ΣΤΟ στόχαστρο του ΣΔΟΕ μπαίνουν τα δάνεια που έλαβαν περίπου 500.000 πολίτες από το 2000. Το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να «ξεσκονίσει» τα στεγαστικά δάνεια άνω των 200.000 ευρώ που έλαβαν οι πολίτες την περίοδο αυτή φιλοδοξώντας ότι με τον τρόπο αυτό θα εντοπίσει αδήλωτους πόρους ή ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Κατ' εντολή του υπουργείου Οικονομικών το ΣΔΟΕ ζήτησε από τις τράπεζες αναλυτικό κατάλογο με τα στοιχεία κάθε νοικοκυριού που πήρε δάνειο το οποίο ξεπερνά τα 200.000 ευρώ, μέσα στα τελευταία 12 χρόνια. Οι πληροφορίες για τα δάνεια και ειδικά για το ύψος των μηνιαίων δόσεων που πληρώνουν οι δανειολήπτες θα αξιοποιηθούν για να γίνουν διασταυρώσεις με το εισόδημα των φορολογουμένων ώστε να εντοπιστούν περιπτώσεις όπου η δόση που καταβάλλεται από το δανειολήπτη ξεπερνά το 40% των μηνιαίων αποδοχών του σε μηνιαία βάση.
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να τηρούν την αρχή του υπεύθυνου δανεισμού, που σημαίνει ότι δεν πρέπει το σύνολο των μηνιαίων δόσεων για κάθε είδους δάνεια (στεγαστικά, επισκευαστικά, καταναλωτικά, προσωπικά, ανοικτά, σπουδών κ.λπ.) και για πιστωτικές κάρτες να υπερβαίνει το 40% του μηνιαίου εισοδήματος του δανειολήπτη ή του νοικοκυριού. Αυτή η σχέση όμως δόσεων/εισοδήματος δεν τηρήθηκε στο παρελθόν και υπήρξαν περιπτώσεις δανειοληπτών που οι μηνιαίες δόσεις ξεπερνούσαν και το 60% του εισοδήματός τους.
Στελέχη του ΣΔΟΕ υποστηρίζουν ότι σε αρκετές περιπτώσεις όπου η δόση ξεπερνά το 40% του μηνιαίου εισοδήματος υπάρχουν υποψίες για ξέπλυμα χρήματος, δηλαδή ότι το δάνειο έχει ληφθεί για να κρύψει ποσά από παράνομο πλουτισμό.
Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, όπου το δηλωθέν εισόδημα είναι ιδιαίτερα χαμηλό, οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι ενδέχεται να ανακαλύψουν «μαύρο χρήμα» με το οποίο εξυπηρετούνται οι δόσεις του δανείου. Χρήμα αδήλωτο που αποκρύπτεται από την εφορία και συνήθως εντοπίζεται σε τραπεζικούς λογαριασμούς εντός και εκτός Ελλάδας.
Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι από το 2000 μέχρι σήμερα πρέπει να πωλήθηκαν πάνω από 1.000.000 σπίτια. Υπολογίζουν μάλιστα ότι 8 στα 10 συμβόλαια έγιναν με τραπεζική χρηματοδότηση και επειδή τα ακίνητα μέχρι το 2010 ήταν ακριβά, λογικό είναι τα περισσότερα δάνεια να υπερβαίνουν τις 200.000 ευρώ. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι αν το ΣΔΟΕ βάλει στο μικροσκόπιο δάνεια άνω των 200.000 ευρώ τότε αναγκαστικά θα πρέπει να κάνει εξονυχιστικούς ελέγχους στα προσωπικά και περιουσιακά στοιχεία 500.000 πολιτών. Το υπουργείο Οικονομικών ζητά από τις τράπεζες να αποστείλουν τα εξής αναλυτικά στοιχεία:
ΑΦΜ και στοιχεία ταυτότητας δανειολήπτη
Είδος δανείου (στεγαστικό, καταναλωτικό, επιχειρηματικό)
Υπόλοιπο δανείου στην αρχή και στη λήξη της περιόδου
Πιστώσεις που μειώνουν το χρέος (προπληρωμές)
Ένδειξη αν το δάνειο αφορά πρώτη κατοικία ή αν επιδοτείται.
