Δραματικά στοιχεία για την πορεία των ακινήτων στην Ελλάδα, το μέλλον της οικοδομής και τις προοπτικές ανάκαμψης της κτηματαγοράς που αποτελεί βασική μηχανής της οικονομίας, καταγράφει έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, υπό την επιστημονική επίβλεψη του καθηγητή, Επαμεινώνδα Πανά και αφορά το εξάμηνο μέχρι το Δεκέμβριο του 2012.
Εταιρείες real estate από όλη την Ελλάδα κλήθηκαν, για 16η φορά, να απαντήσουν σε ένα ερωτηματολόγιο για το πώς βλέπουν την αγορά ακινήτων. Τα συμπεράσματα που βγαίνουν από την έρευνα επιβεβαιώνουν το σκηνικό κατάρρευσης της κτηματαγοράς, αλλά σφραγίζουν και τις δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον.
Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσότεροι από 9 στους 10 ειδικούς στο real estate (94,8%), εκτιμούν ότι η κρίση θα διαρκέσει από ένα έως τρία χρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ειδικών (48,7%) εκτιμά ότι η κρίση θα διαρκέσει δύο έως τρία χρόνια.
Ένα σημαντικό ποσοστό 25% εκτιμά ότι η κρίση θα διαρκέσει δύο χρόνια. Το εντυπωσιακό είναι ότι κανείς δεν πιστεύει ότι η κρίση θα διαρκέσει λιγότερο από έξι μήνες και μόλις 5,2% ότι θα διαρκέσει έξι μήνες με ένα χρόνο.
Αυτή η εκτίμηση του 94,8% των ειδικών, για διάρκεια της κρίσης μέχρι τρία χρόνια, δεν είναι και πολύ μακριά από αντίστοιχη που δείχνει σχετική μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Πιο συγκεκριμένα, στη μελέτη του ΔΝΤ σχετικά με τις οικονομικές υφέσεις που έλαβαν χώρα σε 21 χώρες του ΟΟΣΑ, από το 1960 μέχρι σήμερα, επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι: «... η μέση διάρκεια της κρίσης στις τιμές των ακινήτων είναι τεσσεράμισι χρόνια και η μείωση της αξίας φτάνει το 30%».
Ιδιαίτερα ανησυχητικές για την πορεία της αγοράς ακινήτων, κυρίως της κατοικίας, είναι και οι υπόλοιπες απαντήσεις των ειδικών.
Το τεράστιο απόθεμα των 200.000 κατοικιών, δύσκολα θα απορροφηθεί τα επόμενα 2-3 χρόνια, καθώς όλα τα μακροοικονομικά δεδομένα είναι δραματικά. Η ανεργία έχει εκτοξευτεί στα ύψη, η επιβάρυνση του ακινήτου δεν προσελκύει νέους επενδυτές, ενώ οι περισσότεροι υποψήφιοι αγοραστές περιμένουν να πέσουν κι άλλο οι τιμές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτιμάται πως οι κατοικίες είναι υπερεκτιμημένες κατά 10% - 30% σε σχέση με τα θεμελιώδη μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις των ειδικών για τους επόμενους μήνες και τι εκτιμούν για την αγορά κατοικίας, τα στοιχεία είναι άκρως ενδιαφέροντα:
Το 97,6% των ειδικών της κτηματαγοράς θεωρεί ότι υπάρχει υπερπροσφορά κατοικιών.
Οι κατασκευές νέων κατοικιών έχουν μειωθεί σημαντικά, ενώ οι πωλήσεις -σύμφωνα με τους ειδικούς της κτηματαγοράς- έχουν μειωθεί κατά 50%-70%.
Σχεδόν 9 στους 10 θεωρούν ότι οι πωλήσεις των κατοικιών είναι χαμηλότερες σήμερα σε σχέση με έξι μήνες πριν.
Το 98,8% ειδικών της κτηματαγοράς θεωρεί ότι οι τιμές πώλησης των κατοικιών έχουν μειωθεί σε σχέση με έξι μήνες πριν.
