KATA 20% αυξήθηκαν τα διαθέσιμα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας το εννεάμηνο του 2010 σε σχέση με το 2009, με μεγάλο αριθμό εμπορικών καταστημάτων να διακόπτει τις εργασίες του, ενώ λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης τα μηνιαία μισθώματα υπέστησαν μείωση έως 20% σε περιοχές υψηλής εμπορικότητας και έως 25% σε δευτερεύουσες τοποθεσίες της πρωτεύουσας.
Λιανεμπόριο: Oπως προκύπτει από την έρευνα της εταιρίας Southeast Real Estate, oι ενοικιαστές, στηριζόμενοι στον νέο νόμο για επαγγελματικές μισθώσεις, προσπαθούν να επιτύχουν μείωση των μισθωμάτων που καταβάλλουν ενώ οι ιδιοκτήτες από την πλευρά τους στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν τους ενοικιαστές, προσφέρουν τα καταστήματά τους σε μειωμένες τιμές με αισθητά περιορισμένο ή και καθόλου «αέρα». Η επαναδιαπραγμάτευση του ενοικίου κρίνεται απαραίτητη σε πολλές περιπτώσεις καθώς ο μειωμένος τζίρος έχει ήδη οδηγήσει πολλές επιχειρήσεις σε κλείσιμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάσταση ήταν σημαντικά δυσμενέστερη στις αγορές των άλλων μεγάλων ελληνικών πόλεων, όπως η Θεσσαλονίκη, όπου το ποσοστό των διαθέσιμων καταστημάτων ξεπέρασε το 20%.
Εκτιμάται ότι τα επίπεδα των μηναίων μισθωμάτων έχουν διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια του 2010 σε επίπεδα κάτω των 200 ευρώ ανά τ.μ. ανά μήνα στην Οδό Ερμού, μεταξύ 100 και 160 ευρώ στο Κολωνάκι (Τσακάλωφ και Σκουφά) και περίπου 80 ευρώ με 130 ευρώ στους εμπορικούς δρόμους της Γλυφάδας. Εκτός Αθηνών, οι μισθωτικές αξίες για καταστήματα σε περιοχές υψηλής εμπορικότητας κυμαίνονται μεταξύ 55 και 110 ευρώ ανά τ.μ. στη Θεσσαλονίκη και στην οδό Τσιμισκή και μεταξύ των 35 και 70 ευρώ ανά τ.μ. στους εμπορικούς δρόμους της Πάτρας, του Ηρακλείου και του Βόλου.
Ακόμα, η γενικότερη αδράνεια της αγοράς και η έλλειψη αγοραπωλησιών οδήγησαν σε αύξηση των αποδόσεων των καταστημάτων σε επίπεδα πάνω από 6,5% για ακίνητα πρώτης κατηγορίας και περίπου 7,5% για καταστήματα σε δευτερεύουσες τοποθεσίες. Η απόδοση ενός ακινήτου αφορά τη σχέση των ετήσιων μισθωμάτων με τις τιμές πώλησης.
Τα αυστηρά μέτρα για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος σε συνδυασμό με τη γενικότερη οικονομική κρίση επέφεραν περαιτέρω καθίζηση στην αγορά, η οποία συνδυάστηκε με έλλειψη ρευστότητας, καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δυσχέραναν τους όρους δανεισμού. Για το υπόλοιπο του 2010 αναμένονται περαιτέρω πιέσεις για μείωση των μισθωτικών αξιών στα καταστήματα λιανικής πώλησης με ταυτόχρονα ανοδικές τάσεις στις αποδόσεις καταστημάτων πρώτης προβολής.
Εμπορικά Κέντρα: Αντίθετα με τα καταστήματα, ο κλάδος των εμπορικών κέντρων παρουσιάζεται πιο ανθεκτικός στις πιέσεις της οικονομικής κρίσης, καταγράφοντας οριακή αύξηση των πωλήσεων το α'Α τρίμηνο του 2010. Το γεγονός αυτό αποδίδεται κυρίως στις πολλαπλές χρήσεις που προσφέρουν τα εμπορικά κέντρα στους καταναλωτές, όπως αίθουσες κινηματογράφων, χώρους εστίασης, εστιατόρια - café, αίθουσες εκθέσεων και λοιπές ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Επιπλέον, χαίρουν διαχείρισης από επαγγελματίες της αγοράς με διεθνή εμπειρία.
