Σημαντική πτώση μισθωμάτων, ακόμα και στις «καλές» περιοχές της αγοράς.
«Οσο παρατείνεται η οικονομική αβεβαιότητα, η κρίση βαθαίνει και η έξοδος από την ύφεση θα απαιτήσει ακόμα μεγαλύτερο χρόνο. Αναμφίβολα, οι εξελίξεις αυτές θα οδηγήσουν την αγορά γραφείων σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα, γεννώντας σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις που θα θελήσουν να δραστηριοποιηθούν στη χώρα στο μέλλον». Με τα λόγια αυτά στέλεχος της αγοράς ακινήτων περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς γραφείων, όπου οι μειώσεις ενοικίων και τα κενά γραφεία βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.
Οπως προκύπτει από στοιχεία τόσο της BNP Paribas Real Estate όσο και της Αθηναϊκής Οικονομικής, η οποία εκπροσωπεί την Jones Lang LaSalle στην ελληνική αγορά, πλέον ακόμα και στις καλές περιοχές της Αθήνας, όπως η Λεωφόρος Κηφισίας, το ύψος των μηνιαίων ενοικίων έχει υποχωρήσει σε επίπεδα αρκετά κάτω από τα 20 ευρώ/τ.μ. και συγκεκριμένα διαμορφώνεται σε 18 ευρώ/τ.μ. κατά μέσο όρο. Ειδικά για την περίπτωση της Λ.Κηφισίας πρόκειται για τιμή σχεδόν 50% χαμηλότερα από τα ισχύοντα πριν από τέσσερα χρόνια, δείγμα της μεγάλης διόρθωσης που έχει συντελεστεί στο μεσοδιάστημα.
Οι μειώσεις αυτές είναι εμφανείς τόσο σε περιπτώσεις νέων μισθώσεων, οι οποίες βέβαια είναι λιγοστές, όσο και στις επαναδιαπραγματεύσεις ενοικίων που γίνονται τα τελευταία χρόνια, καθώς οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους περιορισμού των λειτουργικών τους εξόδων. Ταυτόχρονα, πέραν των αιτημάτων μείωσης των ενοικίων, πολλές εταιρείες περιορίζουν τις απαιτήσεις τους σε χώρους και αναζητούν νέα γραφεία για την εγκατάστασή τους, με μικρότερη επιφάνεια και σε λιγότερο προβεβλημένα σημεία του λεκανοπεδίου, που εκ των πραγμάτων είναι και φθηνότερα.
Με βάση τα στοιχεία της Αθηναϊκής Οικονομικής, με το πέρας και του πρώτου τριμήνου του έτους η ακριβότερη οδός της Αθήνας ήταν η Λ. Βασιλίσσης Σοφίας, όπου το ενοίκιο διαμορφώνεται σε 22 ευρώ/τ.μ., ενώ ακολουθούν σημεία του κέντρου με ενοίκιο 20 ευρώ/τ.μ. Αντιθέτως, στην πάλαι ποτέ κυρίαρχη αγορά της Λ. Κηφισίας, το μέσο ενοίκιο δεν ξεπερνάει τα 18 ευρώ/τ.μ., τη στιγμή που το 2008 συναντούσε κανείς πράξεις και με 32 ευρώ/τ.μ. σε μηνιαία βάση.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την BNP Paribas Real Estate, η οποία εκπροσωπείται στην ελληνική αγορά από τη Δανός & Συνεργάτες, ο μέσος όρος των ενοικίων γραφείων κατά το πρώτο τρίμηνο διαμορφώθηκε σε 18 ευρώ/τ.μ., έναντι 22 ευρώ/τ.μ. το αντίστοιχο διάστημα του 2011. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, το αντίστοιχο ποσό διαμορφωνόταν σε επίπεδα πάνω από 25 ευρώ/τ.μ. και στην περίπτωση της Πλατείας Συντάγματος ακόμα και πάνω από 30 ευρώ/τ.μ., δείγμα της κατακόρυφης κάμψης των ενοικίων γραφείων από την έναρξη της κρίσης και μέχρι σήμερα. Μετά και την υποχώρηση αυτή, η αγορά της Αθήνας παραμένει στα ίδια επίπεδα με αυτά της Χάγης (215 ευρώ/τ.μ. ετησίως), του Βουκουρεστίου και της Λισσαβώνας.
Ταυτόχρονα, πρόσθετο πρόβλημα για τους ιδιοκτήτες αποτελεί το γεγονός ότι η Αθήνα συγκεντρώνει σήμερα το υψηλότερο ποσοστό κενών γραφείων στην Ευρώπη με 20%, έναντι 15,5% που διαμορφωνόταν κατά το πρώτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Πρόκειται για ένα σαφές δείγμα του πλήγματος που έχει φέρει η οικονομική ύφεση στην επιχειρηματική δραστηριότητα, μειώνοντας κατακόρυφα την ζήτηση ενοικίασης γραφειακών χώρων. Μάλιστα, φορείς της αγοράς επισημαίνουν ότι το ποσοστό των κενών καταστημάτων καθίσταται ακόμα πιο ανησυχητικό αν αναλογιστεί κανείς ότι την τελευταία διετία έχει εκλείψει κάθε είδους νέα επενδυτική δραστηριότητα στην αγορά, περιορίζοντας κατακόρυφα τη δημιουργία νέων γραφειακών χώρων, και επομένως την προσφορά. Ετσι, καθίσταται σαφές ότι οι επιχειρήσεις που νοικιάζουν γραφεία είναι λιγότερες σε σχέση με το παρελθόν, λόγω των χιλιάδων εταιρειών που έχουν κλείσει εν μέσω κρίσης. Επιπλέον, επιβεβαιώνεται η μετακίνηση πολλών επιχειρήσεων σε μικρότερης επιφάνειας γραφεία, αφήνοντας τα μεγαλύτερα ακίνητα χωρίς ενοικιαστή.
Οπως τόνισε πρόσφατα στην ετήσια έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος, στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μειούμενη ζήτηση, με παράλληλη στροφή των επιχειρήσεων προς φθηνότερη επαγγελματική στέγη, αυξημένη προσφορά με πτωτική τάση τιμών, στενότητα χρηματοδότησης και σχετική επιφυλακτικότητα ως προς την ανάπτυξη νέων επενδυτικών σχεδίων και αύξηση των κενών εμπορικών καταστημάτων και γραφείων. Σύμφωνα με όλες τις αναλύσεις και εκτιμήσεις Ελλήνων και ξένων ειδικών, η πτωτική τάση των ενοικίων στην εγχώρια αγορά αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και κατά το τρέχον έτος, χωρίς να αποκλείεται περαιτέρω κάμψη το 2013, εφόσον το οικονομικό κλίμα δεν εμφανίσει σημάδια βελτίωσης. www.kathimerini.gr
