Εξαιρετικά δύσκολη είναι η κατάσταση στον τομέα του προγράμματος των αγροτικών φωτοβολταϊκών, που έχει βαλτώσει κυρίως λόγω της έλλειψης χρηματοδότησης και απειλείται με ναυάγιο.
Το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα, με το οποίο η κυβέρνηση και οι συνεταιριστικοί φορείς των αγροτών φιλοδοξούσαν να συμπληρώσουν το εισόδημα μέρους των απασχολουμένων στην αγροτική οικονομία με παράλληλο όφελος την ώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βρίσκεται τώρα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.
Ο αρχικός ενθουσιασμός που πυρπόλησε τους κάμπους και που έδωσε χαρακτηριστικά μονομαχίας στον ήλιο, όσον αφορά τη σκληρή προσπάθεια των αγροτών για να προλάβουν τις προθεσμίες καταβολής των αρχικών αιτήσεων και των σχετικών μελετητικών φακέλων, έχει μετατραπεί σε αγωνία και ανησυχία για την εξέλιξη του προγράμματος.
Δεν είναι μόνο οι ελπίδες που μπορεί να ακυρωθούν σε μια εποχή που έτσι κι αλλιώς σπανίζουν, αλλά και τα χρήματα που έδωσαν οι καλλιεργητές της γης για τον φάκελο της αίτησης και μπορεί να χαθούν. Πρόκειται για ποσά της τάξης των 5.000 ευρώ και δεν είναι βεβαίως καθόλου αμελητέα, ειδικά για τους αγρότες.
Σε λειτουργία 8 MW
Μέχρι το τέλος του 2011 μόλις 8 ΜW, δηλαδή περίπου 80 μικρά πάρκα αγροτικών φωτοβολταϊκών, είχαν τεθεί σε λειτουργία. Το καλοκαίρι του 2010 είχε δημιουργηθεί μια ενθουσιώδης τάση συμμετοχής στο πρόγραμμα, που προκάλεσε εκτιμήσεις για μέχρι και 10.000 αιτήσεις αγροτών. Τελικά, υπέβαλαν φάκελο 6.197 αγρότες για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πάνελ, δυναμικότητας μέχρι 100 KW, σε αγροτική γη.
Σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια μετά, δύο είναι τα μεγάλα εμπόδια στην υλοποίηση του προγράμματος: τα προβλήματα στην αδειοδοτική διαδικασία και η δυσκολία χρηματοδότησης.
H γραφειοκρατία
Οσον αφορά τον πρώτο παράγοντα, οι εκπρόσωποι των αγροτικών συνεταιρισμών αναφέρονται στη γραφειοκρατία και τονίζουν ότι οι ασφυκτικές προθεσμίες που βάζει η ΔΕΗ για την αποδοχή της προσφοράς όρων σύνδεσης, σε συνδυασμό με τις συνολικές προθεσμίες, απειλούν να πετάξουν έξω τους αιτούντες αγρότες. «Στην πραγματικότητα το πρόγραμμα πάει να ακυρωθεί», υποστηρίζουν, καθώς οι αγρότες δεν προλαβαίνουν. Το ΥΠΕΚΑ έχει δώσει δύο παρατάσεις, οι οποίες έχουν εκπνεύσει και υπάρχει μια σιωπηλή παράταση. Πολλοί φοβούνται ότι μετά τις εκλογές, καθώς δεν θα υπάρχει και ο κίνδυνος πολιτικού κόστους, θα ακυρωθούν φάκελοι αγροτών, υποψήφιων επενδυτών.
Οι συνεταιριστές διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι η ΔΕΗ ζητεί εγγυητική επιστολή ύψους 15.000 ευρώ για να προχωρήσει στη σύνδεση (κάτι που όπως λένε γίνεται μόνο στον αγροτικό τομέα), ποσό που σήμερα οι τράπεζες δεν χορηγούν, εάν δεν υπάρχουν τα λεφτά. Από την άλλη, ποιος αγρότης θα δώσει 15.000 ευρώ, χωρίς να γνωρίζει εάν σίγουρα η επένδυσή του θα τύχει χρηματοδότησης από τις τράπεζες; Η έλλειψη δηλαδή ιδίων κεφαλαίων από τους αγρότες (κάτι που ήταν γνωστό από την αρχή), αλλά και η άρνηση των τραπεζών να ρίξουν χρήμα στον συγκεκριμένο τομέα ή τα υψηλά επιτόκια που απαιτούν, οδηγεί σε αδιέξοδο.
