Η αβεβαιότητα δεν αφήνει την Αθήνα να προσπεράσει το κατώτατο σημείο του κύκλου. Η Κηφισίας γράφει απώλειες πάνω από 55% στα ενοίκια γραφείων πρώτης τάξης.
Μία πράξη στα €18/τμ. έγινε πρόσφατα στη Λεωφόρο Κηφισίας σύμφωνα με στοιχεία της «Αθηναϊκής Οικονομικής». Αν και η τιμή αυτή θεωρείται ακραία για κτήριο γραφείων, οι τιμές στην Κηφισίας δεν υποχωρούν κάτω από τα €14/τμ. Η «λεωφόρος των επιχειρήσεων» παρουσιάζει σήμερα πτώση τιμών πάνω από 50% σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία όπου γίνονταν συμβόλαια ακόμη και με €32/τμ.
Παρόλα αυτά η αγορά γραφείων της Αθήνας σύμφωνα με την επικεφαλής της Αθηναϊκής Οικονομικής και εκπροσώπου της JLL στην Ελλάδα κυρία Δίκα Αγαπητίδου «η λεωφόρος Βασ. Σοφίας διατηρεί τα σκήπτρα των γραφειακών χώρων με συμβόλαια στα €22/τμ., το πρώτο τρίμηνο του 2012, την ώρα που στο κέντρο της πόλης τα μισθώματα άγγιξαν τα €20/τμ.».
Στο βασικό χαρακτηριστικό της αγοράς που είναι οι επαναδιαπραγματεύσεις των υφισταμένων μισθώσεων έρχονται να προστεθούν:
Η επιμήκυνση του χρόνου (λήψη αποφάσεων, εγκρίσεις από το εξωτερικό, χρηματοδότηση) προκειμένου για νέες μισθώσεις και
Η παντελής απουσία επιχειρηματικής κατασκευαστικής δραστηριότητας (development) και η υποτονική εργολαβική κατασκευή
Το ρολόι της αγοράς (Jones Lang LaSalle)
H πιο πρόσφατη επικαιροποίηση του γνωστού ρολογιού που παρακολουθεί τις τάσεις των ενοικίων γραφείων στις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές πόλεις εμφανίζει μία μικτή εικόνα: οι περισσότερες πόλεις βρίσκονται σε τροχιά ανόδου, και μάλιστα αυτές που διαθέτουν τις πιο ώριμες αγορές οδεύουν προς το ανώτατο σημείο τους. Από την άλλη πλευρά, ορισμένες πρωτεύουσες, ιδιαίτερα σε χώρες του Νότου ή της περιφέρειας, πλησιάζουν το κατώτατο σημείο τους.
Η Αθήνα εμφανίζεται να «υστερεί» από πλευράς ταχύτητας σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες και να έχει μείνει τελευταία στον παρόντα επενδυτικό κύκλο. Το γεγονός αυτό αντανακλά:
το γεγονός ότι τα μισθώματα έχουν μεν μειωθεί αλλά αντιστέκονται ακόμα, ιδιαίτερα στις πιο προβεβλημένες περιοχές του κέντρου, καθώς και
τις συνεχείς αναθεωρήσεις για την πορεία της Ελληνικής οικονομίας, οι οποίες μοιραία απομάκρυναν και τον χρονικό προσδιορισμό του «πάτου» για τον κύκλο που διανύουμε, με αποτέλεσμα να υπάρχει η αίσθηση ότι η ανάκαμψη της αγοράς έχει δρόμο μπροστά της ακόμα.
Έρημα κτήρια
Η συρρίκνωση εταιρειών αλλά και η μετεγκατάστασή τους με γνώμονα τη μείωση του κόστους οδηγεί, όπως είναι φυσικό, σε αύξηση της προσφοράς χώρων ποιοτικών προδιαγραφών, με αποτέλεσμα το ποσοστό των κενών γραφείων (vacancy rate) κατηγορίας Α & Β να εκτιμάται ότι έχει φθάσει στο 17.3% σήμερα. «Εάν σε αυτό προσθέσουμε και τα δυνητικά διαθέσιμα γραφεία», προσθέτει η κυρία Αγαπητίδου «αυτά δηλαδή τα οποία δεν έχουν αδειάσει όμως πολύ πιθανόν να προσφέρονταν σε περίπτωση που εδέχοντο συγκεκριμένη κρούση/ πρόταση (availability rate) τότε πιστεύουμε ότι το ποσοστό εύκολα θα ξεπερνούσε το 18%».
Η ζήτηση
Όσο για τη ζήτηση, αυτή είναι εντονότερη στις περιοχές χαμηλότερου κόστους (Εθνική Οδός Αθηνών-Λαμίας, Μεσόγεια) αλλά παραμένει αισθητή και στις πιο γνωστές περιοχές γύρω από τον άξονα της λεωφόρου Κηφισίας ή (λιγότερο) της λεωφόρου Βουλιαγμένης. www.ered.gr