Το 82,1% θεωρεί ότι οι τιμές πώλησης των κατοικιών θα μειωθούν τους επόμενους έξι μήνες.
Το 54,8% προβλέπει χαμηλότερη ζήτηση για αγορά κατοικιών το επόμενο εξάμηνο.
Το 49,4% προβλέπει ότι η κρίση στην κτηματαγορά θα διαρκέσει 2 έως 3 χρόνια.
Το 87,2% των ειδικών αναμένει ότι η κρίση θα επηρεάσει αρνητικά την πορεία των τιμών των ακινήτων.
Επτά στους δέκα θεωρούν ως προϋπόθεση του τερματισμού της κρίσης στην κτηματαγορά τον τερματισμό της κρίσης της ελληνικής οικονομίας.
Ποσοστό 34,5% των ερωτηθέντων απαντά ότι η πορεία της αγοράς για κατοικίες για τους επόμενους έξι μήνες θα είναι περίπου η ίδια. Μείωση παρατηρείται στο ποσοστό των ειδικών της κτηματαγοράς - από 50% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία, σε 36,9% στην παρούσα - που εκτιμούν ότι η αγορά ακινήτων για κατοικίες θα είναι χειρότερη. Επίσης, αυξήθηκε το ποσοστό των ερωτηθέντων - από 1,5% που ήταν στην τελευταία συγκυρία σε 8,3% στην παρούσα - που εκτιμά ως μελλοντικά καλύτερη την αγορά των ακινήτων.
Στην παρούσα συγκυρία, το 11,9% των ερωτηθέντων προσδοκά υψηλότερες πωλήσεις κατοικιών για το δεύτερο εξάμηνο του 2012, ποσοστό υψηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο της προηγούμενης συγκυρίας (2,9%). Το 23,8% των ειδικών της κτηματαγοράς εκτιμά ότι οι πωλήσεις των κατοικιών για το επόμενο εξάμηνο (δεύτερο του 2012) θα είναι περίπου ίδιες με σήμερα.
Μείωση παρατηρείται στο ποσοστό αυτών που εκτιμούν χαμηλότερες (αθροιστικά: «χαμηλότερες» + «πολύ χαμηλότερες») πωλήσεις κατοικιών, 64,3% όταν το αντίστοιχο της προηγούμενης συγκυρίας είχε διαμορφωθεί στο 79,4%.
Το 60,7% των ειδικών της κτηματαγοράς προσδοκά ότι θα «υπάρξει σχετική μείωση» στις τιμές πωλήσεων των κατοικιών στους επόμενους έξι μήνες, ποσοστό μικρότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο της προηγούμενης συγκυρίας (76,1%).
Στην παρούσα συγκυρία, το 8,3% των ειδικών της κτηματαγοράς, προσδοκά υψηλότερη ζήτηση κατοικιών για το δεύτερο εξάμηνο του 2012. Ενώ ένας στους τρεις (36,9%) των ειδικών της κτηματαγοράς εκτιμούν ότι η ζήτηση των κατοικιών για το επόμενο εξάμηνο (δεύτερο του 2012) θα είναι περίπου ίδια με σήμερα.
Το ποσοστό αυτών που εκτιμούν χαμηλότερη ζήτηση κατοικιών, το οποίο φτάνει το 35.7%, είναι μικρότερο από το αντίστοιχο της προηγούμενης μέτρησης (58,2%).
Εμπορικά ακίνητα
Τραγικά τα στοιχεία και για την επαγγελματική στέγη: Το 56,6% βλέπει ότι υπάρχει ισχυρή προσφορά ακινήτων, το 46,8% πιστεύει ότι οι πωλήσεις επαγγελματικών ακινήτων θα είναι λιγότερες το επόμενο εξάμηνο.
Το 62,3% εκτιμούν σχετική μείωση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων, ενώ το 24,7% εκτιμά ότι θα υπάρξει απότομη μείωση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων τους επόμενους έξι μήνες.