Το όλο θέμα γίνεται ακόμα πιο σύνθετο, καθώς οι αγροτικές επενδύσεις φωτοβολταϊκών που λιμνάζουν, αντιμετωπίζονται πλέον ως εμπόδιο από επιχειρηματίες στην αγορά της ηλιακής ενέργειας, δημιουργώντας έναν συνωστισμό στη διαδικασία αδειοδότησης, σύνδεσης και παροχέτευσης του ρεύματος στο εθνικό δίκτυο. Δεν είναι βέβαια εύκολο να ζητήσει κανείς εκκαθάριση των καθυστερούντων αγροτών, καθώς χιλιάδες άτομα θα χάσουν από μερικές χιλιάδες ευρώ…
"Εσπειραν" ηλιακά πάνελ σε καλά χωράφια
Το πρόγραμμα των αγροτικών φωτοβολταϊκών δέχθηκε έντονη κριτική, καθώς σε μια περίοδο όπου το θέμα των αγροτικών καλλιεργειών, των παραγόμενων διατροφικών προϊόντων, έρχεται επιτακτικά στο προσκήνιο, στην Ελλάδα δόθηκε κίνητρο για να "φυτέψουν" οι αγρότες φωτοβολταϊκά, για να «σπείρουν» πάνελ σε όλη την Ελλάδα και μάλιστα και σε πολύ καλά χωράφια, σε πολλές περιοχές της χώρας.
Η απάντηση που δίνεται από συνεργάτες της ΠΑΣΕΓΕΣ, που είχε πρωτοστατήσει (και πρωτοστατεί) για την υλοποίηση του προγράμματος, είναι ότι η επίπτωση των αγροτικών φωτοβολταϊκών είναι πολύ μικρή. «Ακόμα κι αν το σύνολο των αιτήσεων ικανοποιηθεί, δεν θα απαιτηθούν παραπάνω από 15.000-20.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης, η οποία στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 40 εκατ. στρέμματα. Δηλαδή το 0,5% της καλλιεργήσιμης γης θα αξιοποιηθεί για την ηλιακή ενέργεια», σημειώνουν. Και βεβαίως ο κάθε αγρότης μπορεί να διαθέσει για τα μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα τα λιγότερο αποδοτικά χωράφια, συμπληρώνουν. Η ΠΑΣΕΓΕΣ αποσκοπούσε στο να δώσει ένα επιπλέον εισόδημα στους αγρότες σε μια περίοδο που η αγροτική παραγωγή δοκιμαζόταν. Το εισόδημα αυτό δεν θα έμενε μόνο στους συγκεκριμένους αγρότες, αλλά θα ενίσχυε όλη την περιφέρεια, τους τοπικούς επαγγελματίες, θα ήταν μια ανάσα για την αγορά συνολικά, λένε χαρακτηριστικά.
Αυτό που μπορεί βέβαια κανείς να παρατηρήσει είναι ότι και το 0,5% δεν είναι αμελητέο, ειδικά σε εποχές κρίσης. Από την άλλη, οι αναφερόμενες εκτάσεις αφορούν μόνο τα συγκεκριμένα προγράμματα για μικρά πάρκα αγροτών και όχι μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις φωτοβολταϊκών από εταιρείες ή ιδιώτες, που μπορεί να καταλάβουν πολλαπλάσιες εκτάσεις.
Τέλος, το σημαντικό είναι ότι δεν εξαντλήθηκαν (ούτε καν προχώρησαν!) άλλες πολύ πιο βιώσιμες και ορθολογικές πρακτικές, όπως η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στα αγροτικά σπίτια, που με τις επικλινείς σκεπές είναι ιδιαιτέρως κατάλληλα.
ΥΠΕΡ
Σε θετική κατεύθυνση, παρά τα προβλήματα
Του ΤΖΑΝΕΤΟΥ ΚΑΡΑΜΙΧΑ*
Το πρόγραμμα για τα αγροτικά φωτοβολταϊκά είναι σε θετική κατεύθυνση. Η αρχική ιδέα, στην οποία συνέβαλε αποφασιστικά η ΠΑΣΕΓΕΣ με τις προτάσεις της, ήταν να βρούμε έναν τρόπο για να πετύχουμε ένα διπλό στόχο: Αφενός, να βοηθήσουμε τη χώρα να πιάσει τις προβλέψεις για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μέχρι το 2020, αξιοποιώντας τη δυνατότητα τοποθέτησης φωτοβολταϊκών στην ύπαιθρο.
Αφετέρου, να δώσουμε τη δυνατότητα στους αγρότες της χώρας, ειδικά τους μικροκληρούχους, να αποκτήσουν ένα επιπλέον εισόδημα, της τάξης των 5.000 ευρώ τον χρόνο. Το εισόδημα αυτό θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στο να κρατηθούν οι αγρότες στη γη τους, να μην εγκαταλείψουν τα χωριά.
Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι η δική μας αρχική πρόταση ήταν να υλοποιηθούν ομαδικά έργα, από μικρούς συνεταιρισμούς αγροτών, όπου ο κάθε αγρότης θα έχει συμμετοχή 15-50 KW, άρα θα μπορούσε να αντεπεξέλθει πιο εύκολα και οικονομικά. Τελικά βέβαια το κυβερνητικό πρόγραμμα πριμοδότησε την ατομική επένδυση, έως 100 KW.