Παράλληλα οι τράπεζες υποχρεούνται να αποστείλουν στο ΣΔΟΕ και στοιχεία καταθέσεων και επενδύσεων που θα καταγράφονται και ειδικότερα:
1. Ονοματεπώνυμο πρώτου δικαιούχου και συνδικαιούχων
2. Αριθμός λογαριασμού
3. Υπόλοιπο λογαριασμού
4. Ημερομηνία συναλλαγής
5. Ποσό συναλλαγής.
Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, οι δόσεις των στεγαστικών δανείων είναι τεκμήρια και οι φορολογούμενοι πολίτες υποχρεούνται να τα δηλώνουν κάθε χρόνο στη φορολογική τους δήλωση. Είναι αρκετές οι περιπτώσεις όπου έχει διαπιστωθεί ότι αρκετοί είναι αυτοί που είτε «ξέχασαν» να αναφέρουν τα ποσά αυτά είτε έγραψαν αρκετά μικρότερα. Με το νέο σύστημα άντλησης δεδομένων απευθείας από τις τράπεζες, η εφορία θα γνωρίζει τι ποσά κατέβαλαν οι δανειολήπτες και θα εμφανίζει αυτό το ποσό στην προσυμπληρωμένη φορολογική δήλωση. Μάλιστα, στο υπουργείο Οικονομικών στοχεύουν από τη συγκέντρωση των στοιχείων για τα στεγαστικά δάνεια που έχουν δοθεί και σε συνδυασμό με τα στοιχεία που θα αντληθούν από τα συμβολαιογραφεία, το Κτηματολόγιο αλλά και τις εφορίες, τα έντυπα Ε9 (περιουσιολόγιο) και την Τράπεζα της Ελλάδος, να οδηγηθούν κοντά στις πραγματικές αξίες των ακινήτων, δηλαδή σε αυτές στις οποίες γίνονται οι αγοραπωλησίες. Κάτι τέτοιο θα γίνει για πρώτη φορά, καθώς είναι γνωστό τοις πάσι ότι άλλες τιμές αναγράφονται στα συμβόλαια και άλλα ποσά έχουν πραγματικά καταβληθεί για την αγοραπωλησία του ακινήτου.
Για να επιταχυνθεί η διαδικασία λήψης των τραπεζικών δεδομένων το ΥΠΟΙΚ σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών προωθεί τη δημιουργία Μητρώου Καταθετών στο ΣΔΟΕ. Επί της ουσίας, όταν θα λειτουργήσει το Μητρώο, οι ελεγκτές του ΣΔΟΕ θα μπορούν, αφού εξασφαλίσουν τις σχετικές εγκρίσεις από τις εισαγγελικές αρχές, να πληροφορηθούν σε άμεσο χρόνο τα στοιχεία τραπεζικών καταθέσεων η των δανείων κάθε ελεγχόμενου. Για να γίνει αυτό απαιτείται η δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας που θα ενημερώνεται από τις τράπεζες αναφορικά με τις τραπεζικές κινήσεις των φορολογούμενων. Σε αυτή τη βάση δεδομένων θα έχει πρόσβαση το ΣΔΟΕ.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν λάβει οι τράπεζες από το υπουργείο Οικονομικών, ύποπτος για φοροδιαφυγή θεωρείται επίσης ο πελάτης που:
- Εμφανίζεται απρόθυμος να προσκομίσει το εκκαθαριστικό της φορολογικής του δήλωσης, ως προαπαιτούμενο για τη διαμόρφωση του συναλλακτικού προφίλ του, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις της τράπεζας.
- Διενεργεί συναλλαγές, ειδικά καταθέσεις μετρητών, που δεν είναι συμβατές με τη φορολογική του δήλωση ή με τη δηλωθείσα επαγγελματική του δραστηριότητα.
- Εμφανίζει κατά την αίτηση λήψης δανείου εισοδήματα που δεν προκύπτουν από την φορολογική του δήλωση, προκειμένου να δικαιολογήσει την ικανότητα εξυπηρέτησης υψηλότερου ποσού δανείου.
- Παρουσιάζει ικανότητα πληρωμής δόσεων ή αποπληρωμή δανείων που δεν δικαιολογείται με βάση τη φορολογική του δήλωση.
- Πραγματοποιεί μεγάλου ύψους δωρεές, χωρίς να δικαιολογούνται από το οικονομικό προφίλ του.
- Αρνείται να προσκομίσει ή προκύπτουν ανακολουθίες στα απαιτούμενα παραστατικά ή τιμολόγια που προσκομίζει για να δικαιολογήσει τις συναλλαγές του, όπως απουσία βασικών στοιχείων του τιμολογίου.