Τα ενοίκια πρώτης κατηγορίας στα εμπορικά κέντρα κατέγραψαν σχετικά μικρή πτώση και κυμάνθηκαν στις αρχές του 2010 στα επίπεδα των 60 ευρώ με 70 ευρώ ανά τ.μ. με αποδόσεις που προσεγγίζουν το 7,5% με 8%. Σήμερα λειτουργούν περίπου 650.000 τ.μ. εμπορικών κέντρων σε όλη την Ελλάδα, αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου 58 τ.μ. ανά χίλιους κατοίκους.
Το ποσοστό αυτό κρίνεται εξαιρετικά χαμηλό σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και είναι αρκετά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. όπου αντιστοιχούν περίπου 250 τ.μ. εμπορικών κέντρων ανά χίλιους κατοίκους. Η κρίση στην αγορά του λιανεμπορίου οδήγησε τους κατασκευαστές να αναβάλουν την ολοκλήρωση πολλών εμπορικών κέντρων που βρίσκονταν σε στάδιο κατασκευής, γεγονός που εξηγεί τον λόγο που δεν είδαμε κανένα νέο εμπορικό κέντρο να ολοκληρώνεται έως το Γ'Α τρίμηνο του 2010.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται η ολοκλήρωση και λειτουργία του εμπορικού κέντρου Capitol, 28.000 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας και κατά τη διάρκεια του 2011 αναμένεται η λειτουργία του Viohalco Shopping Center (24.000 τ.μ.) στον Κηφισό, του Athens Metro Mall (22.000 τ.μ.) στον Aγιο Δημήτριο και του εκπτωτικού κέντρου της McArthur Glenn (25.000 τ.μ.) στα Σπάτα, προσθέτοντας έτσι άλλα 99.000 τ.μ. εμπορικών κέντρων.
Γραφεία: Κατά περίπου 10% - 15% εμφανίστηκαν μειωμένες οι τιμές ενοικίασης των γραφειακών χώρων, πτώση στην οποία συνέβαλε και η απόφαση του Eλληνικού Δημοσίου να επαναδιαπραγματευτεί και να ελαττώσει τα μισθώματα των γραφειακών χώρων που μισθώνει κατά 20%. Επιπλέον, το ποσοστό των κενών χώρων στην Αθήνα αυξήθηκε κατά 10% με 15% κατά τη διάρκεια του 2010. Παρ'Α όλα αυτά το μεγαλύτερο ποσοστό των κενών χώρων αφορά παλαιά, μη ανακαινισμένα κτίρια που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις σύγχρονων γραφειακών χώρων.
Πιο αναλυτικά, τα μισθώματα γραφειακών χώρων πρώτης κατηγορίας στο επιχειρηματικό κέντρο της Αθήνας (CBD) και ειδικότερα κατά μήκος της Λ. Βασιλίσσης Σοφίας και της οδού Πανεπιστημίου κυμάνθηκαν από 22 έως 26 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα. Κατά μήκος της Λ. Κηφισίας τα μηνιαία ενοίκια κυμάνθηκαν μεταξύ 16 και 20 ευρώ ανά τ.μ. ενώ στη Λ. Συγγρού από 15 έως 17 ευρώ ανά τ.μ. Η μειωμένη ζήτηση γραφειακών χώρων καθώς και η αστάθεια του οικονομικού κλίματος αναμένεται να ασκήσουν περαιτέρω πιέσεις στις τιμές ενοικίασης για το υπόλοιπο του 2010.
Oσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, τα ενοίκια πρώτης κατηγορίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και ειδικότερα κατά μήκος της Οδού Τσιμισκή κυμάνθηκαν από 8 έως 14 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα. Υψηλότερες μισθωτικές αξίες απαντώνται στο ανατολικό προάστιο της Καλαμαριάς και κατά μήκος της Λ. Ανδριανουπόλεως, όπου σύγχρονοι γραφειακοί χώροι εκμισθώνονται με ενοίκια άνω των 15 ευρώ ανά τ.μ.
Οι αποδόσεις γραφειακών χώρων παρουσίασαν μικρή άνοδο και κυμαίνονται στα επίπεδα του 7,5% για ακίνητα πρώτης κατηγορίας, ενώ κυμαίνονται από 7,5% έως 8% για ακίνητα που βρίσκονται σε δευτερεύουσες τοποθεσίες χωρίς να πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές.
Oπως είναι λογικό, λόγω του γενικότερου αρνητικού κλίματος της οικονομίας κατά τη διάρκεια του 2010 μειωμένη ήταν και η επενδυτική δραστηριότητα. Η αστάθεια της αγοράς ανάγκασε τους επενδυτές να παραμείνουν αδρανείς, ενώ η κατασκευή πολλών νέων έργων είτε σταμάτησε είτε αναβλήθηκε έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση στο οικονομικό περιβάλλον.
Πηγή: Express.gr