Παρ' όλα αυτά και παρότι αντιμετωπίσαμε πολλές αντιδράσεις, πήγαμε καλά. Eχουν γίνει χιλιάδες αιτήσεις αγροτών και οι περισσότερες έχουν πάρει την αρχική έγκριση.
Βεβαίως, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μπροστά μας, όπως διαπιστώνουμε στην πορεία. Οι αγρότες μέλη μας έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με τη γραφειοκρατία, που δεν βοηθάει καθόλου το ξεμπλοκάρισμα του προγράμματος, αλλά και με την αδυναμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν τα προγράμματα αυτά.
Οι τράπεζες, και η Αγροτική Τράπεζα και οι υπόλοιπες, προχωρούν σε κάποιες χρηματοδοτήσεις, αλλά ο ρυθμός είναι πολύ βραδύς, με αποτέλεσμα πολλοί αγρότες να είναι στον αέρα.
Eχουμε ζητήσει από τη ΔΕΗ να δώσει, επίσημα και θεσμικά, νέα παράταση. Eχουμε απευθυνθεί στους υπουργούς και τους κυβερνητικούς υπευθύνους ζητώντας να παρέμβουν για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα. Δυστυχώς όμως έχουμε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα αναλγησία και αδιαφορία.
*O κ. Τζανέτος Καραμίχας είναι πρόεδρος ΠΑΣΕΓΕΣ.
ΚΑΤΑ
Ξεκίνησαν... ανάποδα, προχώρησαν πρόχειρα
Του ΣΤΑΜΑΤΗ ΠΕΡΔΙΟΥ*
Ο σχεδιασμός των φωτοβολταϊκών επενδύσεων συνολικά έγινε με επιπολαιότητα και ανικανότητα. Πρώτον, δόθηκε προτεραιότητα στις επενδύσεις των πάρκων και αργότερα με καθυστέρηση προωθήθηκε η εφαρμογή στις στέγες, όπου τα φωτοβολταϊκά συνεισφέρουν άμεσα στην τελική χρήση της ενέργειας. Κάναμε δηλαδή το αντίθετο από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες! Να σημειωθεί ότι αν είχαν τοποθετηθεί φωτοβολταϊκά ισχύος 2 KW σε 200.000 στέγες, θα είχαμε εγκατεστημένη ισχύ 400 KW όση είναι δηλαδή η θερμοηλεκτρική μονάδα της Μεγαλόπολης.
Δεύτερον, ενθαρρύνθηκαν οι αγρότες να επενδύσουν και την τελευταία στιγμή αναστάλθηκε η σχετική νομοθεσία. Ετσι, οι αγρότες εξαπατήθηκαν, εκτός από εκείνους που είχαν τις κατάλληλες διασυνδέσεις για να κριθούν επιλεκτικά. Πολλά χρήματα κέρδισαν και όσοι ασχολήθηκαν με την προετοιμασία των φακέλων συμμετοχής στην επένδυση, οι γνωστοί αεριτζήδες της αγοράς. Στους εξαπατημένους αγρότες δεν θα έπρεπε να δοθούν αντισταθμιστικά κίνητρα για βιολογικές καλλιέργειες;
Τρίτον, δόθηκαν υπερβολικά υψηλές τιμές για την αγορά της παραγόμενης κιλοβατώρας, κάτι που δεν συμβαίνει σε καμία χώρα του κόσμου.
Ετσι, το "τέλος ΑΠΕ" στους λογαριασμούς της ΔΕΗ δεν μπορεί να καλύψει τις εγγυημένες τιμές και οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν τους τελευταίους μήνες απλήρωτοι. Αρα οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια είτε σε υπερβολική αύξηση της τιμής του ρεύματος ή σε αναπόφευκτο «κούρεμα» των συμβάσεων με τους επενδυτές. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση τα εγκεφαλικά είναι αναπόφευκτα.
Τέταρτον, ο όλος σχεδιασμός πέρασε για άλλη μία φορά το μήνυμα του εύκολου κέρδους στην ελληνική κοινωνία, γνωστή τακτική της τελευταίας τριακονταετίας, μια τακτική που πληρώνουμε σήμερα. Βοηθείται ο ραντιέρης, καταδιώκεται ο εργαζόμενος! Κι ας έλεγε ο σοφός Γκάντι "να μην επιθυμούμε τον πλούτο χωρίς μόχθο". Κάθε έγκλημα απαιτεί τιμωρία...
*O Σταμάτης Περδίος είναι μηχανολόγος μηχανικός Πολυτεχνείου Λωζάννης (EPFL) και τεχνικός σύμβουλος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων και της αντίστοιχης ευρωπαϊκής UIPI.
Πηγή www.buildnet.gr
