση θα μπορούσαν να εντοπιστούν σε προνομιούχες τοποθεσίες γραφειακών χώρων με επαναδιαπραγματεύσεις ενοικίων, σε εμπορικά κέντρα και πάρκα και τέλος, εάν η ανάπτυξη των ακινήτων του δημοσίου ξεκινήσει , τότε η αγορά θα πάρει επιτέλους μια ανάσα»
Κυριαρχούν οι επαναδιαπραγματεύσεις
Η μειωμένη διαθεσιμότητα νέων γραφειακών χώρων και η επιβράδυνση των εκμισθώσεων ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του 2011 που οφείλεται κυρίως στην υποχώρηση του ΑΕΠ και στην αυξημένη οικονομική αβεβαιότητα. Για το 2012 τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της αγοράς αναμένεται να είναι η υπομίσθωση χώρων και η επαναδιαπραγμάτευση μισθωμάτων με τη Λεωφόρο Κηφισίας και το κέντρο να παραμένουν στο επίκεντρο της δραστηριότητας. Το ποσοστό διαθεσιμότητας των γραφειακών χώρων αναμένεται να παραμείνει σταθερό για τις προνομιούχες τοποθεσίες καθώς η ζήτηση έχει συγκεντρωθεί σε αυτές τις περιοχές δημιουργώντας σταθερά επίπεδα μισθωτικών αξιών. Σε αγορές δευτερευούσης σημασίας, η διαθεσιμότητα και τα ενοίκια εκτιμάται ότι θα υποστούν μείωση της τάξεως του 25%. Η Κατερίνα Δήμου, Senior Consultant Investment Services προσθέτει: «Οι ιδιοκτήτες γραφειακών χώρων κυρίως σε αγορές δευτερεύουσας σημασίας, προσφέρουν κίνητρα σε μορφή κλιμακούμενων ενοικίων και παράδοση χώρων με το κλειδί στο χέρι ή και συμμετοχή στα έξοδα διαμόρφωσης χώρων ώστε να εξασφαλίσουν μισθωτές.»
Στο προσκήνιο τα εμπορικά κέντρα και τα εμπορικά πάρκα
Σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, τουλάχιστον 30% των μεσαίων και μικρών καταστημάτων θα είναι διαθέσιμα προς μίσθωση και εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σε 35% τους επόμενους μήνες καθώς η ζήτηση θα επικεντρωθεί κυρίως σε μεγάλες αναπτύξεις όπως τα Εμπορικά Κέντρα και τα Εμπορικά Πάρκα, τα οποία κατέχουν πλέον την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των ξένων και τοπικών εμπόρων. Ο Δημήτρης Βούτσας, Director Retail Services σχολιάζει: «Παρά το ότι οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες αναζητούν χώρους για την επέκταση τους τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλες μεγάλες επαρχιακές πόλεις, εν τούτοις ζητούν να παραλαμβάνουν το κατάστημα με το κλειδί στο χέρι και επιθυμούν να πληρώνουν μόνο ποσοστού επί του τζίρου.»
Προοπτικές από τα ακίνητα του δημοσίου
Το 2011 ήταν μια από τις δυσκολότερες χρονιές για την επενδυτική δραστηριότητα καθώς η οικονομική ύφεση επηρέασε την αγορά επενδύσεων περισσότερο από ότι άλλες αγορές ενώ η πλειοψηφία των επενδυτών κράτησαν στάση αναμονής περιμένοντας το επενδυτικό προϊόν να γίνει distressed. Τα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα θα επικεντρωθεί στην ιδιωτικοποίηση των κρατικών ακινήτων τα οποία θα πρέπει να αναζωογονήσουν το επενδυτικό περιβάλλον και να κινητοποιήσουν την αγορά. Μπορεί επίσης να δούμε την διαθεσιμότητα των περιουσιακών στοιχείων των ελληνικών τραπεζών καθώς συμμορφώνονται στους όρους του ΔΝΤ. Τέλος, οι αποδόσεις εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση της τάξεως του 0,25% - 0,5% το 2012 κυρίως εξαιτίας των νέων φορολογικών μέτρων που επιβάλλονται στην ακίνητη περιουσία και των συντηρητικών προβλέψεων για την ελληνική οικονομία.
Κλείνοντας ο Σπύρος Ράπτης, Manager Valuation Services, προσθέτει ότι «Η αγορά ακινήτων αναμένεται να σταθεροποιηθεί από τις αρχές του 2013 και μετά δεδομένης της προσδοκώμενης σταθεροποίησης της οικονομίας που εκφράζεται με τις προβλέψεις των ειδικών οργανισμών, υπηρεσιών και ινστιτούτων. Η συρρίκνωση της καταναλωτικής δύναμης με τα τελευταία μέτρα, η περεταίρω μείωση των δημοσίων δαπανών και τα πρόσκαιρα αποτελέσματα της ευρύτερης αναδιάρθρωσης εκτιμάται ότι θα αντισταθμιστούν εν μέρει από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τη σταδιακή αύξηση της ρευστότητας. Επιπλέον, ο συνδυασμός τους με την επιτάχυνση του ΕΣΠΑ, την εκκίνηση των έργων στρατηγικής σημασίας και τη διαμόρφωση σταθερών πλαισίων, θα τονώσουν την ψυχολογία της αγοράς, τους δείκτες επιχειρηματικότητας, την πραγματική οικονομία και κατά συνέπεια την αγορά των ακινήτων.» Πηγή www.ered.gr
